Een groot deel van de Nederlandse jongeren die ICT-onderwijs volgen, maakt zich wel eens schuldig aan cybercrime. Dit blijkt uit onderzoek van de VU en het NSCR. Toch blijkt het niet zo makkelijk om onderscheid te maken tussen jongeren die ´goede´ en ´slechte´ dingen doen met computers en ICT. Veel jongeren die online de wet overtreden, gebruiken hun ICT-vaardigheden tegelijkertijd om anderen te helpen of zich maatschappelijk in te zetten. Dit betekent dat jonge daders van online delicten kunnen worden gestimuleerd om hun vaardigheden positief in te zetten.
Kenmerken jongeren die zich schuldig maken aan cybercrime
Tot nu toe was er nog weinig bekend over de kenmerken van jongeren die zich schuldig maken aan verschillende vormen van cybercriminaliteit. Zo was niet duidelijk in hoeverre individuele eigenschappen doorslaggevend zijn of dat ook kenmerken van de sociale omgeving een rol spelen. Het rapport Understanding cybercriminal behaviour among young people is gebaseerd op vragenlijstgegevens uit een grote steekproef van 892 jongeren tussen de 15 en 25 jaar, die ICT-gerelateerd onderwijs volgen in het vo, mbo en hbo. Uniek aan dit onderzoek is onder andere dat het sociale netwerk van schoolvrienden uitgebreid in kaart is gebracht, waardoor de rol van criminele vrienden goed kan worden onderzocht.
Ruim helft van jongeren die ICT-onderwijs volgen pleegt online delict
Iets meer dan de helft van de ondervraagde jongeren met ICT-onderwijs had recent een online delict gepleegd. Dat gold voor zowel ´pure´ cyberdelicten – delicten die alleen online mogelijk zijn zoals hacking – als voor online delicten die ook offline mogelijk zijn zoals fraude. Veel voorkomende eenvoudige online delicten waren: hacking door het raden van wachtwoorden, het kopiëren/stelen van bestanden en online pesten of bangmakerij. Maar ook meer geavanceerde cyberdelicten kwamen regelmatig voor, zoals hacking via technische applicaties of exploits, online fraude en websites veranderen. Bij de onderzochte groep kwamen online delicten zelfs vaker voor dan reguliere offline vormen van criminaliteit zoals diefstal, vernieling of geweld.
Online wel of niet overtreden van regels niet zo zwart-wit als het lijkt
Uit het onderzoek bleek een verrassende samenhang tussen positief en negatief cybergedrag. Jongeren die online delicten plegen zetten hun ICT-vaardigheden ook in om anderen te helpen of maatschappelijke betrokken te zijn. Ze helpen bijvoorbeeld anderen met ICT-problemen of het ontwerpen van digitale media, melden digitale kwetsbaarheden of zijn actief op online platforms over ICT-onderwerpen. Deze jongeren vinden online dus zowel positieve als negatieve uitdagingen en het wel of niet overtreden van regels online is voor hen dus niet zo zwart-wit.
Rol van vrienden bij cybergedrag
Het onzichtbare karakter van cybercriminaliteit zorgt ervoor dat ongeveer de helft van de leerlingen niet op de hoogte was van de cyberdelicten van schoolvrienden. Vooral voor pure cyberdelicten vonden zij dit lastig in te schatten. Hun eigen gedrag was dan ook sterker gerelateerd aan hun perceptie over het cybergedrag van deze vrienden, dan aan het daadwerkelijke gedrag. Dit suggereert dat jongeren de neiging hebben om hun cybergedrag aan te passen aan hoe zij denken dat hun vrienden zich gedragen en niet aan hoe hun vrienden zich daadwerkelijk gedragen. Het kan ook betekenen dat jongeren denken dat hun vrienden meer op hen lijken dan daadwerkelijk het geval is.
Andere risicofactoren voor pure cyberdelicten en ‘reguliere’ delicten online
Uit het onderzoek kwamen ook verschillen naar voren tussen de twee hoofdcategorieën van cybercriminaliteit. Het plegen van pure cyberdelicten hangt vooral samen met individuele kenmerken, waaronder een hoog niveau van ICT-kennis en computerverslaving. Het online uitvoeren van delicten die ook offline mogelijk zijn, hangt meer samen met sociale omgevingskenmerken zoals een zwakke band met school en veel alleen thuis zijn. Deze delicten lijken daarmee wat betreft risicofactoren meer op traditionele offline delicten.
