Spoofing veroorzaakte in 2021 voor 261 miljoen euro aan schade in het betalingsverkeer. Bijna honderdduizend Nederlanders waren slachtoffer van deze vorm van online fraude. Driekwart van de gedupeerden maakte zelf het geld over naar de oplichter.
Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in het rapport 'Veiligheidsmonitor 2021'. Het onderzoek brengt het slachtofferschap in kaart en hoe Nederlanders over veiligheid denken. Het CBS voert het onderzoek iedere twee jaar uit in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Bij de laatste editie namen ruim 173.000 Nederlanders van 15 jaar en ouder mee.
Vorig jaar werden er in totaal 4,2 miljoen delicten gemeld waar slachtoffers directe financiële schade aan overhielden. Dat is een optelsom van traditionele vormen van criminaliteit, zoals diefstal en vernieling, en cybercrime. De totale schade voor beide vormen kwam in 2021 uit op 2,5 miljard euro.
Digitale criminaliteit
Fraude met online aankopen -zowel aankoop- als verkoopfraude- kwam het vaakst voor. Daarvan werden 1,3 miljoen meldingen gedaan. Tegelijkertijd is het een vorm van fraude waarbij de schade het laagst lag. Bij de helft van de meldingen lag het schadebedrag onder de 50 euro.
Naar schatting maakten cybercriminelen het afgelopen jaar zich 157.000 keer schuldig aan fraude in het betalingsverkeer. In 82.000 gevallen ging het om bancaire fraude. Daarbij probeert een oplichter op criminele wijze, veelal via phishing, toegang te krijgen tot de bankrekening van zijn slachtoffer. Hij maakt dan geld over van de bankrekening van zijn slachtoffer naar zijn eigen rekening.
Spoofing populair bij internetcriminelen
Een andere vorm van online oplichting die voor veel slachtoffers en financiële schade zorgt, is spoofing. Internetcriminelen bellen dan naar mensen waarvan ze de nodige persoonsgegevens in bezit hebben. Deze informatie kopen ze veelal via het darkweb, of via criminele kennissen in hun omgeving.
Door speciale software verschijnt niet hun privénummer in beeld, maar het telefoonnummer van een vertrouwde instantie, zoals een bank. Degene die gebeld wordt denkt dan dat hij met een bankmedewerker te maken heeft. Als de zogenaamde werknemer vervolgens vertelt dat er zich ‘verdachte activiteiten’ hebben voorgedaan op zijn rekening en dat hij direct in actie moet komen, leidt dat vaak tot financiële schade voor het slachtoffer.
In 2021 zorgde spoofing voor 97.000 slachtoffers. Het schadebedrag wordt geschat op 261 miljoen euro. Dat is goed voor 11 procent van de totale schade door online criminaliteit. In driekwart van de gevallen maakte het slachtoffer zelf geld over naar de fraudeurs. Dat zorgde voor een schadepost van 187 miljoen euro.
Bankspoofing, waarbij een oplichter zich voordoet als een bankmedewerker, eiste 18.000 slachtoffers. De helft van de gedupeerden had een financiële schade van minimaal 4.000 euro. De totale schade door bankspoofing kwam vorig jaar uit op 94 miljoen euro. Banken vergoedden driekwart van de schade, wat neerkomt op 70 miljoen euro.
Andere populaire vormen
WhatsApp-fraude en andere vormen van vriend-in-noodfraude veroorzaakte voor 73 miljoen euro aan schade. Zo’n 26.000 Nederlanders werden de dupe van deze vorm van fraude. De helft van hen betaalde ten minste 2.000 euro lichter aan oplichters die zich voordeden als vrienden, familieleden, collega’s of kennissen. 25 miljoen euro werd vergoed door banken, creditcardmaatschappijen en online betaaldiensten, of terugbetaald door verdachten.
Helpdeskfraude zorgde in 2021 voor 14 miljoen euro aan financiële schade. Een bedrag van 4 miljoen euro werd vergoed of terugbetaald. Het versturen van nepboetes en valse facturen -ook wel Business Email Compromise genoemd- was goed voor een schadepost van 3 miljoen euro. Twee derde daarvan werd vergoed door financiële instellingen. De resterende schade van 77 miljoen euro werd veroorzaakt door andere vormen van spoofing. Ongeveer een derde (21 miljoen euro) is gecompenseerd, 56 miljoen euro kwam voor rekening van de slachtoffers.
