Slachtofferanalyse en Trends van Week 37-2024
Reading in 🇬🇧 or another language
Ransomware
Een voorbeeld van versleuteling van een testcomputer met 'ALPHV BlackCat ransomware'
Ransomware is software waarmee de computer wordt ‘gegijzeld’. Het slachtoffer kan niet meer bij zijn persoonlijke bestanden. Bij het opstarten van de computer verschijnt een melding dat een bedrag betaald moet worden om weer toegang te krijgen. Er wordt in veel gevallen gevraagd om te betalen met bitcoins of een andere cryptomunt. Hieronder bespreken we manieren om bij een ransomware besmetting weer toegang te krijgen tot je bestanden. In veel gevallen is er echter maar een oplossing: de back-up terugzetten. Het is dan ook essentieel altijd een goede back-up voorhanden te hebben van bestanden. Zonder zo’n back-up is de kans groot dat je honderden euro’s moet betalen om de bestanden terug te krijgen. Als het al lukt!
Oude variant
Enkele jaren terug kwam een eenvoudige vorm van ransomware veel voor. Die versleutelde niet, maar maakte toegang tot de computer onmogelijk door een niet weg klikbaar scherm. Die vorm van ransomware was door een expert eenvoudig te verwijderen.
Ransomware herkennen
De meeste ransomware versleutelt bestanden, daarom wordt ook wel de term cryptoware gebruikt. Pas na het invoeren van de juiste sleutel zijn ze weer toegankelijk.
Een besmetting is niet direct zichtbaar. Aanvankelijk doet de malware op de achtergrond zijn werk. Ogenschijnlijk werkt de computer normaal, maar ongemerkt worden foto’s, muziek en Word-bestanden versleuteld. Pas als dat is gebeurd, verschijnt een melding in beeld waarin betaling wordt geëist. Vaak hoort daarbij dreigende taal. Alleen als de sleutels bekend zijn, kan de computer nog gered worden. Als dat niet zo is, is herstel vrijwel kansloos. Alleen een back-up kan dan redding bieden. Ransomware kan ook bestanden op externe harde schijven en usb-sticks besmet- ten. Zelfs netwerkopslag die via Windows Verkenner met een schijfletter (zoals F: of G:) toegankelijk is, kan zo onbruikbaar raken.
Dreigen ze met gegevens openbaar te maken, dan praten we van doxware.
Enkele ransomware groeperingen
Weekoverzichten
September 2024
Slachtofferanalyse en Trends van Week 36-2024
Reading in 🇬🇧 or another language
Slachtofferanalyse en Trends van Week 35-2024
Reading in 🇬🇧 or another language
Augustus 2024
Slachtofferanalyse en Trends van Week 34-2024
Reading in 🇬🇧 or another language
Slachtofferanalyse en Trends van Week 33-2024
Reading in 🇬🇧 or another language
Slachtofferanalyse en Trends van Week 32-2024
Nu met wereldwijd overzicht van slachtoffers en top tien van kwetsbaarheden die momenteel worden aangevallen.
Wat officieel is bekend gemaakt
Toename van ransomware-aanvallen in augustus 2024
In augustus 2024 werden 63 ransomware-aanvallen openbaar gemaakt, wat het hoogste aantal voor deze maand ooit is. De zorgsector was het zwaarst getroffen, met 19 aanvallen, goed voor 30% van alle incidenten. RansomHub was verantwoordelijk voor bijna een derde van de aanvallen, en nieuwe varianten zoals Lynx en Helldown veroorzaakten ook aanzienlijke schade. In totaal waren er 464 niet-gerapporteerde aanvallen, wat een ratio van 737% ongerapporteerde tegenover gerapporteerde aanvallen betekent. LockBit blijft de grootste dreiging met 18,4% van de aanvallen. Data-exfiltratie naar China nam toe met 20%, terwijl Rusland stabiel bleef op 6%. 93% van alle aanvallen betrof gegevensdiefstal.
Bron: blackfog.com
Filmpjes en podcast
Gouden tips
Ransomware verwijderen
Probeer eerst de algemene regels voor het verwijderen van malware Lukt dat niet? Handel dan als volgt:
- Als je geluk hebt, zijn de makers van de ransomware opgepakt of heeft de politie ontsleutelingsgegevens weten te bemachtigen. Voor een overzicht van alle ransomware die je zelf kunt ontsleutelen, kijk je op No more ransom. Niet voor iedere vorm van ransomware is er een oplossing.
- Eenvoudiger is het terugplaatsen van een back-up. Dan moet zo’n (recente) back-up er natuurlijk wel zijn. Eentje die niet is versleuteld door de ransomware. Bedenk dat je de ransomware wel moet verwijderen voordat je de bestanden terugplaatst, bijvoorbeeld door de computer opnieuw te installeren.
- Heb je geen back-up gemaakt? Dan is er een kans dat Windows dit automatisch heeft gedaan via schaduwkopieën:
- Klik met rechts op een bestand of map.- Selecteer Eigenschappen > tabblad ‘Vorige versies’. - Kijk of er een oudere versie staat die hersteld kan worden. - Het is ook de moeite waard om data herstelsoftware te proberen. Een aanrader is het gratis programma Recuva.
- Het laatste redmiddel raden we sterk af, maar als het om erg belangrijke bestanden gaat kun je overwegen losgeld te betalen. Doe dit alleen in het uiterste geval: de kans dat je computer wordt vrijgegeven is klein. Daarnaast hou je het systeem in stand door te betalen.
Advies
- Installeer een goede virusscanner.
- Houd alle software up-to-date, waaronder besturingssysteem, internetbrowser, browser aanvullingen en populaire programma's, zoals Adobe Reader. Met ScanCircle zie je snel hoe je pc ervoor staat. Voor software als Adobe Flash en Java is uitschakelen aan te raden.
- Klik niet op bijlagen en links in e-mails, tenzij je zeker weet dat het vertrouwd is. Twijfel je, kijk dan op de Opgelicht website of de e-mail daar voorkomt. Zo niet, wacht dan een dag en controleer nogmaals of stuur hem door naar digitaalgids@consumentenbond.nl voor uitsluitsel.
- Schakel geen macro's bij Office-documenten van derden, zeker niet als daar in het document om wordt gevraagd.
- Ransomware is vaak een uitvoerbaar .exe-bestand, vermomd als ander soort bestand, bijvoorbeeld een pdf-document. Schakel bestandsextensies weergeven, zodat je de vermomming kunt doorzien.
- En tenslotte: back-ups maken! Dat is sowieso verstandig, maar bij ransomware-besmetting vaak het enige redmiddel om verlies van al je gegevens te voorkomen.
De moeite waard om te lezen
Politie info
Als laatste belangrijk punt!
Doe altijd aangifte bij de Politie, want hoe meer aangiftes hoe groter de kans op aanknopingspunten.