Een groot deel van de Nederlandse jongeren die ICT-onderwijs volgen, maakt zich wel eens schuldig aan cybercrime. Dit blijkt uit onderzoek van de VU en het NSCR. Toch blijkt het niet zo makkelijk om onderscheid te maken tussen jongeren die ´goede´ en ´slechte´ dingen doen met computers en ICT. Veel jongeren die online de wet overtreden, gebruiken hun ICT-vaardigheden tegelijkertijd om anderen te helpen of zich maatschappelijk in te zetten. Dit betekent dat jonge daders van online delicten kunnen worden gestimuleerd om hun vaardigheden positief in te zetten.
Kenmerken jongeren die zich schuldig maken aan cybercrime
Tot nu toe was er nog weinig bekend over de kenmerken van jongeren die zich schuldig maken aan verschillende vormen van cybercriminaliteit. Zo was niet duidelijk in hoeverre individuele eigenschappen doorslaggevend zijn of dat ook kenmerken van de sociale omgeving een rol spelen. Het rapport Understanding cybercriminal behaviour among young people is gebaseerd op vragenlijstgegevens uit een grote steekproef van 892 jongeren tussen de 15 en 25 jaar, die ICT-gerelateerd onderwijs volgen in het vo, mbo en hbo. Uniek aan dit onderzoek is onder andere dat het sociale netwerk van schoolvrienden uitgebreid in kaart is gebracht, waardoor de rol van criminele vrienden goed kan worden onderzocht.
Ruim helft van jongeren die ICT-onderwijs volgen pleegt online delict
Iets meer dan de helft van de ondervraagde jongeren met ICT-onderwijs had recent een online delict gepleegd. Dat gold voor zowel ´pure´ cyberdelicten – delicten die alleen online mogelijk zijn zoals hacking – als voor online delicten die ook offline mogelijk zijn zoals fraude. Veel voorkomende eenvoudige online delicten waren: hacking door het raden van wachtwoorden, het kopiëren/stelen van bestanden en online pesten of bangmakerij. Maar ook meer geavanceerde cyberdelicten kwamen regelmatig voor, zoals hacking via technische applicaties of exploits, online fraude en websites veranderen. Bij de onderzochte groep kwamen online delicten zelfs vaker voor dan reguliere offline vormen van criminaliteit zoals diefstal, vernieling of geweld.
Online wel of niet overtreden van regels niet zo zwart-wit als het lijkt
Uit het onderzoek bleek een verrassende samenhang tussen positief en negatief cybergedrag. Jongeren die online delicten plegen zetten hun ICT-vaardigheden ook in om anderen te helpen of maatschappelijke betrokken te zijn. Ze helpen bijvoorbeeld anderen met ICT-problemen of het ontwerpen van digitale media, melden digitale kwetsbaarheden of zijn actief op online platforms over ICT-onderwerpen. Deze jongeren vinden online dus zowel positieve als negatieve uitdagingen en het wel of niet overtreden van regels online is voor hen dus niet zo zwart-wit.
Rol van vrienden bij cybergedrag
Het onzichtbare karakter van cybercriminaliteit zorgt ervoor dat ongeveer de helft van de leerlingen niet op de hoogte was van de cyberdelicten van schoolvrienden. Vooral voor pure cyberdelicten vonden zij dit lastig in te schatten. Hun eigen gedrag was dan ook sterker gerelateerd aan hun perceptie over het cybergedrag van deze vrienden, dan aan het daadwerkelijke gedrag. Dit suggereert dat jongeren de neiging hebben om hun cybergedrag aan te passen aan hoe zij denken dat hun vrienden zich gedragen en niet aan hoe hun vrienden zich daadwerkelijk gedragen. Het kan ook betekenen dat jongeren denken dat hun vrienden meer op hen lijken dan daadwerkelijk het geval is.
Andere risicofactoren voor pure cyberdelicten en ‘reguliere’ delicten online
Uit het onderzoek kwamen ook verschillen naar voren tussen de twee hoofdcategorieën van cybercriminaliteit. Het plegen van pure cyberdelicten hangt vooral samen met individuele kenmerken, waaronder een hoog niveau van ICT-kennis en computerverslaving. Het online uitvoeren van delicten die ook offline mogelijk zijn, hangt meer samen met sociale omgevingskenmerken zoals een zwakke band met school en veel alleen thuis zijn. Deze delicten lijken daarmee wat betreft risicofactoren meer op traditionele offline delicten.
ICT-vaardigheden positief inzetten
Het lijkt erop dat scholen hun leerlingen zouden kunnen stimuleren om hun ICT-vaardigheden op een positieve manier in te zetten, bijvoorbeeld door les te geven over de grens tussen ‘goed’ en ‘slecht’ cybergedrag. Daarnaast hebben scholen een belangrijke rol in het tijdig opvangen van signalen dat leerlingen zich bezighouden met negatief cybergedrag. Dit onderzoek laat ook zien dat het zinvol kan zijn om bij de preventie van cybercrime te focussen op risicogroepen zoals jongeren die ICT-onderwijs volgen. Bij pure cyberdelicten kunnen interventies vooral gericht zijn op individuele risicofactoren zoals een computerverslaving. Voor andere online delicten kan het ook helpen om sociale omgevingsfactoren aan te pakken, bijvoorbeeld door de band met school te versterken en thuis meer toezicht te houden.
