Digitale oorlogsdreiging: De NAVO-top als doelwit voor cybercriminelen

De NAVO top, die eind juni 2025 in Den Haag plaatsvindt, trekt wereldwijd de aandacht. Maar niet alleen diplomaten en beleidsmakers hebben de ogen op Nederland gericht. Cybercriminelen, spionnen, activisten en zelfs staatsgebonden actoren zien de top als een kans om hun eigen agenda’s te bevorderen. Deze verhoogde digitale dreigingen hebben niet alleen gevolgen voor overheidsinstellingen, maar ook voor bedrijven, leveranciers en de kritieke infrastructuur in Nederland. In dit artikel bespreken we de belangrijkste digitale dreigingen die zich aandienen in de aanloop naar de NAVO top, de risico’s die deze dreigingen met zich meebrengen, en wat organisaties kunnen doen om zich voor te bereiden op mogelijke cyberaanvallen.

Verhoogde dreigingen door geopolitieke spanningen

Met de NAVO top in het vooruitzicht, melden cybersecuritybedrijven een duidelijke toename van digitale aanvallen op Nederlandse systemen. Deze aanvallen komen niet alleen van cybercriminelen die op zoek zijn naar financieel gewin, maar ook van staatssponsors en geopolitiek gemotiveerde actoren. Cybercriminelen en staatsgebonden hackers hebben altijd oog voor strategisch belangrijke gebeurtenissen zoals de NAVO top, omdat deze evenementen niet alleen diplomatieke implicaties hebben, maar ook mogelijkheden bieden om vitale informatie te stelen of de infrastructuur van een land te verstoren.

Een van de belangrijkste vaststellingen van cybersecuritybedrijven zoals ESET is de toename van digitale inbraakpogingen. In de maanden voorafgaand aan de NAVO top is er een verdubbeling van aanvallen waargenomen, waarbij de focus voornamelijk ligt op de toegang tot bedrijfssystemen via thuiswerkers. De opmars van hybride werken, waarbij veel medewerkers vanuit huis werken, heeft de digitale kwetsbaarheden vergroot, en de meeste aanvallen richten zich op het verkrijgen van inloggegevens. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de meeste aanvallen zich richten op wachtwoorden en andere persoonlijke gegevens van medewerkers die toegang hebben tot netwerken van hun organisatie.

Phishingaanvallen zijn momenteel de meest gebruikte techniek om inloggegevens te verkrijgen. In tegenstelling tot eerdere campagnes die zich richtten op het verkrijgen van persoonlijke gegevens van consumenten, richten aanvallers zich nu voornamelijk op zakelijke netwerken. Hierbij worden bedrijven vaak doelbewust benaderd, waarbij aanvallers zich voordoen als betrouwbare entiteiten, zoals Microsoft of andere bekende technologiebedrijven, om werknemers te misleiden. Het gebruik van dergelijke aanvallen is niet toevallig: deze methoden zijn effectief en kunnen snel toegang verschaffen tot interne netwerken, wat de schade aan organisaties aanzienlijk vergroot.

De rol van staatsactoren in digitale dreigingen

Naast cybercriminelen vormt ook de toegenomen activiteit van staatsgebonden actoren een belangrijke zorg voor de digitale veiligheid van Nederland. De dreiging van landen zoals Rusland, China en andere geopolitieke tegenstanders wordt steeds zichtbaarder, vooral wanneer de internationale spanningen toenemen. Dit maakt de situatie rond de NAVO top bijzonder riskant, aangezien dergelijke staten proberen invloed uit te oefenen of voordeel te behalen door middel van digitale aanvallen.

De aanvallen die afkomstig zijn van staatsgebonden actoren zijn vaak beter gecoördineerd, complexer en moeilijker te detecteren dan die van individuele cybercriminelen. Deze aanvallen zijn niet noodzakelijkerwijs gericht op financieel gewin, maar eerder op spionage, sabotage, en het verstoren van de werking van de nationale en internationale politiek. In de context van de NAVO top kunnen deze actoren proberen gevoelige informatie te verkrijgen over de diplomatieke onderhandelingen, maar ook proberen de infrastructuur te verstoren die nodig is voor de organisatie van het evenement.

De impact van dergelijke aanvallen kan aanzienlijk zijn. Ze kunnen niet alleen leiden tot datalekken of vertrouwelijke informatie die op straat komt te liggen, maar kunnen ook de communicatie tussen deelnemende landen verstoren of zelfs de logistieke operaties van de top ontwrichten. Dit benadrukt het belang van een goed gecoördineerde beveiligingsstrategie, die niet alleen focust op de bescherming van gegevens, maar ook op het veiligstellen van de communicatiekanalen die essentieel zijn voor de werking van de NAVO top.

De kwetsbaarheid van de fysieke en digitale infrastructuur

In de context van de NAVO top is het belangrijk om te benadrukken dat de dreigingen niet alleen digitaal van aard zijn, maar ook de fysieke infrastructuur van Nederland betreffen. Cybercriminelen en staatsgebonden actoren richten zich niet alleen op de digitale systemen van bedrijven en overheden, maar ook op de fysieke netwerken die essentieel zijn voor de werking van het land. Kritieke infrastructuur zoals glasvezelverbindingen, communicatie infrastructuur (zoals het C2000 systeem voor hulpdiensten) en andere vitale netwerken staan onder verhoogde dreiging.