Slachtoffers van cybercriminelen fors toegenomen
In de Cybersecuritymonitor 2021 die in juli verscheen, concludeerde het CBS al dat het aantal slachtoffers van cybercriminelen in de afgelopen tien jaar fors was toegenomen. Uit het onderzoek bleek dat jongeren tot 25 jaar doorgaans vaker het slachtoffer waren. In 2021 was gemiddeld één op de vijf jongeren van 15- tot 25-jarigen het slachtoffer van internetcriminelen. Onder 65-plussers was dit ongeveer één op de acht (12 procent). Ongeveer een vijfde van alle slachtoffers (19 procent) deed aangifte bij de politie.
Op basis van eigen cijfers berekende de Fraudehelpdesk dat er in de eerste helft van dit jaar al voor meer dan 21 miljoen euro aan schade was gemeld door online fraude. Dat is ruim 2,5 miljoen euro meer in vergelijking met dezelfde periode een jaar eerder. 18.738 slachtoffers meldden zich in de eerste zes maanden van dit jaar bij de Fraudehelpdesk.
Bron: cbs.nl, vpngids.nl
Bekijk alle vormen en begrippen
Blijf op de hoogte en schrijf je in voor de wekelijkse nieuwsbrief op zondag om 19:00
Meer actueel nieuws
Er moet nu iets gebeuren om burgers beter te beschermen tegen privacy schandalen
Aleid Wolfsen, bestuursvoorzitter van de Autoriteit Persoonsgegevens, omschrijft de pakkans van bedrijven die de Europese privacyregels aan de laars lappen door de toezichthouder als ‘onder de maat’. De handhaving valt of staat met goede onderzoeken en af en toe ‘een stevige douw’ (een boete). Daar gaat een sterke preventieve werking van uit. “Als je weet dat de autodiefstal niet meer wordt aangepakt door de politie, dan weet je wat er gaat gebeuren. Dat is bij ons ook het geval.”
Tekenen van ‘SilverFish’ zijn gezien bij tiental Nederlandse zorgorganisaties
Ze zijn bijna onzichtbaar en lastig om vanaf te komen. De hackersgroepering 'SilverFish' is net als het insect een plaag aan het worden. Talrijke organisaties over de hele wereld zijn geraakt door deze geavanceerde Advanced Persistent Threat (APT). Tekenen van SilverFish zijn gezien bij zeker een tiental Nederlandse zorgorganisaties. Onderzoek moet uitwijzen wat de gevolgen daarvan zijn. In deze blogpost geven we alvast antwoord op de meest gestelde vragen over SilverFish.
Hackers plaatsten achterdeur in 'Hypertext Preprocessor' (PHP)
Hackers zijn erin geslaagd om een backdoor te plaatsen in de officiële Git-repository van programmeertaal PHP. Ze voerden twee commando’s in die zich voordeden als kleine aanpassingen. In werkelijkheid konden ze door deze wijzigingen een 'remote code execution' uitvoeren. Daarmee is het mogelijk om websites die op PHP draaien aan te vallen. Het lek werd op tijd ontdekt en gedicht, zodat er geen websites die op PHP-draaien de dupe zijn van de backdoor.
Ransomware weekoverzicht 12-2021
Shell getroffen door datadiefstal na inbraak op Accellion FTA-server, vermoedelijk door de Clop-ransomware bende, Evil Corp schakelt over op Hades ransomware om sancties te omzeilen en FBI waarschuwt voor ransomware die volledige harde schijf versleutelt. Hier het overzicht van de nieuwste ransomware vormen en het nieuws van dag tot dag.
Cybercrime nieuwsbrief 151 (week 12-2021)
Acer heeft tijd gekregen tot zondag om de 50 miljoen dollar te betalen anders wordt het bedrag verdubbeld, ze hoeven niet langer de straat op, met deze gegevens weten ze precies wie welke auto rijdt en de strijd tegen online stalking. Dit en meer lees je in nieuwsbrief 151.
Datalek nieuws en overzicht week 12-2021
Een datalek kan ernstige gevolgen hebben, soms worden levens totaal verwoest door dat er identiteit fraude mee gepleegd wordt.