ICT-vaardigheden positief inzetten
Het lijkt erop dat scholen hun leerlingen zouden kunnen stimuleren om hun ICT-vaardigheden op een positieve manier in te zetten, bijvoorbeeld door les te geven over de grens tussen ‘goed’ en ‘slecht’ cybergedrag. Daarnaast hebben scholen een belangrijke rol in het tijdig opvangen van signalen dat leerlingen zich bezighouden met negatief cybergedrag. Dit onderzoek laat ook zien dat het zinvol kan zijn om bij de preventie van cybercrime te focussen op risicogroepen zoals jongeren die ICT-onderwijs volgen. Bij pure cyberdelicten kunnen interventies vooral gericht zijn op individuele risicofactoren zoals een computerverslaving. Voor andere online delicten kan het ook helpen om sociale omgevingsfactoren aan te pakken, bijvoorbeeld door de band met school te versterken en thuis meer toezicht te houden.
De volledige analyse van het onderzoek kunt u hier onder bekijken of downloaden.
Bron: nscr.nl | Weulen Kranenbarg, M., Van der Toolen, Y. & Weerman, F.
Bekijk alle vormen en begrippen
Meer rapporten bekijken of downloaden
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
Meer actueel cybercrime nieuws
Oplichting / Cybercrime overzicht week 14-2020
Wat is phishing »
Op fora op het darkweb moedigen criminele hackers elkaar aan
Het coronavirus biedt hackers en phishers een dankbare kapstok. Thuiswerken kent risico’s voor bedrijfssystemen en de honger naar informatie maakt mensen gevoelig voor phishingmails. In maart zou het aantal digitale aanvallen maar liefst 475 procent hoger zijn geweest dan in februari.
Cybercriminelen proberen je te lokken met valse Netflix-websites
Ethische hackers van Check Point, een Israëlisch bedrijf dat gespecialiseerd is in internetveiligheid, hebben ontdekt dat cybercriminelen de laatste week twee keer zoveel websites hebben gecreëerd met de naam "Netflix" erin.
Malware in tal van apps voor kinderen
Er zullen hoogstwaarschijnlijk een aantal gevaarlijke apps op je mobiele telefoon geïnstalleerd zijn die malware bevatten. Het gaat hierbij voornamelijk om apps voor kinderen.
Politie haalt tien malafide 'corona webshops' offline
Antibacteriële bankpassen, een COVID-tracker app en talloze webwinkels die mondkapjes aanbieden: allemaal nep.
Kinderen worden opgelicht via Instagram en Snapchat
Bij Opgelicht?! komen verhalen binnen van ouders met enorme telefoonrekeningen. De oorzaak: één van de kinderen dacht onschuldig wat geld te verdienen door een paar telefoontjes te plegen. Jongeren worden via social media zoals Snapchat en Instagram benaderd door een anoniem en vreemd account met de vraag of ze snel en makkelijk geld willen verdienen. Goed verdienen, toch?
Filmpje: Tips voor thuis – veilig werken in tijden van corona
Vanwege de corona pandemie werkt Nederland massaal thuis en daarmee worden veel mensen genoodzaakt om hun werk digitaal te doen. Zoals we eerder al schreven, spelen cybercriminelen hier heel bewust op in. Aandacht voor veilig thuiswerken wordt daarom steeds belangrijker.In onderstaand filmpje verteld Jonathan (tevens schrijver op deze website) een aantal praktische tips met uitleg over hoe je thuis veilig kunt werken. De belangrijkste worden in de video behandeld, maar de rest van de tips en uitleg vind je hier.
FBI "Groot aantal ziekenhuizen wereldwijd besmet met malware"
Een groot aantal ziekenhuizen wereldwijd is met malware besmet geraakt, zo stelt de FBI.
De Ryuk-ransomware is afgelopen maand gebruikt voor aanvallen op 10 gezondheidsorganisaties
De Ryuk-ransomware blijft zich richten op ziekenhuizen tijdens de coronacrisis.
Tips voor alle thuiswerkers
Cybercriminelen weten ook dat jij thuis werkt. Informatie over videoconferences, phishing mailtjes vanuit het RIVM of de WHO, mailtjes met malware erin, allerlei fake websites met zogenaamd informatie over vaccins.
Begeleidingscentrum Open Thuis in Hasselt (B) slachtoffer van ransomware-aanval
Open Thuis vzw in Hasselt, een begeleidingscentrum voor volwassenen met een beperking, is het voorbije weekend het slachtoffer geworden van een aanval met gijzelsoftware.
Mail met bijlage over Corona is malware
Cybercriminelen versturen op dit moment e-mails die van een ziekenhuis afkomstig lijken en stellen dat de ontvanger in contact is geweest met iemand die corona heeft.