Het nieuwe kabinet werd een kleine maand geleden beëdigd. In dat nieuwe kabinet zit voor het eerst ook een staatssecretaris voor Koninkrijksrelaties en Digitalisering, Alexandra van Huffelen, die de digitale ambities van het nieuwe kabinet coördineert. Maar wat moeten die ambities eigenlijk zijn? AG Connect vroeg het de ICT-branche.
Van Huffelen gaat in het nieuwe kabinet onder meer over de digitale rijksdienst en digitale veiligheid overheid, open data en de digitaliseringsstrategie van Nederland. Digitalisering is echter een vrij breed begrip: alles van cybersecurity en development tot de IT-arbeidsmarkt en zijn tekorten vallen daaronder. Dus waar zouden prioriteiten moeten liggen voor het kabinet?
AG Connect deed een rondgang langs drie ICT-brancheverenigingen en negentien bedrijven uit verschillende hoeken van de ICT-sector, om vast te stellen waar Van Huffelen volgens de branche prioriteit aan moet geven. Dat leverde zes speerpunten voor het nieuwe kabinet en Van Huffelen op.
1. Samenwerken voor security
Meest genoemd is security. “De digitale transformatie versnelt enorm en kent geen landgrenzen. Een gevolg hiervan is dat ook cybercrime ontzettend snel ontwikkelt. De digitale weerbaarheid in Nederland is echter volgens veel rapporten beangstigend laag, met name in het mkb”, zegt Hans ten Hove, sales director Northern Europe bij managed service provider (MSP) Datto bijvoorbeeld. “We moeten begrijpen dat de cybercrimineel steeds slimmer en geraffineerder wordt”, beaamt ook Ernst Veen, marketing manager van securitybedrijf Tesorion. “Kortom awareness én er ook echt in investeren is urgent.”
Naast Datto en Tesorion noemen ook securitybedrijven ESET, Infoblox, BlackBerry en Crowdstrike, en enterprise information management (EIM)-expert BCT security als belangrijk aandachtspunt. Concreet zou het al enorm schelen als er meer dreigingsinformatie gedeeld wordt en de samenwerking tussen de publieke en private sector versterkt wordt, meent ESET Nederland-directeur Dave Maasland. En overheden hoeven hier zeker niet alleen aan te werken.
Ook moet het sentiment op de markt door de overheid veranderd worden, meent hij. “Nu heerst het idee dat criminelen veel slimmer zijn en het niet de vraag is of, maar wanneer je wordt gehackt. De overheid moet in plaats daarvan benadrukken dat digitale weerbaarheid een haalbaar doel is en dat iedere organisatie basismaatregelen goed kan inregelen. Het is daarom hoog tijd dat de overheid omtrent digitale veiligheid écht urgentie laat zien richting het MKB en de handvatten die zij al biedt via het DTC veel duidelijker gaat communiceren. Elke MKB-onderneming zou een digitale hulpverlener moeten hebben in het geval van een calamiteit.”
Op de korte termijn is vooral aandacht voor ransomware belangrijk, vindt naast Maasland ook Steven van Gysel, senior solution architect bij Infoblox. “Een geslaagde cyberaanval kan de volledige dienstverlening voor langere tijd platleggen en de kosten van downtime kunnen oplopen tot in de miljoenen. De focus in het voorkomen van aanvallen zou daarbij moeten liggen bij gewilde doelwitten als DNS.”
2. Aandacht voor infrastructuur
Ook de technische infrastructuur van Nederland wordt door veel partijen omhoog gebracht, onder meer door branchevereniging NLdigital. “We lopen achter met de uitrol van 5G, we benutten de kans niet om met Europees geld te zorgen voor snel internet voor alle huishoudens en we missen een visie over de vestiging dan datacenters en hun rol in de duurzame energievoorziening”, zegt de organisatie.
“Datacenters huisvesten vele onmisbare digitale toepassingen, zoals essentiële diensten van bijvoorbeeld ziekenhuizen, politie en universiteiten”, vult Michiel van den Assem, managing director van interconnectiehub Interxion, aan. Ook hij ziet dus – net als branchevereniging Dutch Data Center Association (DDA) – graag een landelijke samenwerking en coördinatie rondom datacenters. “Alle sectoren zijn hier afhankelijk van omdat die allemaal digitaliseren. Alleen al de overheid bouwt op dit moment nieuwe defensie datacenters, universiteitsdatacenters en wordt een van de Rijks-clouddatacenters uitgebreid”, licht DDA-managing director Stijn Grove toe.
