Een 23-jarige man uit Sneek is in Amsterdam opgepakt. Hij zou tientallen mensen via crypto mining hebben opgelicht. ,,Gratis geld bestaat niet.’’
‘Tijdens de quarantaine lekker bijverdienen? Veilig snel en en super eenvoudig. Weet u al hoe het werkt?!’ Met zulke Instagram-advertenties probeerde de Sneker klanten te lokken naar zijn zogenaamde crypto mining-machine.
Zo’n machine (of computer) lost continu codes op om cryptogeld (bijvoorbeeld bitcoins) te genereren. Dat gaat via allerlei complexe algoritmes. Voor een leek zijn die ondoorzichtig, zegt Jesse Meijer, docent applicatieontwikkeling bij het practoraat Cyber@Work van Friese Poort.
Foto politie
Een oplichter die stelt zo’n machine te hebben, lokt zijn slachtoffers door te zeggen dat ze snel geld kunnen verdienen. Investeer bij hem, dan breidt hij zijn machine uit en de daarmee gemaakte winst, krijgt de investeerder dan terug. Maar eerst heeft hij dan wel even je bankgegevens plus inlog- of pincode nodig. ,,Zo’n crimineel zal wel op de een of andere manier bij jouw gegevens moeten kunnen en daar is wel een code voor nodig’’, weet Meijer. ,,Je hoort toch vaak dat mensen hun pincode geven, hoe onvoorstelbaar dat misschien ook is.’’
Begrip voor de slachtoffers
Meijer toont daarnaast begrip voor de slachtoffers, zeker in deze tijden. ,,Door de coronacrisis ben je misschien onzeker of bang om je baan kwijt te raken. Dan zie je zo’n advertentie voorbij komen en ga je er toch in mee.’’ Hij durft niet te zeggen of vooral jongeren of ouderen in deze vorm van oplichting trappen. ,,Iemand met weinig verstand van computers, kan er ook door worden verleid.’’
Meijer wierp een blik op de verschillende advertenties die de politie woensdag deelde en concludeerde dat de opgepakte Sneker waarschijnlijk niet zo’n machine thuis had staan. ,,Hij is na veertig zaken opgepakt en dan doe je het niet heel goed. Ik kan me niet voorstellen dat hij daadwerkelijk zo’n machine had. De dingen die ik van hem heb gezien, zijn niet professioneel. Het is knip- en plakwerk. Dat kan ik zelf beter. Maar dat er veertig aangiftes liggen, geeft wel aan dat het niet voor iedereen duidelijk is dat hij een oplichter was.’’
Cybercrimineel bouwen piramide
Normaliter bouwt een cybercrimineel een piramide op. Hij probeert het vertrouwen van zijn klanten te winnen door ze af en toe wel iets uit te betalen. Zij krijgen dan het idee dat ze iets van hun investering terugzien. ,,Je wilt dan zo lang mogelijk bouwen om je basis te verbreden en meer klanten te werven. De verdachte had hier waarschijnlijk meer het doel om snel geld te verdienen.’’
De Sneker is waarschijnlijk geen grote vis geweest, vermoedt Meijer. Hij haalt een voorbeeld aan van een zaak in Apeldoorn, waar honderd mensen voor in totaal 2 miljoen werden opgelicht. Daarbij vallen de tienduizenden euro’s die de Fries buitmaakte, in het niet. ,,Er zijn hele bedrijven opgericht om mensen op deze manier op te lichten.’’
De docent geeft als tip mee dat gratis geld niet bestaat en als iets te mooi is om waar te zijn, dat dat dan waarschijnlijk ook het geval is. Controleer ook vooral of er iets legitiems over zo’n bedrijf te vinden is dat een manier zegt te hebben gevonden om snel geld te verdienen. ,,Vaak zeggen ze dan dat je een privébericht moet sturen. Dan huiver ik al, want dat is heel afgeschermd. Als je bijvoorbeeld geen registratie bij de Kamer van Koophandel kunt vinden, doe het dan niet. Trap er niet in.’’