De onzichtbare cyberoorlog: Uitdagingen, risico's en strategieën voor een veilige digitale toekomst in België

Gepubliceerd op 18 oktober 2023 om 15:00

EN: Click here and choose your language using Google's translation bar at the top of this page ↑

De Toenemende Dreiging van Cyberaanvallen

Cyberaanvallen zijn niet nieuw, maar de manier waarop ze worden uitgevoerd en de impact die ze hebben, verandert snel. In België zijn overheidswebsites recentelijk twee keer in één week aangevallen. Hoewel de schade beperkt bleef, is het een wake-up call. Het is niet meer de vraag óf er een grote cyberaanval komt, maar wanneer.

Vroeger dachten we bij oorlog aan tanks, bommen en soldaten. Maar de oorlog van de toekomst is digitaal. Hackers gebruiken computervirussen, wormen en andere software om schade aan te richten. Ze kunnen zelfs hele landen platleggen. Het idee dat de hele wereld een week zonder internet zou kunnen zitten, is niet meer iets uit een sciencefictionfilm.

In 2017 zagen we al hoeveel schade een cyberaanval kan aanrichten. De ransomware WannaCry trof meer dan 200.000 computers in 150 landen. Grote bedrijven en zelfs ziekenhuizen werden getroffen. De totale kosten werden geschat op één miljard euro. Maar wat als er een nieuwe fout wordt ontdekt in een populair besturingssysteem zoals Windows 10? Dan hebben we het niet over 200.000 computers, maar over honderden miljoenen.

Experts waarschuwen al jaren voor zo'n scenario. Toch lijkt het erop dat we niet genoeg doen om ons voor te bereiden. In België heeft het Centrum voor Cybersecurity bijvoorbeeld maar een klein team in vergelijking met andere landen. Dat is zorgwekkend, want als we niet investeren in cybersecurity, is het slechts een kwestie van tijd voordat er een grote ramp gebeurt.

Het is niet alleen een probleem van de overheid. Ook bedrijven zijn kwetsbaar. Zelfs als ze denken dat ze goed beveiligd zijn, zijn er altijd zwakke plekken. Grote landen met veel middelen, zoals Rusland en China, kunnen bijna overal binnendringen. En het is niet alleen een kwestie van verdediging; we moeten ook nadenken over aanval. Meer dan dertig landen hebben al militaire cyberdivisies en ontwikkelen cyberwapens.

De Rol van Overheden en Bedrijven in Cyberveiligheid

De dreiging van cyberaanvallen is niet alleen een zaak van landen en grote organisaties. Het raakt ons allemaal. Als je denkt dat cyberaanvallen alleen grote bedrijven of overheden treffen, heb je het mis. Iedereen met een computer, smartphone of enig ander verbonden apparaat kan een doelwit zijn. En de gevolgen kunnen verwoestend zijn, niet alleen financieel maar ook op het gebied van privacy en persoonlijke veiligheid.

Internationale samenwerking is cruciaal om deze dreiging aan te pakken. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Landen wantrouwen elkaar en zijn vaak terughoudend om informatie en technologie te delen. Dit maakt de strijd tegen cybercriminaliteit nog gecompliceerder. In Europa is er wel een poging tot samenwerking met de oprichting van ENISA, het European Union Agency for Cybersecurity. Maar ook hier zijn de middelen beperkt en lijken nationale belangen voorrang te krijgen.

Een ander zorgwekkend aspect is de rol van inlichtingendiensten in het cyberlandschap. Ironisch genoeg zijn de organisaties die ons zouden moeten beschermen tegen cyberaanvallen soms zelf de oorzaak van het probleem. Ze ontwikkelen krachtige cyberwapens die, als ze in verkeerde handen vallen, enorme schade kunnen aanrichten. Dit is wat er gebeurde met EternalBlue, een tool ontwikkeld door de Amerikaanse NSA, die later werd gebruikt in de WannaCry-aanval.

En dan is er nog de kwestie van terrorisme. Hoewel landen momenteel als een groter risico worden beschouwd dan terreurorganisaties, kan dit snel veranderen. Met voldoende middelen en expertise kunnen terroristen potentieel verwoestende aanvallen uitvoeren, zoals het neerhalen van vliegtuigen of het veroorzaken van een meltdown in een kerncentrale.

Tot slot mogen we de rol van kunstmatige intelligentie niet negeren. AI wordt steeds geavanceerder en speelt een steeds grotere rol in zowel de aanval als de verdediging in de cyberwereld. Maar net zoals het kan worden gebruikt om ons te beschermen, kan het ook worden gebruikt om nog geavanceerdere en moeilijker te detecteren malware te creëren.

Ethische en Juridische Overwegingen in Cyberveiligheid

Nu we de omvang en de complexiteit van het probleem begrijpen, is de volgende vraag: wat kunnen we doen om onszelf te beschermen? Het antwoord is niet eenvoudig en vereist een gelaagde aanpak. Allereerst moeten overheden meer investeren in cybersecurity. Dit betekent niet alleen meer geld, maar ook het aantrekken van experts en het up-to-date houden van technologieën. Het is duidelijk dat een klein team van dertig mensen, zoals het Centrum voor Cybersecurity in België, niet voldoende is om een hele natie te beschermen.