Marie-Christine Delvaux, general manager van IT-dienstverlener Unisys Nederland zou regie op de digitale infrastructuur zelfs bovenaan de prioriteitenlijst van Van Huffelen plaatsen, ook zodat de burger de regie op eigen data weer terug kan krijgen. “Als de overheid dit niet doet, zullen big tech-bedrijven in dat gat springen en krijg je ongewenste en versnipperde situatie. We zien dat nu al gebeuren.”
3. Technologie vóór de samenleving
Belangrijk is om te onthouden dat technologie uiteindelijk vooral in dienst is van de samenleving. En ook dat is iets wat de overheid goed in gedachten moet houden, zeker als het gaat om de eigen digitale dienstverlening, menen diverse partijen. “De ambitie op het vlak van digitalisering zou zich moeten richten op het leveren van uitmuntende dienstverlening aan alle burgers in een digitale wereld”, vindt Joost Beukers, partner public sector bij consultancybedrijf PA Consulting, bijvoorbeeld. “De customer experience kan zoveel beter door diensten te personaliseren, beschikbaar te stellen via meerdere kanalen, toegankelijk te houden voor niet-digitaal vaardigen, in simpele taal en in een logische ordening naar bijvoorbeeld life events, et cetera.”
Binnen de overheid zijn rondom dit onderwerp meerdere aandachtspunten. Softwaremaker Info Support en beveiliger Crowdstrike vinden dat er goed gekeken moet worden naar het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI). “De toeslagenaffaire heeft pijnlijk aangetoond tot waartoe AI in staat is als er onvoldoende kaders zijn en het toezicht ontbreekt. We kunnen niet wachten op Europese initiatieven. Er moet ook vanuit Nederland beleid op worden ingericht waarin duidelijk wordt dat AI aan bepaalde standaarden voldoet. Sterker nog, met name in de publieke ruimte moeten algoritmes pas gebruikt worden zodra deze getoetst te verklaren zijn”, licht Joop Sneijder, hoofd research center AI bij Info Support, toe. Hij ziet dan ook veel waarde in een meld- en kenniscentrum rondom AI.
Softwarebedrijf Boomi ziet kansen vooral kansen in ‘hyper automatisering’, vertelt Max van Eeghen, director Benelux, Nordics en Israël. “Door dit op grotere schaal te implementeren kunnen complexe processen worden vereenvoudigd/geautomatiseerd binnen overheidsinstanties. Door gegevens met elkaar te verbinden, kunnen zaken makkelijker en sneller worden opgepakt, wat het imago van deze instanties ten goede komt.”
Maar misschien wel het meest belangrijk is dat iedereen in de maatschappij mee kan komen in de steeds meer gedigitaliseerde wereld. “Hoe voorkomen we een generatiekloof op opleidingskloof op het vlak van digitalisering? Hoe zorgen we dat ook de oudere burgers en laagopgeleiden of laaggeletterden meekomen in onze steeds verder digitaliserende maatschappij?”, vraagt Ronald Pool, cybersecurityspecialist bij Crowdstrike, zich af.
4. Krapte op de arbeidsmarkt
Een belangrijk probleem binnen de IT-wereld is dat er enorme krapte is op de IT-arbeidsmarkt. Volgens het UWV is de arbeidsmarkt sinds 2017 zelfs nog niet eerder zo krap geweest en experts verwachten dat het probleem in 2022 alleen maar groter wordt. “Dat zet niet alleen een rem op ontwikkeling van onze sector, maar van alle sectoren die willen digitaliseren. Alle plannen kunnen niet worden uitgevoerd zonder mensen met de juiste digitale vaardigheden. Of we het nu hebben over infrastructuur, beleid, sleutel technologieën of ondernemerschap. Zonder digitaal talent staan we stil”, aldus brancheorganisatie NLdigital.
Niet verrassend dus dat naast brancheorganisatie NLdigital ook bedrijven als ESET, Crowdstrike en lowcodemaker OutSystems staatssecretaris Van Huffelen en het nieuwe kabinet oproepen hier aandacht aan te besteden. Harmen Hoogwout, regional director van OutSystems, adviseert om te kijken naar het automatiseren van werk en de krapte in specifieke sectoren als security aan te pakken. Door zoveel mogelijk werk te automatiseren blijven er namelijk meer mensen ‘over’ voor die specifieke beroepen, meent hij.
