Nederlandse burgers, bedrijven en overheidsdiensten liepen in 2021 voortdurend het risico om getroffen te worden door cyberaanvallen. Landen als China en Rusland spelen daarin een belangrijke rol. Deze digitale dreiging vraagt om vergaande samenwerking met nationale en internationale partners. Om de goede inlichtingenpositie te houden zijn (technische) middelen nodig. Dat schrijft de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) in de nieuwste editie van het jaarverslag.
Cyberaanvallen en spionagepraktijken statelijke actoren
De veiligheidsdienst waarschuwt al jaren voor cyberaanvallen en spionagepraktijken van statelijke actoren met agressieve doeleinden. Deze digitale dreiging was vorig jaar onverminderd groot. De Nederlandse overheid en bedrijven en organisaties uit de vitale sector liepen een grotere kans om gehackt te worden. China en Rusland liepen daarin voorop, gevolgd door Noord-Korea en Iran.
Dit zijn landen met grote, offensieve cyberprogramma’s. Zij staan erom bekend duizenden hackers in te zetten om Westerse landen te bespioneren, hoogwaardige kennis te stelen of om sabotage te plegen.
De capaciteit van deze statelijke actoren is vrijwel onbegrensd en ze treden veelal op zonder restricties. Mochten ze onverhoopt betrapt worden, dan ontkennen ze iedere betrokkenheid en beschuldigen ze Westerse landen van een ‘heksenjacht’. Of ze noemen het nepnieuws. Dat is momenteel de strategie die Rusland volgt in de oorlog in Oekraïne.
Statelijke actoren vinden ieder jaar nieuwe mogelijkheden om cyberaanvallen uit te voeren. Hackers zoeken naarstig naar kwetsbaarheden in de computersystemen en netwerken van hun doelwitten. Apps en andere toepassingen die aan het internet gekoppeld zijn, worden steeds populairder. Anders gezegd, de aanvalsoppervlak van hackers neemt steeds verder toe.
Veel vaker gebruik zero day exploits
De AIVD zegt dat staatshackers afgelopen jaar veel vaker gebruikmaakten van zero day exploits. Dat zijn kwetsbaarheden in softwareprogramma’s die niet bekend zijn bij de ontwikkelaar en andere partijen, maar alleen bij kwaadwillende hackers. De veiligheidsdienst wijst op het gevaar hiervan: “Tegen onbekende kwetsbaarheden is beveiliging per definitie ontoereikend”. Daarom is het belangrijk dat organisaties beveiligingsupdates uitvoeren zodra die beschikbaar zijn.
Spionage doeleinden
De meeste cyberaanvallen worden uitgevoerd voor spionagedoeleinden. Zo wist een Iraanse inlichtingendienst vorig jaar toegang te krijgen tot meerdere netwerken van een internationale organisatie. Of en hoeveel data daarbij zijn buitgemaakt, is onbekend.
Kennisrijke bedrijven en instellingen in Nederland zijn eveneens gewild bij statelijke actoren. Afgelopen jaar probeerden staatshackers unieke kennis en innovaties uit ons land te stelen. Dat doen ze om economisch voordeel te behalen ten opzichte van andere landen, maar ook om ons land (indirect) te benadelen.
Sabotage doeleinden
De AIVD noemt sabotage “het grootste digitale risico” voor de Nederlandse samenleving. “Er is internationaal een digitale wapenwedloop gaande en er komen steeds nieuwe technieken die grote ontregeling in andere landen mogelijk maken. De kans dat zulke middelen worden ingezet is klein. Maar als het gebeurt, zijn de gevolgen ingrijpend.”
Sommige ransomware-aanvallen hadden vorig jaar dermate grote maatschappelijke gevolgen dat ze een bedreiging vormden voor de nationale veiligheid. De aanval op de Universiteit van Amsterdam(UvA) en VDL Nedcar noemt de veiligheidsdienst als voorbeeld.