Op individueel niveau kunnen we ook stappen ondernemen om onze digitale levens veiliger te maken. Dit begint met basismaatregelen zoals het regelmatig updaten van software, het gebruik van sterke wachtwoorden en het niet klikken op verdachte links. Maar we moeten ook bewuster zijn van de informatie die we online delen en met wie we die delen.

Bedrijven spelen ook een cruciale rol. Ze moeten niet alleen hun systemen beveiligen maar ook hun klanten informeren over de beste praktijken op het gebied van cybersecurity. Dit is vooral belangrijk voor bedrijven die met gevoelige informatie omgaan, zoals financiële instellingen en gezondheidszorgorganisaties.

Onderwijs en bewustwording zijn eveneens sleutelfactoren. Mensen moeten begrijpen dat cyberveiligheid niet alleen de verantwoordelijkheid is van IT-afdelingen of overheden; het is een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid. Scholen moeten cybersecurity opnemen in hun curricula, en er moeten publieke bewustwordingscampagnes komen om mensen te informeren over de risico's en de stappen die ze kunnen nemen om zichzelf te beschermen.

Tot slot is internationale samenwerking onontbeerlijk. Landen moeten hun krachten bundelen om cyberdreigingen aan te pakken. Dit betekent gezamenlijke inspanningen om cybercriminelen op te sporen en te vervolgen, maar ook het delen van kennis en middelen om ons allemaal veiliger te maken.

De Weg Vooruit in Cyberveiligheid

In een wereld die steeds meer afhankelijk is van digitale technologie, is het duidelijk dat cyberveiligheid een topprioriteit moet zijn voor iedereen: overheden, bedrijven en individuen. We staan voor enorme uitdagingen, van het bestrijden van geavanceerde cyberaanvallen tot het navigeren door de ethische en juridische complexiteiten van het digitale tijdperk. Maar we zijn niet machteloos. Door te investeren in technologie, onderwijs en internationale samenwerking kunnen we een veiligere digitale toekomst opbouwen.

Het is belangrijk om te erkennen dat er geen one-size-fits-all oplossing is voor cyberveiligheid. Wat werkt voor een klein bedrijf is misschien niet geschikt voor een nationale overheid. Daarom moeten we flexibel en adaptief zijn in onze benadering, en bereid zijn om te leren van onze fouten en van elkaar.

De digitale wereld is een spiegel van onze fysieke wereld, compleet met zijn risico's en gevaren. Maar net zoals we manieren hebben gevonden om onze fysieke wereld veiliger te maken, zo kunnen we ook manieren vinden om onze digitale wereld veiliger te maken. Het vereist inspanning, investering en, bovenal, de wil om het te doen.

We moeten nu handelen, voordat het te laat is. De waarschuwingen zijn er, en de risico's zijn reëel. Laten we de uitdaging aangaan en werken aan een veiligere, meer verbonden wereld voor ons allemaal.

Breda als Startsprint voor een Europees Model van Digitale Veiligheid

Vorig jaar, tijdens de nationale Week van de Veiligheid, lanceerde de stad Breda een ambitieus initiatief gericht op het versterken van de vitale digitale infrastructuur. Burgemeester Paul Depla benadrukte toen de cruciale rol van digitale technologie in ons dagelijks leven. Nu, een jaar later, blijkt dat deze aanpak niet alleen nationale aandacht heeft getrokken, maar ook Europese erkenning heeft gekregen in de vorm van een financiële bijdrage vanuit Europa.

De aftrap van dit project vond plaats met een bijeenkomst in de Waalse Kerk in Breda, waarbij diverse ministeries en experts in digitale beveiliging betrokken waren. Een overeenkomst werd getekend door tien organisaties, waaronder publieke en private partijen. Deze samenwerking richt zich op het vergroten van de digitale weerbaarheid van essentiële processen zoals veiligheid, drinkwater, datacommunicatie en elektriciteit.

Het gezamenlijke initiatief, bekend als 'Digitaal Weerbaar Breda', heeft sindsdien stappen gezet in het delen van bedrijfskritische informatie, het uitvoeren van integrale cybertests en het ontwikkelen van cyberweerbaarheidsvergunningen. Hoewel het project oorspronkelijk in Breda is gestart, is het uiteindelijke doel om deze succesvolle aanpak, met behulp van Europese subsidies, uit te rollen over alle gemeenten in Europa. Dit biedt een solide fundament voor een uniforme en structurele aanpak van digitale veiligheid op nationaal en Europees niveau. Meer informatie binnenkort op 'digitaalweerbaarbreda.nl', de website gaat online per 1-1-2024.

Bron: anoniem

Heeft u nog vragen? Stel deze dan gerust aan onze chatbot, te vinden rechtsonder op de pagina.

Meer info over de cyberoorlog

Oekraine cyberoorlog

Meer cyberoorlog nieuws