Als het in de gemeente fout gaat op het vlak van cybersecurity en persoonsgegevens op straat belanden, kijken we direct de burgemeester aan. Eigenlijk is het vreemd dat we de verantwoordelijkheid voor de digitale veiligheid van de gemeente bij de burgemeester neerleggen. Het is beter om de taken en verantwoordelijkheden in cyberspace op strategisch niveau te verdelen.
Dat zegt prof. dr. Bibi van den Berg, hoogleraar Cybersecurity Governance aan de Universiteit Leiden, in een interview met het Nederlands Genootschap van Burgemeesters (NGB).
‘Zorg zelf maar voor je digitale veiligheid’
Voor gemeenten is het lastig om hun zaakjes op orde te hebben op het gebied van digitale veiligheid. Kleine gemeenten hebben bijvoorbeeld niet hetzelfde budget hiervoor in vergelijking met grote gemeenten. Ook is er een groot verschil als het gaat om de hoeveelheid kennis, expertise en bewustwording. “Daarom is het onverstandig om tegen de individuele gemeente te zeggen: zorg zelf maar voor je digitale veiligheid”, meent Van den Berg.
Toch gebeurt dat in praktijk vaak wel, en dat vindt de hoogleraar vreemd. Ze vergelijkt het met de systemen van de drinkwatervoorziening. “Het gemeentebestuur hoeft niet voortdurend te testen of het wel goed zit met het drinkwater; die verantwoordelijkheid is opgenomen in het totale organisatiesysteem. Maar voor digitalisering is dat nog niet geregeld. En daardoor worden verantwoordelijkheden op verkeerde plekken belegd.”
Als voorbeeld noemt Van den Berg de gemeente Hof van Twente, die eind 2020 het doelwit was van een ransomware-aanval. “Hof van Twente gehackt? Is de schuld van die systeembeheerder met z’n simpele wachtwoord welkom2020. Maar hij is niet de dader, hij is slachtoffer. De complexiteit van dit soort vraagstukken is zo hoog dat je je moet afvragen of het redelijk is om aan de eindgebruiker op te dragen dat hij het maar moet regelen.”
Gemeenten terughoudend om te investeren in cybersecurity
Het regelen van de digitale veiligheid is een complex vraagstuk voor gemeenten, benadrukt Van den Berg. Maar het is wel belangrijk dat ze hun zaakjes goed regelen. “Als gemeentelijke organisatie heb je allerlei digitale technologie in gebruik. Dat hangt allemaal aan netwerken en is dus per definitie kwetsbaar. De gemeente heeft de verantwoordelijkheid om die kwetsbaarheden het hoofd te bieden en waar dat niet lukt adequaat te reageren. Want gemeenten hebben zoveel gevoelige data in hun systemen dat de impact van een incident enorm kan zijn. De eigen cybersecurity moet dus op orde zijn.”
Ze begrijpt dat gemeenten terughoudend zijn om grote sommen geld te investeren in cybersecurity. Je ziet het namelijk vaak niet direct terug in de organisatie. Daarnaast is het lastig om een inschatting te maken of een investering in digitale veiligheid daadwerkelijk noodzakelijk is. “Ik kan me dus goed voorstellen dat je als gemeentebestuur zegt: dat geld besteden we liever aan het sociaal domein. Totdat het fout gaat en je geconfronteerd wordt met hoe enorm wijdvertakt digitale systemen zijn. En er ineens niks meer werkt”, zo zegt Van den Berg.
Pleidooi voor systematische verandering
De hoogleraar Cybersecurity Governance is ervan overtuigd dat het voor individuele gemeenten onmogelijk is om op eigen houtje ‘het hoogste niveau van digitale volwassenheid’ te bereiken. Om die reden pleit ze voor een systeem waarin vraagstukken op het vlak van cybersecurity en IT-beheer deels op een hoger niveau organiseren. “De IBD [Informatiebeveiligingsdienst, red.] heeft hier al een rol in, maar die collectieve zorgtaak voor de inrichting van digitale veiligheid in gemeenten moet nog veel steviger worden georganiseerd”, vertelt Van den Berg.
