Een groot deel van de Nederlandse jongeren die ICT-onderwijs volgen, maakt zich wel eens schuldig aan cybercrime. Dit blijkt uit onderzoek van de VU en het NSCR. Toch blijkt het niet zo makkelijk om onderscheid te maken tussen jongeren die ´goede´ en ´slechte´ dingen doen met computers en ICT. Veel jongeren die online de wet overtreden, gebruiken hun ICT-vaardigheden tegelijkertijd om anderen te helpen of zich maatschappelijk in te zetten. Dit betekent dat jonge daders van online delicten kunnen worden gestimuleerd om hun vaardigheden positief in te zetten.
Kenmerken jongeren die zich schuldig maken aan cybercrime
Tot nu toe was er nog weinig bekend over de kenmerken van jongeren die zich schuldig maken aan verschillende vormen van cybercriminaliteit. Zo was niet duidelijk in hoeverre individuele eigenschappen doorslaggevend zijn of dat ook kenmerken van de sociale omgeving een rol spelen. Het rapport Understanding cybercriminal behaviour among young people is gebaseerd op vragenlijstgegevens uit een grote steekproef van 892 jongeren tussen de 15 en 25 jaar, die ICT-gerelateerd onderwijs volgen in het vo, mbo en hbo. Uniek aan dit onderzoek is onder andere dat het sociale netwerk van schoolvrienden uitgebreid in kaart is gebracht, waardoor de rol van criminele vrienden goed kan worden onderzocht.
Ruim helft van jongeren die ICT-onderwijs volgen pleegt online delict
Iets meer dan de helft van de ondervraagde jongeren met ICT-onderwijs had recent een online delict gepleegd. Dat gold voor zowel ´pure´ cyberdelicten – delicten die alleen online mogelijk zijn zoals hacking – als voor online delicten die ook offline mogelijk zijn zoals fraude. Veel voorkomende eenvoudige online delicten waren: hacking door het raden van wachtwoorden, het kopiëren/stelen van bestanden en online pesten of bangmakerij. Maar ook meer geavanceerde cyberdelicten kwamen regelmatig voor, zoals hacking via technische applicaties of exploits, online fraude en websites veranderen. Bij de onderzochte groep kwamen online delicten zelfs vaker voor dan reguliere offline vormen van criminaliteit zoals diefstal, vernieling of geweld.
Online wel of niet overtreden van regels niet zo zwart-wit als het lijkt
Uit het onderzoek bleek een verrassende samenhang tussen positief en negatief cybergedrag. Jongeren die online delicten plegen zetten hun ICT-vaardigheden ook in om anderen te helpen of maatschappelijke betrokken te zijn. Ze helpen bijvoorbeeld anderen met ICT-problemen of het ontwerpen van digitale media, melden digitale kwetsbaarheden of zijn actief op online platforms over ICT-onderwerpen. Deze jongeren vinden online dus zowel positieve als negatieve uitdagingen en het wel of niet overtreden van regels online is voor hen dus niet zo zwart-wit.
Rol van vrienden bij cybergedrag
Het onzichtbare karakter van cybercriminaliteit zorgt ervoor dat ongeveer de helft van de leerlingen niet op de hoogte was van de cyberdelicten van schoolvrienden. Vooral voor pure cyberdelicten vonden zij dit lastig in te schatten. Hun eigen gedrag was dan ook sterker gerelateerd aan hun perceptie over het cybergedrag van deze vrienden, dan aan het daadwerkelijke gedrag. Dit suggereert dat jongeren de neiging hebben om hun cybergedrag aan te passen aan hoe zij denken dat hun vrienden zich gedragen en niet aan hoe hun vrienden zich daadwerkelijk gedragen. Het kan ook betekenen dat jongeren denken dat hun vrienden meer op hen lijken dan daadwerkelijk het geval is.
Andere risicofactoren voor pure cyberdelicten en ‘reguliere’ delicten online
Uit het onderzoek kwamen ook verschillen naar voren tussen de twee hoofdcategorieën van cybercriminaliteit. Het plegen van pure cyberdelicten hangt vooral samen met individuele kenmerken, waaronder een hoog niveau van ICT-kennis en computerverslaving. Het online uitvoeren van delicten die ook offline mogelijk zijn, hangt meer samen met sociale omgevingskenmerken zoals een zwakke band met school en veel alleen thuis zijn. Deze delicten lijken daarmee wat betreft risicofactoren meer op traditionele offline delicten.
