677 miljoen euro schade door online criminaliteit tegen burgers

Gepubliceerd op 23 september 2022 om 15:00

Spoofing veroorzaakte in 2021 voor 261 miljoen euro aan schade in het betalingsverkeer. Bijna honderdduizend Nederlanders waren slachtoffer van deze vorm van online fraude. Driekwart van de gedupeerden maakte zelf het geld over naar de oplichter.

Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in het rapport 'Veiligheidsmonitor 2021'. Het onderzoek brengt het slachtofferschap in kaart en hoe Nederlanders over veiligheid denken. Het CBS voert het onderzoek iedere twee jaar uit in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Bij de laatste editie namen ruim 173.000 Nederlanders van 15 jaar en ouder mee.

Vorig jaar werden er in totaal 4,2 miljoen delicten gemeld waar slachtoffers directe financiële schade aan overhielden. Dat is een optelsom van traditionele vormen van criminaliteit, zoals diefstal en vernieling, en cybercrime. De totale schade voor beide vormen kwam in 2021 uit op 2,5 miljard euro.

Digitale criminaliteit

Fraude met online aankopen -zowel aankoop- als verkoopfraude- kwam het vaakst voor. Daarvan werden 1,3 miljoen meldingen gedaan. Tegelijkertijd is het een vorm van fraude waarbij de schade het laagst lag. Bij de helft van de meldingen lag het schadebedrag onder de 50 euro.

Naar schatting maakten cybercriminelen het afgelopen jaar zich 157.000 keer schuldig aan fraude in het betalingsverkeer. In 82.000 gevallen ging het om bancaire fraude. Daarbij probeert een oplichter op criminele wijze, veelal via phishing, toegang te krijgen tot de bankrekening van zijn slachtoffer. Hij maakt dan geld over van de bankrekening van zijn slachtoffer naar zijn eigen rekening.

CBS Online Criminaliteit 2021
Afbeelding – 1,1 MB 121 downloads

Spoofing populair bij internetcriminelen

Een andere vorm van online oplichting die voor veel slachtoffers en financiële schade zorgt, is spoofing. Internetcriminelen bellen dan naar mensen waarvan ze de nodige persoonsgegevens in bezit hebben. Deze informatie kopen ze veelal via het darkweb, of via criminele kennissen in hun omgeving.

Door speciale software verschijnt niet hun privénummer in beeld, maar het telefoonnummer van een vertrouwde instantie, zoals een bank. Degene die gebeld wordt denkt dan dat hij met een bankmedewerker te maken heeft. Als de zogenaamde werknemer vervolgens vertelt dat er zich ‘verdachte activiteiten’ hebben voorgedaan op zijn rekening en dat hij direct in actie moet komen, leidt dat vaak tot financiële schade voor het slachtoffer.

In 2021 zorgde spoofing voor 97.000 slachtoffers. Het schadebedrag wordt geschat op 261 miljoen euro. Dat is goed voor 11 procent van de totale schade door online criminaliteit. In driekwart van de gevallen maakte het slachtoffer zelf geld over naar de fraudeurs. Dat zorgde voor een schadepost van 187 miljoen euro.

Bankspoofing, waarbij een oplichter zich voordoet als een bankmedewerker, eiste 18.000 slachtoffers. De helft van de gedupeerden had een financiële schade van minimaal 4.000 euro. De totale schade door bankspoofing kwam vorig jaar uit op 94 miljoen euro. Banken vergoedden driekwart van de schade, wat neerkomt op 70 miljoen euro.

Andere populaire vormen

WhatsApp-fraude en andere vormen van vriend-in-noodfraude veroorzaakte voor 73 miljoen euro aan schade. Zo’n 26.000 Nederlanders werden de dupe van deze vorm van fraude. De helft van hen betaalde ten minste 2.000 euro lichter aan oplichters die zich voordeden als vrienden, familieleden, collega’s of kennissen. 25 miljoen euro werd vergoed door banken, creditcardmaatschappijen en online betaaldiensten, of terugbetaald door verdachten.