Deze netwerken spelen een cruciale rol in de dagelijkse communicatie en coördinatie, vooral in noodsituaties. Het verstoren van deze systemen kan catastrofale gevolgen hebben, niet alleen voor de veiligheid van de NAVO top, maar ook voor de bredere nationale veiligheid. Aanvallen op deze infrastructuur kunnen niet alleen leiden tot praktische verstoringen, maar ook psychologische en politieke gevolgen hebben, waarbij de betrouwbaarheid van de overheid en haar capaciteiten in twijfel worden getrokken.

Een andere belangrijke factor is de kwetsbaarheid van de logistieke systemen die betrokken zijn bij de organisatie van de NAVO top. De beveiliging van de fysieke infrastructuur, zoals de systemen die het vervoer en de bevoorrading coördineren, moet even goed worden gewaarborgd als de digitale netwerken. Een aanval op deze fysieke netwerken kan de hele operatie ontregelen, wat de complexiteit van de beveiligingsmaatregelen voor de NAVO top vergroot.

Wat organisaties moeten doen om zich voor te bereiden

De toegenomen dreigingen vragen om een intensieve voorbereiding van zowel overheidsinstellingen als bedrijven. Het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) benadrukt het belang van risicomanagement, waarbij bedrijven niet alleen hun eigen netwerken moeten beveiligen, maar ook de keten van leveranciers en partners moeten monitoren. Organisaties moeten er zich van bewust zijn dat de dreigingen niet altijd direct van hun eigen systemen komen, maar via derde partijen die mogelijk minder goed beveiligd zijn. Het is dan ook essentieel om de gehele keten te beveiligen om het risico op aanvallen te minimaliseren.

Daarnaast is het belangrijk dat bedrijven incidentresponsplannen hebben die snel kunnen worden geactiveerd in het geval van een aanval. Het Digital Trust Center biedt praktische handvatten voor zelfstandigen en kleine bedrijven om zich voor te bereiden op digitale dreigingen. Het implementeren van robuuste beveiligingsmaatregelen, zoals het versleutelen van gegevens en het implementeren van multifactor authenticatie, kan de impact van een aanval aanzienlijk verminderen.

Bovendien moeten medewerkers goed getraind worden in het herkennen van phishing aanvallen en andere sociale engineeringtechnieken. Cybercriminelen maken vaak gebruik van menselijke zwakheden, zoals nieuwsgierigheid of vertrouwen, om toegang te krijgen tot systemen. Het verhogen van het bewustzijn onder medewerkers is dan ook een van de belangrijkste maatregelen die organisaties kunnen nemen om digitale dreigingen af te weren.

Anticiperen op de toekomst

De digitale dreigingen die zich aandienen in de aanloop naar de NAVO top zullen waarschijnlijk niet de laatste zijn. Naarmate de geopolitieke spanningen toenemen, zullen de digitale dreigingen ook blijven groeien en veranderen. Dit betekent dat organisaties zich niet alleen moeten richten op de bescherming van hun systemen voor de NAVO top, maar dat ze hun digitale weerbaarheid op lange termijn moeten blijven verbeteren. Proactief handelen en anticiperen op de toekomst zijn essentieel voor het beschermen van zowel digitale als fysieke infrastructuren tegen de steeds veranderende dreigingen.

Het versterken van de samenwerking tussen overheden, bedrijven en cybersecurityprofessionals is cruciaal in de strijd tegen deze dreigingen. Alleen door gezamenlijke inspanningen kunnen we een robuuste verdediging opbouwen die ons niet alleen tijdens de NAVO top, maar ook in de toekomst beschermt tegen de groeiende digitale bedreigingen die ons te wachten staan.

Lees ook: Wie zit er tussen jou en je wachtwoord? De gevaren van AitM phishing onthuld
Lees ook: Tip van de week: Glasvezel versus Coax - Een grondige vergelijking van Internetverbindingen

Wat is?

• Wat is staatsgebonden cyberaanval?
  Een staatsgebonden cyberaanval is een digitale aanval die wordt uitgevoerd door of in opdracht van een overheid. Het doel van dergelijke aanvallen kan variëren van spionage tot het verstoren van de infrastructuur van een ander land, bijvoorbeeld door systemen plat te leggen of vertrouwelijke informatie te stelen.
• Wat is C2000?
  C2000 is het digitale communicatiesysteem dat in Nederland wordt gebruikt door hulpdiensten, zoals politie, brandweer en ambulance. Het zorgt ervoor dat deze diensten snel en veilig kunnen communiceren, vooral in noodsituaties.
• Wat is social engineering?
  Social engineering is een vorm van manipulatie waarbij cybercriminelen misbruik maken van menselijke gedragingen om toegang te krijgen tot vertrouwelijke informatie. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren door iemand te misleiden of te verleiden om persoonlijke gegevens prijs te geven.
• Wat is risicomanagement?
  Risicomanagement is het proces waarbij organisaties risico’s identificeren, evalueren en maatregelen nemen om deze risico’s te beheersen of te verminderen. Dit helpt bedrijven zich voor te bereiden op onvoorziene gebeurtenissen, zoals cyberaanvallen, en de impact daarvan te verkleinen.
• Wat is digitale weerbaarheid?
  Digitale weerbaarheid verwijst naar het vermogen van een organisatie om zich tegen digitale dreigingen te beschermen, zoals cyberaanvallen. Dit omvat zowel de technische als de organisatorische maatregelen die genomen worden om aanvallen te voorkomen, op te vangen en te herstellen van schade.

Ontdek meer over cybercrime en het darkweb in onze uitgebreide bibliotheek. Voor een gestructureerd overzicht van relevante onderwerpen kun je terecht op onze onderwerpenpagina, waar je een alfabetisch gerangschikte lijst vindt.

Meer cyberoorlog gerelateerde artikelen