"In België en Duitsland is de verkoop van anonieme simkaarten verboden, in Nederland niet"

Gepubliceerd op 2 februari 2021 om 14:00

De verkrijgbaarheid van anonieme simkaarten hindert de aanpak van WhatsApp fraude, aldus de politie, die stelt dat een verbod zou helpen. Daarnaast ziet de politie graag dat WhatsApp het overnemen van accounts lastiger maakt. Criminelen wisten vorig jaar meer dan 13 miljoen euro via WhatsApp fraude stelen. De politie ontving vorig jaar ruim 25.000 aangiften van WhatsApp fraude, terwijl het er in 2019 nog 650 waren. In 2018 telde de politie nog 250 incidenten.

Vriend in nood fraude

Bij WhatsApp fraude doen oplichters zich via WhatsApp voor als een bekende, familielid of vriend van het slachtoffer (VIN fraude). Vervolgens wordt er om geld gevraagd, bijvoorbeeld om een zogenaamde rekening te betalen. De rekening is vaak van een katvanger. De politie wil nu gaan inzetten om via deze katvangers de verantwoordelijke criminelen op te sporen.

Alle aangiftes van WhatsApp fraude gaan in een systeem dat zoekt naar overeenkomsten. Er wordt gekeken naar patronen om zo netwerken in kaart te brengen en te verstoren, waarbij de politie de nadruk legt op katvangers. Dit moet het lastiger voor criminelen maken om het geld weg te sluizen. Daarnaast kunnen de katvangers, die eenvoudig via hun bankrekening en telefoonnummer zijn te identificeren, politie naar de verantwoordelijke criminelen leiden.

Anonieme simkaarten

Bij onderzoek naar WhatsApp fraude en de daders loopt de politie naar eigen zeggen vaak tegen anonieme simkaarten aan. "Het zou ons als politie wel helpen als het gebruik van anonieme simkaarten afneemt en dergelijke kaarten niet meer worden aangeboden, zoals in de ons omliggende landen het geval is. Die simkaarten worden vaak gewisseld. Op het moment dat een slachtoffer bij ons aangifte doet, is dat telefoonnummer al niet meer in gebruik. Ook heeft de oplichter dan misschien al een nieuwe telefoon", zegt Yoanne Spoormans van het cybercrime team van de politie Oost-Nederland.

Buurlanden

In België en Duitsland is de verkoop van anonieme simkaarten verboden. Wie een simkaart in deze landen koopt moet zich verplicht legitimeren en wordt geregistreerd. Volgens de Belgische en Duitse autoriteiten moet de maatregel helpen bij de bestrijding van terrorisme. Er gingen ook stemmen op voor een dergelijk verbod in Nederland. Minister Grapperhaus stelde in 2019 dat een verbod op anonieme simkaarten weinig meerwaarde heeft voor opsporings- en veiligheidsdiensten. Daarnaast is een dergelijk verbod eenvoudig te omzeilen, aldus de minister.

In veel gevallen maken WhatsApp fraudeurs gebruik van een telefoonnummer dat niet bij het beoogde slachtoffer bekend is. Er wordt dan gezegd dat men vanwege bijvoorbeeld een kapotte telefoon tijdelijk een nieuw nummer heeft. Het komt ook voor dat de oplichters overgenomen WhatsApp-accounts gebruiken. Om een account te bevestigen verstuurt WhatsApp via sms een zes cijferige verificatiecode. Criminelen vragen in naam van het doelwit deze verificatiecode op, waarna die de code op zijn telefoon ontvangt.

Vervolgens wordt het doelwit door de criminelen via WhatsApp of telefonisch benaderd dat hij per ongeluk een code heeft ontvangen die eigenlijk voor iemand anders was bedoeld. De crimineel vraagt dan of het doelwit de ontvangen code kan doorsturen. Met de doorgestuurde verificatiecode kunnen de criminelen het WhatsApp-account overnemen. Zodra het account is overgenomen hebben de criminelen toegang tot de contactenlijst van het doelwit die ze gebruiken om nieuwe slachtoffers te maken. Contacten worden dan benaderd met het verzoek om geld over te maken.

Publiek private samenwerking

"We willen het criminele proces op verschillende punten verstoren en het criminelen dus moeilijker maken. Dit kan door samenwerking met verschillende partijen, zoals banken, telecom en WhatsApp. Zo zouden we graag zien dat WhatsApp-accounts niet zomaar kunnen worden overgenomen. Bijvoorbeeld doordat WhatsApp om een extra biometrische verificatie (vinger afdruk sensoren en gezichtsherkenning in mobiele telefoons) vraagt voor gebruik van WhatsApp. Daarmee voorkomen we slachtoffers", merkt Spoormans op.

Bron: politie.nl, security.nl

Meer info over ‘vriend in nood fraude’?

Tips of verdachte activiteiten gezien? Meld het hier of anoniem.

De gaming-industrie behoort tot een van de zwaarst getroffen sectoren als het gaat om cyberaanvallen

Of het nu gaat om diamanten graven in een virtuele zandbak of de rol van een held spelen in een 'massively multiplayer online role-playing game' (MMORPG), of het zoeken naar de perfecte plek om een ​​hinderlaag op te zetten in een 'first-person shooter (FPS)', gamen is voor velen aan het eind van de dag een beetje stoom afblazen. Of misschien midden op de dag wanneer er een lege ruimte in de agenda is, nu we allemaal vanuit huis werken. Vertel het maar niet aan mijn baas. ;-)

Lees meer »

Bij 80% van de Nederlandse bedrijven staan digitale deuren open voor hackers

88% van de Nederlandse IT-verantwoordelijken zegt de beveiliging van de eigen organisatie onder controle te hebben. 70% denkt prima zelfstandig weerstand te kunnen bieden aan cybercrime. Toch installeert 80% niet alle patches en updates. Nog niet de helft neemt specifieke maatregelen om de eigen kwetsbaarheid te verkleinen. Onderzoek van Solvinity laat een forse kloof zien tussen de perceptie en de realiteit van de eigen digitale veiligheid.

Lees meer »

Cyberaanval op procesautomatisering hoe kun je dit voorkomen?

Cyberaanvallen speelden zich in het verleden vooral af in IT-omgevingen. De laatste tijd groeit ook het aantal dreigingen voor het OT-domein (operational technology) malware en bewuste aanvallen die gericht zijn op de besturingssystemen of de procesautomatisering van producerende bedrijven. Hoe kun je je hiertegen beschermen?

Lees meer »

Als je dacht dat…

Op het Darkweb kun je verschillende handleidingen vinden over hoe je cybercriminaliteit moet plegen. Eindeloze lijsten met aanmeldingen, wachtwoorden, account nummers en zelfs telefonische ondersteuningslijnen voor slachtoffers om te bellen, dit alles kan eenvoudig online worden gekocht. Men moet echter niet denken dat het Darkweb anoniem is. De FBI en politiediensten gebruikt al geruime tijd beproefde methoden  om criminelen te vangen, vooral onervaren nieuwelingen.

Lees meer »

Cyberaanval op het Noorse parlement

Het Noorse parlement Stortinget was het slachtoffer van een ‘omvangrijke’ cyberaanval. Uit onderzoek blijkt dat de e-mailaccounts van diverse parlementariërs en medewerkers zijn gehackt. Daarbij is data buitgemaakt. Het is niet bekend wie er achter de aanval zit.

Lees meer »