Nederlandse digitale infrastructuur
Om deze cyberaanvallen uit te voeren, maken buitenlandse staatshackers vaak gebruik van de digitale infrastructuur in ons land. Dat komt omdat onze servers van goede kwaliteit zijn, en de internetverbindingen snel en betrouwbaar zijn. Zo werd er eind februari een botnet vanuit de Noord-Hollandse plaats Wormer aangestuurd om Oekraïense websites plat te leggen. Toen de eigenaar die de server verhuurde daar lucht van kreeg, haalde hij de server direct offline.
Samenwerking cruciaal
Om echt een vuist te vormen tegen cyberaanvallen en andere digitale dreigingen, is samenwerking cruciaal. Door samenwerkingsverbanden aan te gaan, kan informatie efficiënter uitgewisseld worden. Tevens kunnen de deelnemende partijen sneller, beter en gecoördineerd reageren bij cyberincidenten en -dreigingen.
Volgens de AIVD konden vorig jaar ruim 200 digitale veiligheidsincidenten bij de overheid en in de vitale sector “beter worden geduid” door “doeltreffende informatie-uitwisseling”.
Wetgeving
Tot slot laat de AIVD er geen misverstand over bestaan dat ze blij is met de Tijdelijke wet die het kabinet begin deze maand in het leven riep. Daarin staat dat veiligheidsdiensten hun bevoegdheden voor onderzoeksopdrachtgerichte interceptie (OOG-I) en hackbevoegdheid makkelijker mogen inzetten. De focus ligt niet langer op toetsing vooraf, maar op bindend toezicht tijdens en na afloop van de inzet van een specifieke bevoegdheid.
"Bij aanvallen wisselen statelijke actoren vaak en veel van infrastructuur om te verhullen waar de aanval vandaan komt. De AIVD moet om toestemming vragen om hackers op die nieuwe infrastructuur te volgen. Dat kan tijdsintensief zijn omdat zo’n verzoek grondig moet worden onderbouwd. Kwaadwillende hackers kunnen uit beeld verdwijnen als de AIVD niet tijdig genoeg toestemming krijgt om ook via nieuwe infrastructuur het spoor te kunnen volgen tot de bron.”
De nieuwe Tijdelijke wet geeft de AIVD meer slagkracht in het cyberdomein. Zo kan de veiligheidsdienst sneller en assertiever reageren op cyberaanvallen. Deze wet vervalt over vier jaar. De volledige analyse van het onderzoek kunt u hier onder bekijken of downloaden.
Bron: aivd.nl, vpngids.nl
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met Cybercrimeinfo.
Meer actueel nieuws
Tip van de week: Veilig wachtwoord deel 1
Click here or click 'CHOOSE YOUR LANGUAGE' and then choose your language using Google's translation bar at the top of this page ↑
Tweede kamer bezorgd over kunstmatige intelligentie en ChatGPT
De Tweede Kamer is bezorgd over de huidige ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie en de manier waarop ChatGPT wordt ingezet. Er bestaat angst dat deze technologische hulpmiddelen de kwaliteit van het onderwijs negatief beïnvloeden. Bovendien wordt er getwijfeld over de ethische implicaties van het gebruik van deze technologie.
Cybercrime verdrievoudigd sinds 2019 blijkt uit de misdaadcijfers van 2022
Klassieke vormen van misdaad stegen in 2022 met zo’n 7 procent in vergelijking met het jaar ervoor. Het aandeel cybercriminaliteit steeg nog harder: in vergelijking met 2019 lag het aantal meldingen van online oplichting en fraude drie keer zo hoog. Dat laat zien dat de stijging blijvend is. Dat blijkt uit de misdaadcijfers van afgelopen jaar.
Overzicht van slachtoffers cyberaanvallen week 02-2023
NortonLifeLock waarschuwt klanten voor hack wachtwoordmanager, Royal Mail slachtoffer van Lockbit ransomware, geen internationale post verstuurd en de rechter heeft besloten dat Nederland de verdachte cybercrimineel mag uitleveren aan de Verenigde Staten. Hier het overzicht van afgelopen week en het nieuws van dag tot dag.