De volledige analyse van het onderzoek kunt u hier onder bekijken of downloaden.
Bron: nscr.nl | Weulen Kranenbarg, M., Van der Toolen, Y. & Weerman, F.
Bekijk alle vormen en begrippen
Meer rapporten bekijken of downloaden
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
Meer actueel cybercrime nieuws
Bredaase inwoners gaan samen de strijd aan tegen cybercrime
Digitale criminaliteit, oftewel cybercrime, speelt een steeds grotere rol in onze samenleving. Misschien ben je hier al eerder mee in aanraking gekomen. Denk bijvoorbeeld aan phishing, een vorm van cybercriminaliteit waarbij je een sms van de belastingdienst ontvangt, omdat je zogenaamd nog € 549 moet betalen. Of heb je wel eens een spoofing telefoontje van de bank gehad? Waarin ze vertellen dat jouw spaargeld risico loopt.
Cybercrime nieuwsbrief 191 week 01-2022
De impact van digitale criminaliteit wordt vaak nog onderschat, deepfakes kunnen op termijn de samenleving ontwrichten en waarom phishing nog steeds een succes formule is. Dit en meer lees je in nieuwsbrief 191.
Datalek nieuws en overzicht week 01-2022
Een datalek kan ernstige gevolgen hebben, soms worden levens totaal verwoest door dat er identiteit fraude mee gepleegd wordt.
Phishing, nepshop en fraude meldingen week 01-2022
Het melden van 'digitale oplichting' pogingen is belangrijk, door het melden kunnen we andere potentiële slachtoffers behoeden voor het te laat is. Heb je een phishing mail, smishing bericht of werd je gebeld en vertrouw je het niet? Laat het ons, of onze collega's van Opgelicht?!, Radar, Kassa, of Fraudehelpdesk dan weten, want Samen bestrijden we cybercrime / digitale fraude. Ben je slachtoffer geworden van oplichting doe dan 'altijd' aangifte bij de politie.
Het darkweb? "Wat is dat, hoe moet je daar komen dan?”, "Ik heb dat niet gedaan"
Is de zwakbegaafde M. uit Utrecht schuldig aan het bezit en verspreiden van grote hoeveelheden gruwelijke kinderporno of hebben foute vrienden misbruik van hem gemaakt? Die vraag stond vanochtend centraal in de Utrechtse rechtbank waar de 38-jarige verdachte terecht stond.
Bij één op de vier basisscholen in Nederland worden ongewenst naaktfoto’s van leerlingen verspreid
Veel zorgcoördinatoren zeggen dat online shaming voorkomt op de school waarvoor ze werken. Demissionair minister van Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media Arie Slob vindt het belangrijk dat scholen hier aandacht aan besteden in het curriculum.
73 procent van de Nederlandse bedrijven zijn de afgelopen twaalf maanden eens of meermalen slachtoffer geweest van ransomware
Slachtoffers van gijzelsoftware betalen gemiddeld 1,8 miljoen dollar aan criminele hackers. Daarna worden ze vaak opnieuw afgeperst.
Informatiebeveiliging en cyberrisico’s één van belangrijkste risico’s voor financiële instellingen
De Nederlandsche Bank ziet informatiebeveiliging en de daarmee samenhangende cyberrisico’s als een van de belangrijkste strategische risico’s bij financiële instellingen. Dat blijkt uit de 2021 editie van DNB’s IB-monitor. De toezichthouder stelt dat ruim 15% van de Nederlandse pensioenfondsen en verzekeraars het afgelopen jaar te maken heeft gehad met aanzienlijke financiële schade door beveiligingsincidenten en datalekken.
Waarom phishing nog steeds een succes formule is
De GGD waarschuwt: leraren en leraressen, trap niet in de phishingmail waarin je wordt uitgenodigd om je boostervaccin te plannen. Elke week verschijnen er online wel berichten over bedrijven die waarschuwen voor phishingmails in hun naam. Waarom? Omdat nog steeds mensen erin trappen.
Deepfakes kunnen op termijn de samenleving ontwrichten
Deepfake-video's worden steeds populairder en daarmee neemt het gevaar voor misbruik toe. Onderzoekers van de Tilburg University onderzochten hoe het nieuwe kabinet dit kan tegengaan. Bart van der Sloot, privacy- en big data-expert en Associate Professor bij Tilburg University voorziet dat dat flink wat problemen gaat opleveren.
Wat we niet meer moeten doen in 2022
Het nieuwe jaar is een geweldige kans om je digitale activiteiten een nieuw leven in te blazen. Een steeds belangrijker onderdeel daarvan is digitale weerbaarheid. 2021 was een van de meest productieve jaren voor cybercriminelen. Nieuwe cijfers laten dit goed zien. Tot en met november ontving de politie 13.000 aangiften van cybercrime. Dat is een toename van bijna 20 procent ten opzichte van 2020, toen er in heel 2020 bijna 11.000 aangiften binnenstroomden.
De impact van digitale criminaliteit wordt vaak nog onderschat
Mensen die de dupe zijn van online criminaliteit, voelen zich vaak in de kou staan. Ze zijn al het slachtoffer van oplichting en worden vaak ook door hun omgeving veroordeeld dat ze zich in de maling hebben laten nemen. De impact van deze vorm van criminaliteit wordt vaak nog onderschat.