Cyber Security Beeld Nederland 2021: "De schade van ransomware is groot"

Gepubliceerd op 30 juni 2021 om 07:00

In het zojuist verschenen Cyber Security Beeld Nederland (CSBN) is dit jaar een apart hoofdstuk gewijd aan ransomware en het complexe ondergrondse criminele ecosysteem daaromheen.

Schade Ransomware

‘De schade van ransomware is groot: de schattingen lopen uiteen van miljoenen tot miljarden, maar als alleen al 46 procent van het MKB in Nederland aangeeft ermee te maken te hebben gehad, dan staan we voor een ongekende uitdaging’, aldus hoofdofficier Michiel Zwinkels, binnen het OM portefeuillehouder cybercrime. ‘Hoewel het CSBN beschrijft dat er in Nederland tot nu nog geen aanval op een vitaal proces heeft plaatsgevonden, betekent dat niet dat er géén cruciale processen zijn verstoord.’
‘We hebben al aanvallen op universiteiten, ziekenhuizen, bedrijven en gemeenten gezien’, zegt Theo van der Plas, programmadirecteur cybercrime bij de politie. ‘Een aanval als op de Hof van Twente waarbij de dienstverlening van de gemeente geheel stil kwam te liggen, is natuurlijk verschrikkelijk. We zien als politie en OM dat (lagere) overheden er enorm van geschrokken zijn. Ze bevragen ons ook: wat moeten we doen, met wie moeten we in zee?’

Cybercrime as a service

Het jaarlijkse CSBN van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid, is in samenwerking met het Nationaal Cyber Security Centrum opgesteld. Hierbij wordt nauw samengewerkt met OM en politie, die dit jaar in het CSBN vaststellen dat ze in de ransomwareketen steeds meer geprofessionaliseerde spelers zien: de bouwers van de software, degenen die het plaatsen, degenen die het weghalen, zij die het slachtoffer klemzetten. Cryptovaluta spelen daarbij een grote rol in het ontvangen van losgeld door criminelen. Zoals politie en OM al veel eerder constateerden: ‘cybercrime as a service’ floreert, alles is te koop of te huur, vrijwel altijd zit er een sterk internationale component aan. Maar het is zeker niet zo dat het geen zin heeft onderzoek te doen.

Taskforce Ransomware

‘We zetten in op opsporing en vervolging en het afpakken van het wederrechtelijke voordeel’, zegt hoofdofficier Zwinkels ‘Misschien komen we niet altijd onmiddellijk bij een dader uit, maar onze bevindingen helpen andere opsporingsinstanties vaak verder.’
Politiechef Van der Plas legt uit dat door de politie nog vaak losse ransomware-onderzoeken worden gestart. ‘Dat is deels logisch, je hebt immers een aangifte waar je iets mee moet. Maar om de opsporingscapaciteit slimmer te benutten en beter de strijd aan te gaan met de criminelen, focussen we sinds kort vanuit de taskforce Ransomware samen met de cybercrimeteams en het Team High Tech Crime op kansrijke actielijnen.’

Deze strategie komt er in het kort op neer dat politie en OM gegevens uit onderzoeken nationaal en internationaal delen. Servers waarop foute software draait, neerhalen, malafide hostingbedrijven aanpakken, facilitators oppakken, slachtoffers gratis reparatiesoftware aanbieden, cryptovaluta traceren en hackers een andere kans bieden.
Daarnaast hamert Van der Plas op publiek-private samenwerking: ‘Er zit kennis bij ons, er zit kennis bij bedrijven, dat moeten we kunnen delen, op de juiste manier’, zo zegt hij. En wanneer een hack heeft plaatsgevonden en losgeld wordt gevraagd, kunnen gespecialiseerde bedrijven helpen het probleem op te lossen. Er zijn bedrijven die weten wat de politie nodig heeft voor het onderzoek.