ICT-vaardigheden positief inzetten
Het lijkt erop dat scholen hun leerlingen zouden kunnen stimuleren om hun ICT-vaardigheden op een positieve manier in te zetten, bijvoorbeeld door les te geven over de grens tussen ‘goed’ en ‘slecht’ cybergedrag. Daarnaast hebben scholen een belangrijke rol in het tijdig opvangen van signalen dat leerlingen zich bezighouden met negatief cybergedrag. Dit onderzoek laat ook zien dat het zinvol kan zijn om bij de preventie van cybercrime te focussen op risicogroepen zoals jongeren die ICT-onderwijs volgen. Bij pure cyberdelicten kunnen interventies vooral gericht zijn op individuele risicofactoren zoals een computerverslaving. Voor andere online delicten kan het ook helpen om sociale omgevingsfactoren aan te pakken, bijvoorbeeld door de band met school te versterken en thuis meer toezicht te houden.
De volledige analyse van het onderzoek kunt u hier onder bekijken of downloaden.
Bron: nscr.nl | Weulen Kranenbarg, M., Van der Toolen, Y. & Weerman, F.
Bekijk alle vormen en begrippen
Meer rapporten bekijken of downloaden
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
Meer actueel cybercrime nieuws
Cybercrime nieuwsbrief 201 week 11-2022
Cybercriminelen spelen in op emotie oorlog Oekraïne, Chinese hackers mengen zich in de cyberoorlog tegen Oekraïne en Anonymous gaat door, FCK PTN. Dit en meer lees je in nieuwsbrief 201.
Anonymous gaat door, FCK PTN
Sinds hackersgroep 'Anonymous' drie weken geleden een cyberoorlog tegen Rusland startte, claimt de groep al tientallen Russische overheden en bedrijven te hebben gehackt. Onder meer de sites van de geheime dienst FSB en Russische tv-zenders werden gehackt.
Chinese hackers mengen zich in de cyberoorlog tegen Oekraïne
Niet alleen wees Google onlangs al op de activiteiten van de groep 'Mustang Panda' uit China, nu stelt de groep 'Intrusion Truth' op Twitter dat Chinese hackers Oekraïne aanvallen. Hoogstwaarschijnlijk met medeweten van de Chinese regering. Volgens cyberspecialist Ricky Gevers ontmaskerde deze groep in het verleden ook al Chinese hackers.
Cyber informatie oorlog: Rusland - Oekraïne
Als je vanuit Nederland het nieuws volgt, zie je dat Rusland naast de wereldwijde sancties ook zelf stappen onderneemt om zich af te sluiten van het Westen. Met wat scheve verantwoording hier en daar zorgt Rusland ervoor dat de Russische bevolking steeds minder toegang krijgt tot het openbare internet. Dit allemaal om te voorkomen dat Russen eenvoudig toegang hebben tot informatie die het verhaal vanuit het Kremlin mogelijk kan ondermijnen.
Cybercriminelen spelen in op emotie oorlog Oekraïne
De oorlog in Oekraïne houdt de wereld al even in zijn greep. Er zijn een hoop hulpacties opgezet om de slachtoffers te hulp te schieten, al blijkt niet elk initiatief even betrouwbaar te zijn.
Onderzoek cyberaanval op satellietinternet
Meerdere Westerse inlichtingendiensten onderzoeken een cyberaanval die het satellietinternet van Viasat in Oekraïne offline heeft gehaald tijdens het begin van de Russische invasie. Een deel van de verbindingen werkt nog altijd niet.
Overzicht cyberaanvallen week 10-2022
Geheime Amerikaanse operatie voorkwam cruciale cyberaanval van Rusland, Roemeense tankstations van Rompetrol doelwit van ransomware en Samsung bevestigt diefstal van broncode Galaxy-telefoons. Hier het overzicht van afgelopen week en het nieuws van dag tot dag.
Cybercrime nieuwsbrief 200 week 10-2022
In deze meta-oorlog vecht iedereen mee, server neergehaald en erger voorkomen en Russische mediawaakhond getroffen door cyberaanval. Dit en meer lees je in nieuwsbrief 200.
Russische mediawaakhond getroffen door cyberaanval
In een digitale aanval op Roskomnadzor, een Russische mediawaakhond, is voor ruim 800 gigabyte aan bestanden buitgemaakt. De circa 360.000 bestanden variëren van documenten tot e-mailbijlagen en twee nog ontoegankelijke databases, meldt ddosecrets.
Kremlin in de Kamer
Een ‘man in de war’ die ‘Kremlinpropaganda’ uitkraamt, aldus Tweede Kamerleden over het optreden van Thierry Baudet in het debat over Oekraïne.
Cyberambassadeurs maken Breda veiliger: ‘Het gebeurt geregeld dat een cybercrimineel nog een keer terugkomt’
De Bredase Cyberambassadeur Peter de Clercq. © Pix4Profs/Joyce van Belkom
Server neergehaald en erger voorkomen
Het Cybercrimeteam van Oost-Brabant heeft er voor gezorgd dat er een server, bedoeld voor criminele activiteiten, uit de lucht is gehaald. Daarmee is voorkomen dat er mensen slachtoffer werden van bijvoorbeeld hackers, computervredebreuk of oplichting.