Cybercrime nieuwsbrief 244 week 02-2023
Cybercriminelen beginnen ChatGPT te gebruiken, Criminelen op het darkweb beschouwen het "Internet of Things" als hun volgende grote hackdoelwit en nieuw in de nieuwsbrief de "Tip van de Week". Met elke week een tip om veiliger, bewuster en beter voorbereid te zijn als het misgaat bij het gebruik van digitale hulpmiddelen en internet. De vraag is niet of het ooit mis zal gaan, maar wanneer. Bereid u dus zo goed mogelijk voor. Met deze week 'WhatsApp beveiligen: zo houd je je berichten veilig en beschermd’. Dit en meer lees je in nieuwsbrief 244.
Criminelen op het darkweb beschouwen het "Internet of Things" als hun volgende grote hackdoelwit
John Hultquist, vice-president inlichtingenanalyse bij het cyberbeveiligingsbedrijf Mandiant, dat eigendom is van Google, vergelijkt zijn werk met het bestuderen van criminele geesten door een rietje frisdrank. Hij volgt cyberbedreigingsgroepen in real time op het darkweb en ziet wat neerkomt op een vrije markt van criminele innovatie.
Tip van de week: WhatsApp beveiligen: zo houd je je berichten veilig en beschermd
Click here or click 'CHOOSE YOUR LANGUAGE' and then choose your language using Google's translation bar at the top of this page ↑
Ga er vanuit dat IoT apparaten altijd gehackt kunnen worden
Smart homes of slimme huizen vertegenwoordigen een jonge maar volwassen categorie elektronische goederen. Waterkokers met een webinterface, strijkijzers die op afstand uitschakelen, slimme verlichtingssystemen: het is allemaal uitgevonden om ons leven gemakkelijker te maken. Maar zijn deze producten eigenlijk wel veilig? Naast gemak brengen Internet of Things (IoT)-apparaten nieuwe beveiligings- en privacyrisico's met zich mee, en er gaat zelden een week voorbij zonder een melding van een nieuwe kwetsbaarheid in een of andere slimme gadget. Zelfs een "slimme lamp" kan worden gebruikt om in te breken in een thuisnetwerk, laat staan wat er kan worden gedaan met ernstigere apparaten.
Cybercriminelen beginnen ChatGPT te gebruiken
Eind november 2022 bracht OpenAI 'ChatGPT' uit. De nieuwe interface voor het 'Large Language Model (LLM)', die meteen veel belangstelling wekte voor AI en de potentiële toepassingen ervan. ChatGPT droeg echter ook bij aan het moderne cyber dreigingslandschap, omdat al snel duidelijk werd dat het genereren van code minder vaardige cybercriminelen kon helpen bij het eenvoudig uitvoeren van cyberaanvallen.
Overzicht van slachtoffers cyberaanvallen week 01-2023
Kosten cyberaanval stad Antwerpen kunnen oplopen tot 70 miljoen euro, cybercriminelen hacken WordPress-sites via dertig kwetsbare plug-ins en The Guardian laat personeel wegens ransomware nog weken thuiswerken. Hier het overzicht van afgelopen week en het nieuws van dag tot dag.
Cybercrime nieuwsbrief 243 week 01-2023
We moeten de taken in cyberspace verdelen, steeds meer meldingen dat cybercriminelen zich voordoen als medewerkers van de Nederlandse Vereniging van Banken en malware infectiemethoden. Dit en meer lees je in nieuwsbrief 243.
De jacht op de grootste crimineel van het Darkweb, deel 6: Endgame
Nu AlphaBay gesloten is, gaat Operatie Bayonet zijn laatste fase in: de vluchtelingen van de site in een gigantische val lokken. Maar één vluchteling bedacht zijn eigen plan.