Aangifte doen

Volgens Zwinkels is het in de aanpak van ransomware daarnaast cruciaal dat de slachtoffers een aanval melden of daarvan aangifte doen. ‘We moeten weten wat er speelt, wij kunnen nieuwe werkwijzen onderkennen. Ook al is een bedrijf niet meteen geholpen, een ander is dat met gegevens uit het onderzoek misschien wel. Bovendien kunnen we die meldingen gebruiken om maatregelen te treffen die een aanval voorkómen’, aldus Zwinkels.
Op dit moment werken politie en OM aan een landelijk punt voor alle meldingen. Zwinkels: ‘Dat maakt het mogelijk dwarsverbanden te leggen, en deze vorm van cybercrime gerichter aan te pakken.’

Digitale veiligheid vergroten

De Cyber Security Raad heeft becijferd dat er 330 miljoen euro nodig is voor de handhaving en bijna 900 miljoen om de digitale veiligheid over de hele linie te waarborgen en te vergroten. De CSR wees er ook op dat de rol van de gehele strafrechtketen onontbeerlijk is bij cybercrimebestrijding. ‘Dat we technisch heel goed zijn, hebben we al vaak laten zien’, aldus politiechef Theo van der Plas. Maar dat er langdurige investeringen en samenwerkingsmogelijkheden moeten komen, is duidelijk.’

Csbn 2021
PDF – 4,5 MB 345 downloads
Brochure Stappenplan Cybercrime
PDF – 625,7 KB 262 downloads

Bron: nctv.nl, politie.nl

Meer info over Cybercrime

Meer info over Ransomware

Tips of verdachte activiteiten gezien? Meld het hier.

Cybercrime gerelateerde berichten

Nederlanders en Belgen maken zich zorgen om digitale veiligheid

De Nederlandse veiligheidsindex van 2019 laat een stijging van zes punten zien, van 109 punten in 2018 naar 115 punten in 2019. Met name op het gebied van internetveiligheid zijn we ons meer zorgen gaan maken en een meerderheid van 54% vindt dat Nederlandse bedrijven onvoldoende maatregelen genomen hebben om hun persoonlijke data te beschermen, zelfs nadat de AVG vorig jaar van kracht werd.

Lees meer »

“Nederland kan ontwricht worden door Cyberaanvallen”

“Het maatschappelijke belang van cybersecurity is voor zowel de overheid als het bedrijfsleven zo groot dat er structureel toezicht moet zijn op de weerbaarheid van vitale organisaties. Met het oog op de nationale veiligheid moeten we een extra stap zetten om Nederland te beschermen tegen kwaadwillende landen of cybercriminelen.”

Lees meer »

Forse toename impersonatieaanvallen na Social engineering

Het aantal impersonatieaanvallen doormiddel van Social engineering is in een jaar tijd wereldwijd met bijna 70 procent toegenomen. Dat blijkt uit de nieuwste editie van het jaarlijkse State of Email Security-rapport van Mimecast. De conclusies zijn gebaseerd op onderzoek onder 1.025 IT-beslissers in diverse landen, waaronder Nederland.

Lees meer »

Senioren vaker slachtoffer van inbraak en cybercrime

Het aantal woninginbraken loopt al jaren terug. Deze daling is echter niet bij alle leeftijdscategorieën gelijk. Bij senioren is de dalende trend het minst sterk, waardoor zij naar verhouding het vaakst te maken krijgen met woninginbraken. Dit blijkt uit een analyse van thuiszorgorganisatie Zuster Jansen, op basis van de meest recente inbraakcijfers uit de Veiligheidsmonitor van het CBS.

Lees meer »

Check dan Klik!

Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) trapte vandaag tijdens de Landelijke Veiligheidsdag in Almere de publiekscampagne Eerst checken, dan klikken af. De campagne roept mensen op zich beter te beschermen tegen phishing en andere vormen van internetcriminaliteit. Ook tekenden Grapperhaus, staatssecretaris Keijzer (EZK) en een groot aantal bedrijven en brancheorganisaties het convenant ‘Preventie cybercriminaliteit’. Zij trekken samen op in de strijd tegen internetcriminaliteit.

Lees meer »