Nederlandse burgers, bedrijven en overheidsdiensten liepen in 2021 voortdurend het risico om getroffen te worden door cyberaanvallen. Landen als China en Rusland spelen daarin een belangrijke rol. Deze digitale dreiging vraagt om vergaande samenwerking met nationale en internationale partners. Om de goede inlichtingenpositie te houden zijn (technische) middelen nodig. Dat schrijft de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) in de nieuwste editie van het jaarverslag.
Cyberaanvallen en spionagepraktijken statelijke actoren
De veiligheidsdienst waarschuwt al jaren voor cyberaanvallen en spionagepraktijken van statelijke actoren met agressieve doeleinden. Deze digitale dreiging was vorig jaar onverminderd groot. De Nederlandse overheid en bedrijven en organisaties uit de vitale sector liepen een grotere kans om gehackt te worden. China en Rusland liepen daarin voorop, gevolgd door Noord-Korea en Iran.
Dit zijn landen met grote, offensieve cyberprogramma’s. Zij staan erom bekend duizenden hackers in te zetten om Westerse landen te bespioneren, hoogwaardige kennis te stelen of om sabotage te plegen.
De capaciteit van deze statelijke actoren is vrijwel onbegrensd en ze treden veelal op zonder restricties. Mochten ze onverhoopt betrapt worden, dan ontkennen ze iedere betrokkenheid en beschuldigen ze Westerse landen van een ‘heksenjacht’. Of ze noemen het nepnieuws. Dat is momenteel de strategie die Rusland volgt in de oorlog in Oekraïne.
Statelijke actoren vinden ieder jaar nieuwe mogelijkheden om cyberaanvallen uit te voeren. Hackers zoeken naarstig naar kwetsbaarheden in de computersystemen en netwerken van hun doelwitten. Apps en andere toepassingen die aan het internet gekoppeld zijn, worden steeds populairder. Anders gezegd, de aanvalsoppervlak van hackers neemt steeds verder toe.
Veel vaker gebruik zero day exploits
De AIVD zegt dat staatshackers afgelopen jaar veel vaker gebruikmaakten van zero day exploits. Dat zijn kwetsbaarheden in softwareprogramma’s die niet bekend zijn bij de ontwikkelaar en andere partijen, maar alleen bij kwaadwillende hackers. De veiligheidsdienst wijst op het gevaar hiervan: “Tegen onbekende kwetsbaarheden is beveiliging per definitie ontoereikend”. Daarom is het belangrijk dat organisaties beveiligingsupdates uitvoeren zodra die beschikbaar zijn.
Spionage doeleinden
De meeste cyberaanvallen worden uitgevoerd voor spionagedoeleinden. Zo wist een Iraanse inlichtingendienst vorig jaar toegang te krijgen tot meerdere netwerken van een internationale organisatie. Of en hoeveel data daarbij zijn buitgemaakt, is onbekend.
Kennisrijke bedrijven en instellingen in Nederland zijn eveneens gewild bij statelijke actoren. Afgelopen jaar probeerden staatshackers unieke kennis en innovaties uit ons land te stelen. Dat doen ze om economisch voordeel te behalen ten opzichte van andere landen, maar ook om ons land (indirect) te benadelen.
Sabotage doeleinden
De AIVD noemt sabotage “het grootste digitale risico” voor de Nederlandse samenleving. “Er is internationaal een digitale wapenwedloop gaande en er komen steeds nieuwe technieken die grote ontregeling in andere landen mogelijk maken. De kans dat zulke middelen worden ingezet is klein. Maar als het gebeurt, zijn de gevolgen ingrijpend.”
Sommige ransomware-aanvallen hadden vorig jaar dermate grote maatschappelijke gevolgen dat ze een bedreiging vormden voor de nationale veiligheid. De aanval op de Universiteit van Amsterdam(UvA) en VDL Nedcar noemt de veiligheidsdienst als voorbeeld.
Nederlandse digitale infrastructuur
Om deze cyberaanvallen uit te voeren, maken buitenlandse staatshackers vaak gebruik van de digitale infrastructuur in ons land. Dat komt omdat onze servers van goede kwaliteit zijn, en de internetverbindingen snel en betrouwbaar zijn. Zo werd er eind februari een botnet vanuit de Noord-Hollandse plaats Wormer aangestuurd om Oekraïense websites plat te leggen. Toen de eigenaar die de server verhuurde daar lucht van kreeg, haalde hij de server direct offline.
Samenwerking cruciaal
Om echt een vuist te vormen tegen cyberaanvallen en andere digitale dreigingen, is samenwerking cruciaal. Door samenwerkingsverbanden aan te gaan, kan informatie efficiënter uitgewisseld worden. Tevens kunnen de deelnemende partijen sneller, beter en gecoördineerd reageren bij cyberincidenten en -dreigingen.
Volgens de AIVD konden vorig jaar ruim 200 digitale veiligheidsincidenten bij de overheid en in de vitale sector “beter worden geduid” door “doeltreffende informatie-uitwisseling”.
Wetgeving
Tot slot laat de AIVD er geen misverstand over bestaan dat ze blij is met de Tijdelijke wet die het kabinet begin deze maand in het leven riep. Daarin staat dat veiligheidsdiensten hun bevoegdheden voor onderzoeksopdrachtgerichte interceptie (OOG-I) en hackbevoegdheid makkelijker mogen inzetten. De focus ligt niet langer op toetsing vooraf, maar op bindend toezicht tijdens en na afloop van de inzet van een specifieke bevoegdheid.