Ze is van mening dat een digitaal veilige gemeente niet bij de burgemeester begint. Bepaalde zaken op hoger niveau te regelen wil nog niet zeggen dat burgemeesters en andere relevante ambtenaren achterover kunnen leunen. “Om de governance in de gehele digitale veiligheidsketen te verbeteren moet je weten hoe het spel in elkaar zit. Als je niet snapt waar het over gaat, kun je niet de juiste vragen stellen en ook niet aangeven waarom iets wel of niet van jou is. We moeten op strategisch niveau, met de relevante partijen, de discussie aan hoe we in Nederland de taken en verantwoordelijkheden in cyberspace verdelen.”
Een systematische verandering heeft tijd nodig, benadrukt Van den Berg. In de tussentijd moet iedereen volgens haar aan de bak om ons voor te bereiden op incidenten en crisismanagement in te richten.
Bron: burgemeesters.nl, vpngids.nl
Meer actueel nieuws
Malware Moriya heeft controle over de Windows-kernel
Cybersecurity onderzoekers hebben TunnelSnake blootgelegd, een lopende advanced persistent threat (APT) campagne, die actief is sinds 2019. De APT richtte zich op regionale en diplomatieke organisaties in Azië en Afrika. De aanvallers hebben een voorheen onbekende rootkit ingezet, die de naam Moriya heeft gekregen. Dit stuk malware, met bijna volledige macht over het besturingssysteem, stelde bedreigingsactoren in staat om netwerkverkeer te onderscheppen en kwaadaardige instructies te verbergen die werden gegeven aan de geïnfecteerde organisaties. Dit leidde ertoe dat de aanvallers maandenlang stiekem de controle hadden over de netwerken van de beoogde instanties.
De gezondheidszorg wordt niet ontzien door cybercriminelen
Een cyberaanval op een kliniek of ziekenhuis is letterlijk een kwestie van leven of dood. In 2020 bezweken zorginstellingen over de hele wereld bijna onder de druk van de COVID-19-pandemie, en de acties van cybercriminelen droegen alleen maar aan de ellende bij. Een van de meest significante dreigingen voor zorginstellingen in het afgelopen jaar kwam van ransomware aanvallen .
Phishers voegen maar liefst 12 banken toe om het echt te laten lijken
Wie zaken doet via Marktplaats, moet altijd op zijn hoede zijn als een (ver)koper vraagt om een rekeningnummer te verifiëren. In een nieuwe variant van deze oplichtingstruc hebben oplichters een levensechte website van betaaldienst Tikkie nagebouwd. Slechts aan de url kun je zien dat je met een nepsite te maken hebt. Let je even niet op? Dan is je rekening binnen de kortste keren geplunderd.
Waarom tweestapsverificatie instellen?
Het aantal cyberaanvallen is sinds de coronacrisis vervijfvoudigd. Alleen al in de Microsoft cloud zijn er 300 miljoen frauduleuze inlogpogingen per dag. Jouw bedrijf neemt waarschijnlijk allerlei maatregelen om de kans op een datalek te verkleinen. Het instellen van tweestapsverificatie voor medewerkers is hierbij enorm belangrijk. Want 80 procent van de hacking-gerelateerde aanvallen komen binnen via wachtwoorden.
Belgie: “Conclusies over de cyberaanval zijn voorbarig. Maar het is belangrijk om die gevoelige context te signaleren. Dat ontkennen is naïef”
Het Belgische Belnet ligt momenteel onder vuur. Het netwerk werd gisteren rond het middaguur getroffen door een DDoS-aanval. Meerdere overheidsdiensten kunnen daardoor geen gebruik maken van het internet. Het is onduidelijk wie er achter de aanval zit.
Brabantia in gelijk gesteld in phishing zaak Bol.com
Een phishingmail is Bol.com duur komen te staan. De online retailer dacht een bericht van Brabantia te hebben ontvangen met het verzoek om het bankrekeningnummer aan te passen. In werkelijkheid was de e-mail afkomstig van cybercriminelen. Door de oplichtingstruc schreef Bol.com ruim 750.000 euro bij op hun rekening. De rechter oordeelt dat de webwinkel alsnog het bedrag moet overmaken aan Brabantia. Bol.com overweegt om in hoger beroep te gaan.