Een groot deel van de Nederlandse jongeren die ICT-onderwijs volgen, maakt zich wel eens schuldig aan cybercrime. Dit blijkt uit onderzoek van de VU en het NSCR. Toch blijkt het niet zo makkelijk om onderscheid te maken tussen jongeren die ´goede´ en ´slechte´ dingen doen met computers en ICT. Veel jongeren die online de wet overtreden, gebruiken hun ICT-vaardigheden tegelijkertijd om anderen te helpen of zich maatschappelijk in te zetten. Dit betekent dat jonge daders van online delicten kunnen worden gestimuleerd om hun vaardigheden positief in te zetten.
Kenmerken jongeren die zich schuldig maken aan cybercrime
Tot nu toe was er nog weinig bekend over de kenmerken van jongeren die zich schuldig maken aan verschillende vormen van cybercriminaliteit. Zo was niet duidelijk in hoeverre individuele eigenschappen doorslaggevend zijn of dat ook kenmerken van de sociale omgeving een rol spelen. Het rapport Understanding cybercriminal behaviour among young people is gebaseerd op vragenlijstgegevens uit een grote steekproef van 892 jongeren tussen de 15 en 25 jaar, die ICT-gerelateerd onderwijs volgen in het vo, mbo en hbo. Uniek aan dit onderzoek is onder andere dat het sociale netwerk van schoolvrienden uitgebreid in kaart is gebracht, waardoor de rol van criminele vrienden goed kan worden onderzocht.
Ruim helft van jongeren die ICT-onderwijs volgen pleegt online delict
Iets meer dan de helft van de ondervraagde jongeren met ICT-onderwijs had recent een online delict gepleegd. Dat gold voor zowel ´pure´ cyberdelicten – delicten die alleen online mogelijk zijn zoals hacking – als voor online delicten die ook offline mogelijk zijn zoals fraude. Veel voorkomende eenvoudige online delicten waren: hacking door het raden van wachtwoorden, het kopiëren/stelen van bestanden en online pesten of bangmakerij. Maar ook meer geavanceerde cyberdelicten kwamen regelmatig voor, zoals hacking via technische applicaties of exploits, online fraude en websites veranderen. Bij de onderzochte groep kwamen online delicten zelfs vaker voor dan reguliere offline vormen van criminaliteit zoals diefstal, vernieling of geweld.
Online wel of niet overtreden van regels niet zo zwart-wit als het lijkt
Uit het onderzoek bleek een verrassende samenhang tussen positief en negatief cybergedrag. Jongeren die online delicten plegen zetten hun ICT-vaardigheden ook in om anderen te helpen of maatschappelijke betrokken te zijn. Ze helpen bijvoorbeeld anderen met ICT-problemen of het ontwerpen van digitale media, melden digitale kwetsbaarheden of zijn actief op online platforms over ICT-onderwerpen. Deze jongeren vinden online dus zowel positieve als negatieve uitdagingen en het wel of niet overtreden van regels online is voor hen dus niet zo zwart-wit.
Rol van vrienden bij cybergedrag
Het onzichtbare karakter van cybercriminaliteit zorgt ervoor dat ongeveer de helft van de leerlingen niet op de hoogte was van de cyberdelicten van schoolvrienden. Vooral voor pure cyberdelicten vonden zij dit lastig in te schatten. Hun eigen gedrag was dan ook sterker gerelateerd aan hun perceptie over het cybergedrag van deze vrienden, dan aan het daadwerkelijke gedrag. Dit suggereert dat jongeren de neiging hebben om hun cybergedrag aan te passen aan hoe zij denken dat hun vrienden zich gedragen en niet aan hoe hun vrienden zich daadwerkelijk gedragen. Het kan ook betekenen dat jongeren denken dat hun vrienden meer op hen lijken dan daadwerkelijk het geval is.
Andere risicofactoren voor pure cyberdelicten en ‘reguliere’ delicten online
Uit het onderzoek kwamen ook verschillen naar voren tussen de twee hoofdcategorieën van cybercriminaliteit. Het plegen van pure cyberdelicten hangt vooral samen met individuele kenmerken, waaronder een hoog niveau van ICT-kennis en computerverslaving. Het online uitvoeren van delicten die ook offline mogelijk zijn, hangt meer samen met sociale omgevingskenmerken zoals een zwakke band met school en veel alleen thuis zijn. Deze delicten lijken daarmee wat betreft risicofactoren meer op traditionele offline delicten.
ICT-vaardigheden positief inzetten
Het lijkt erop dat scholen hun leerlingen zouden kunnen stimuleren om hun ICT-vaardigheden op een positieve manier in te zetten, bijvoorbeeld door les te geven over de grens tussen ‘goed’ en ‘slecht’ cybergedrag. Daarnaast hebben scholen een belangrijke rol in het tijdig opvangen van signalen dat leerlingen zich bezighouden met negatief cybergedrag. Dit onderzoek laat ook zien dat het zinvol kan zijn om bij de preventie van cybercrime te focussen op risicogroepen zoals jongeren die ICT-onderwijs volgen. Bij pure cyberdelicten kunnen interventies vooral gericht zijn op individuele risicofactoren zoals een computerverslaving. Voor andere online delicten kan het ook helpen om sociale omgevingsfactoren aan te pakken, bijvoorbeeld door de band met school te versterken en thuis meer toezicht te houden.
De volledige analyse van het onderzoek kunt u hier onder bekijken of downloaden.