"Bij aanvallen wisselen statelijke actoren vaak en veel van infrastructuur om te verhullen waar de aanval vandaan komt. De AIVD moet om toestemming vragen om hackers op die nieuwe infrastructuur te volgen. Dat kan tijdsintensief zijn omdat zo’n verzoek grondig moet worden onderbouwd. Kwaadwillende hackers kunnen uit beeld verdwijnen als de AIVD niet tijdig genoeg toestemming krijgt om ook via nieuwe infrastructuur het spoor te kunnen volgen tot de bron.”
De nieuwe Tijdelijke wet geeft de AIVD meer slagkracht in het cyberdomein. Zo kan de veiligheidsdienst sneller en assertiever reageren op cyberaanvallen. Deze wet vervalt over vier jaar. De volledige analyse van het onderzoek kunt u hier onder bekijken of downloaden.
Bron: aivd.nl, vpngids.nl
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met Cybercrimeinfo.
Meer actueel nieuws
Digitale veiligheid van hard- en software en IoT moet omhoog
De regering wil dat er volgend jaar in de hele Europese Unie minimale digitale veiligheidseisen voor Internet of Things-apparaten (IoT) van kracht worden. Ook moet het inkoopbeleid van de overheid rekening houden met de veiligheid van hard- en software en komt er een campagne over IoT-veiligheid.
Nieuwe truc met QR Code scanning
Update 18 juli 2019
Nederlanders en Belgen maken zich zorgen om digitale veiligheid
De Nederlandse veiligheidsindex van 2019 laat een stijging van zes punten zien, van 109 punten in 2018 naar 115 punten in 2019. Met name op het gebied van internetveiligheid zijn we ons meer zorgen gaan maken en een meerderheid van 54% vindt dat Nederlandse bedrijven onvoldoende maatregelen genomen hebben om hun persoonlijke data te beschermen, zelfs nadat de AVG vorig jaar van kracht werd.
Ontsleutel software nu beschikbaar voor Ransom GandCrab 5.2
Er is een gratis decryptietool voor de nieuwste versie van de GandCrab-ransomware verschenen waarmee slachtoffers kosteloos hun bestanden kunnen terugkrijgen.
Nieuwsbrief 58 (week 24-2019) - © CCINL | Cybercrimeinfo.nl
© CCINL WEBSITE | www.cybercrimeinfo.nl
Phishing overzicht week 24-2019
Bron: CCINL, Fraudehelpdesk
Vier aanhoudingen in onderzoek Marktplaats oplichting in regio Zeeland West-Brabant
Financiële rechercheurs van district De Markiezaten en agenten van de politieteams Bergen op Zoom en Roosendaal hebben de afgelopen tijd samen zaken opgepakt waarbij sprake was van oplichting via Marktplaats. Drie onderzoeken hebben inmiddels geleid naar vier verdachten. Twee verdachten zijn, gisteren, donderdag 13 juni, op hun woonadres aangehouden en overgebracht naar een politiebureau voor verhoor. Eén verdachte is op 1 april jl. aangehouden en verhoord. De vierde verdachte is uitgenodigd om een verklaring af te komen leggen. Deze man heeft zich nog niet gemeld en staat inmiddels gesignaleerd in het politiesysteem.
Cybercriminelen hacken profielen van facebook-gebruikers en verkopen daar kaartjes
Mensen die online een kaartje voor een uitverkocht concert van Marco Borsato of Metallica dachten te kopen, kwamen bedrogen uit. De fraude wordt steeds geraffineerder.
“Nederland kan ontwricht worden door Cyberaanvallen”
“Het maatschappelijke belang van cybersecurity is voor zowel de overheid als het bedrijfsleven zo groot dat er structureel toezicht moet zijn op de weerbaarheid van vitale organisaties. Met het oog op de nationale veiligheid moeten we een extra stap zetten om Nederland te beschermen tegen kwaadwillende landen of cybercriminelen.”
Smishing namens Intrum Justitia en Intrum Justilia
Er zijn veel valse SMS berichten in omloop namens Intrum Justitia en namens Intrum Justilia. In de sms-berichten wordt gevraagd een bedrag te voldoen via een betaallink. (Smishing, Phishing)
Pedohandboek op het Darkweb moet verboden worden
De Stichting 'Strijd tegen Misbruik' eist dat een handboek voor kindermisbruik wordt verboden en dreigt naar de rechter te stappen. Op internet is het boekwerk te vinden, met daarin aanwijzingen om kinderen ongezien te misbruiken.
Luchtvaartbedrijf ASCO Zaventem getroffen door Ransomware, 1.000 medewerkers tijdelijk werkeloos
ASCO Zaventem, dat vliegtuigonderdelen maakt voor onder meer Boeing en Airbus, is gehackt. De productie ligt zeker stil tot woensdagavond, meer dan duizend werknemers kunnen daardoor niet aan de slag. Ook andere vestigingen van het bedrijf zijn getroffen. “De autoriteiten zijn ingelicht en hebben ICT-professionals aangesteld om het incident verder te onderzoeken”, aldus het bedrijf.