Helpdeskfraude zorgde in 2021 voor 14 miljoen euro aan financiële schade. Een bedrag van 4 miljoen euro werd vergoed of terugbetaald. Het versturen van nepboetes en valse facturen -ook wel Business Email Compromise genoemd- was goed voor een schadepost van 3 miljoen euro. Twee derde daarvan werd vergoed door financiële instellingen. De resterende schade van 77 miljoen euro werd veroorzaakt door andere vormen van spoofing. Ongeveer een derde (21 miljoen euro) is gecompenseerd, 56 miljoen euro kwam voor rekening van de slachtoffers.

Slachtoffers van cybercriminelen fors toegenomen

In de Cybersecuritymonitor 2021 die in juli verscheen, concludeerde het CBS al dat het aantal slachtoffers van cybercriminelen in de afgelopen tien jaar fors was toegenomen. Uit het onderzoek bleek dat jongeren tot 25 jaar doorgaans vaker het slachtoffer waren. In 2021 was gemiddeld één op de vijf jongeren van 15- tot 25-jarigen het slachtoffer van internetcriminelen. Onder 65-plussers was dit ongeveer één op de acht (12 procent). Ongeveer een vijfde van alle slachtoffers (19 procent) deed aangifte bij de politie.

Op basis van eigen cijfers berekende de Fraudehelpdesk dat er in de eerste helft van dit jaar al voor meer dan 21 miljoen euro aan schade was gemeld door online fraude. Dat is ruim 2,5 miljoen euro meer in vergelijking met dezelfde periode een jaar eerder. 18.738 slachtoffers meldden zich in de eerste zes maanden van dit jaar bij de Fraudehelpdesk.

Bron: cbs.nl, vpngids.nl

Bekijk alle vormen en begrippen

Blijf op de hoogte en schrijf je in voor de wekelijkse nieuwsbrief op zondag om 19:00

Meer actueel nieuws

"De vraag is wanneer jij aan de beurt bent"

Datingfraude, mysterieuze malware, covid-19 vaccins op darkweb, helpdeskfraude, fake webshops, gehackte social-media accounts en meer, de lijst wordt oneindig. Cybercriminaliteit komt helaas steeds vaker voor. Het is een industrie op zichzelf en de vraag is wanneer jij aan de beurt bent. Steeds vaker zijn computercriminelen op zoek naar persoonsgegevens, wachtwoorden en natuurlijk het liefst ook nog je pincode. Kun je jezelf eigenlijk nog wel afdoende beschermen en hoe groot is de kans dat een van die vele accounts van jou ook een keer wordt gehackt? Het is te hopen dat het je nooit zal overkomen.

Lees meer »

De strijd tegen online stalking

Het bespioneren van mensen is vandaag de dag veel te makkelijk geworden. Iedereen kan 'stalkerware-apps' downloaden, die er bijvoorbeeld uit kunnen zien als software voor ouderlijk toezicht of antidiefstal-oplossingen voor smartphones. Deze classificatie helpt de ontwikkelaars om juridische problemen te voorkomen; het echte doel van de software is om een grote hoeveelheid gevoelige informatie van apparaten te verzamelen zonder dat de gebruiker hiervan op de hoogte is.

Lees meer »

Acer heeft tijd gekregen tot zondag om de 50 miljoen dollar te betalen anders wordt het bedrag verdubbeld

Het hackers collectief 'REvil' heeft naar verluidt een ransomware aanval uitgevoerd op Acer. De aanvallers eisen 50 miljoen dollar aan losgeld van het Taiwanese technologiebedrijf, het hoogste bedrag dat tot op heden ooit door hackers is gevraagd. Acer wil de cyberaanval niet bevestigen, maar stelt enkel dat er momenteel een ‘lopend onderzoek’ wordt uitgevoerd.

Lees meer »

Ransomware weekoverzicht 11-2021

Wetenschapsfinancier NWO raakte via e-mail besmet met ransomware, Utrechts Archief deels offline als gevolg van ransomware aanval en tijdens Darkweb onderzoek ontdekken we een lijst met maar liefst 1714 slachtoffers van ransomware. Hier het overzicht van de nieuwste ransomware vormen en het nieuws van dag tot dag.

Lees meer »