Bron: nscr.nl | Weulen Kranenbarg, M., Van der Toolen, Y. & Weerman, F.
Bekijk alle vormen en begrippen
Meer rapporten bekijken of downloaden
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
Meer actueel cybercrime nieuws
Minister: Hoger onderwijs is zich bewust van dreiging van cyberaanvallen
Universiteiten en hogescholen zijn zich terdege bewust van de dreigingen van cyberaanvallen. Het is echter wel noodzaak om de komende jaren de veiligheid van scholen te verhogen. Onderwijsinstanties hebben hun handen hier vol aan. Het kabinet volgt deze ontwikkelingen op de voet.
Hoe hackers al uw sms-berichten kunnen zien en 2FA-beveiliging kunnen omzeilen
Voor een veilige toegang tot online diensten van vandaag is het niet voldoende om alleen een login en een sterk wachtwoord te gebruiken. Een recent onderzoek heeft uitgewezen dat meer dan 80% van alle hack aanvallen te wijten zijn aan zwakke wachtwoorden. Daarom is het gebruik van tweefactorauthenticatie (2FA) een noodzaak geworden. Het biedt een extra beveiligingslaag. Volgens de gegevens blokkeren gebruikers die 2FA inschakelen ongeveer 99,9% van de geautomatiseerde aanvallen.
Mega-cyberoefening: "De snelheid en onzekerheid maakten het extra lastig"
Een cyberaanval kan Nederland platleggen. Daarom organiseerden de NCSC en de NCTV dit voorjaar de grootste cyberoefening ooit. Wat zijn de belangrijkste lessons learned? Samen met een deelnemer en de NCSC blikken we terug.
Onderwijsinstelling ROC Mondriaan in Den Haag slachtoffer van grote cyberaanval
De Haagse onderwijsinstelling ROC Mondriaan is afgelopen weekend gehackt. Alle computers liggen plat, waardoor medewerkers en studenten niet bij hun bestanden kunnen. De school zet alles op alles om het systeem voor volgende week maandag weer aan de praat te krijgen.
Overzicht cyberaanvallen week 33-2021
Ransomware groep zoekt bij slachtoffers naar informatie over cyber verzekering, ransomware aanval kost Amerikaanse zorgverlener 113 miljoen euro en Haagse stichting sleept it bedrijf na ransomware aanval voor de rechter. Hier het overzicht van afgelopen week en het nieuws van dag tot dag.
Cybercrime nieuwsbrief 172 week 33-2021
Het Gelre ziekenhuis al drie weken lang aangevallen door cybercriminelen, Human Factor-rapport: "Steganografie was opvallend succesvol" en politie hengelt twee verdachten binnen in grote phishingzaak. Dit en meer lees je in nieuwsbrief 172
Datalek nieuws en overzicht week 33-2021
Een datalek kan ernstige gevolgen hebben, soms worden levens totaal verwoest door dat er identiteit fraude mee gepleegd wordt.
Phishing, nepshop en fraude meldingen week 33-2021
Het melden van 'digitale oplichting' pogingen is belangrijk, door het melden kunnen we andere potentiële slachtoffers behoeden voor het te laat is. Heb je een phishing mail, smishing bericht of werd je gebeld en vertrouw je het niet? Laat het ons, of onze collega's van Opgelicht?!, Radar, Kassa, of Fraudehelpdesk dan weten, want Samen bestrijden we cybercrime / digitale fraude. Ben je slachtoffer geworden van oplichting doe dan 'altijd' aangifte bij de politie.
DeSnake: "Professionele, anonieme en veilige marktplaats"
AlphaBay is terug van weggeweest. Een van de bedenkers en oprichters heeft besloten om de marktplaats opnieuw een kans te geven. Ditmaal heeft hij duidelijke spelregels opgesteld voor kopers en verkopers. Zo mogen er geen drugs of geweren verkocht worden, of criminele activiteiten tegen betaling aangeboden worden.
'Emotet vs The World Police'
Kaspersky brengt de nieuwste aflevering uit van zijn hacker:HUNTER-serie 'Emotet vs The World Police'. De film onthult de details van een internationale operatie (LadyBird), die resulteerde in de uitschakeling van Emotet, een van de gevaarlijkste botnets en cybercriminele diensten van het afgelopen decennium. De documentaire is te zien onderaan deze pagina of op het Youtube kanaal van Kaspersky. Bekijk de trailer hieronder.
Wifi: Het juiste evenwicht tussen comfort en veiligheid
In het artikel "Criminelen spelen handig in op de behoefte om overal maar online te zijn" konden we lezen dat 88 procent van de Nederlanders op de hoogte is van de risico’s die zijn verbonden aan een openbare wifi-hotspot. Maar desondanks past slechts 41,2 procent van de hotspot-gebruikers zijn of haar surfgedrag er altijd op aan, bijvoorbeeld door uitsluitend websites te bezoeken waar niet hoeft te worden ingelogd.
"Criminelen spelen handig in op de behoefte om overal maar online te zijn"
Inloggen op een website, terwijl je verbinding maakt met een openbare wifi-verbinding. De meeste Nederlanders kennen de risico’s, toch past het merendeel z’n surfgedrag niet aan. Vooral jongeren zijn laks. Dat blijkt uit onderzoek van VPN.nl onder 1.075 Nederlanders, uitgevoerd door Panelwizard. Alleen in Nederland zijn er al zo’n 2 miljoen gratis wifi-hotspots, bijvoorbeeld bij treinstations, luchthavens, hotels, campings en horecagelegenheden.