ESET, Crowstrike en adviesbureau Devoteam kijken meer naar het onderwijs, waar meer mensen gestimuleerd kunnen worden om de IT in te gaan én digibetisme tegengegaan kan worden. “Een digitale samenleving, en de ambities die u [de overheid, red.] formuleert, vragen om vakmensen die de daar vorm aan kunnen geven”, zegt Devoteam-CTO Gert Jan van Halem.
5. Aandacht voor het mkb
Ook is er specifiek aandacht nodig voor het mkb en de vele regels die worden opgesteld. “Juist op het moment dat we als Europa willen dat we onze spelers groeien, zijn we een enorme regeldruk aan het creëren die door juist die mkb’s niet te behappen is. En dus averechts gaat werken waarmee alleen grotere bedrijven, meestal van buiten Europa, hiermee kunnen omgaan en overblijven”, vindt DDA-managing director Grove. “De staatssecretaris zal hier de weerwoord in moeten bieden en op de rem trappen.”
NLdigital sluit zich daarbij aan. “De nieuwe Europese wetgeving gaat veel vragen van het mkb. Grote bedrijven hebben de capactiteit om snel aan de regels te voldoen, kleine veel minder. Nederland moet waken voor onduidelijkheid, onbedoelde effecten en een ‘chilling effect’ op innovatie.”
Toch ziet deze brancheorganisatie ook wel voordelen in aankomende Europese regels, omdat die er ook voor zorgen dat “we als Europa meer grip hebben op wereldwijde digitalisering”. “Dat is een mooie ontwikkeling. Europa zorgt voor een gelijk speelveld en ruimte voor Nederland om de koppositie te pakken. Maar die ruimte moeten we wel benutten. Dus de focus van het kabinet moet wat ons betreft liggen bij het versterken van ons vermogen om digitale koploper te worden.”
6. Een échte visie is vereist
Maar de meeste partijen missen bovenal een algehele visie op digitalisering, die over sectoren heen stijgt. “Aan alle grote dossiers die er nu liggen zit een digitaliseringscomponent vast”, verklaart Liesbeth Holterman, strategisch adviseur bij branchevereniging Cyberveilig Nederland. “Er wordt nog geen sluis gebouwd of er zit een sensor in. Dat betekent dat er een visie moet zijn. Hoe krijgen wij een aanjagende rol, hoe zorgen we dat we niet meer afhankelijk zijn van niet-Europese apparaten, hoe houden we alles veilig? Dat mis ik in het regeerakkoord. Het is nu meer: het is er en we moeten er wat mee.”
Anita van Dekken, algemeen directeur van IT-dienstverlener Winvision, is het daarmee eens. “Digitalisering biedt zo ontzettend veel mooie kansen voor Nederland. In de zorg, in het onderwijs, voor het milieu, in ons dagelijks leven. En natuurlijk zitten er ook gevaren aan digitalisering. Visie, balans en structuur & samenwerking zouden mijn speerpunten zijn.”
Zo’n visie moet zich dan ook richten op hoe de overheid zélf met digitalisering omgaat, vindt bijvoorbeeld Michiel Eielts, voorzitter van de DDA en managing director Benelux bij Equinix. “Bij het oplossen van maatschappelijke kwesties zou digitalisering altijd centraal moeten staan. Digitalisering hoort aan de basis te liggen van beleidsontwikkelingen, nu zie je vaak dat dit vaak nog niet het geval is. Dit vergroot de digitale weerbaarheid en versterkt de informatiebeveiliging, wat cruciaal is voor overheidsinstanties die natuurlijk ook een voorbeeldfunctie hebben voor de markt.”
Ook ESET en internet service provider BIT vinden dat de overheid meer een voorbeeldpositie in mag nemen. “Wat mij betreft is het zaak dat de overheid, zowel landelijk als provinciaal en lokaal, eindelijk eens aan haar eigen regels gaat voldoen”, zegt Alex Bik, technisch directeur van BIT.
Daarnaast is het tijd dat de overheid eens goed kijkt naar zijn eigen ICT-projecten, gezien het de reputatie heeft dat veel van die projecten falen en een hoop geld kosten, vindt BCT. En ook de communicatie rondom ICT mag beter, stelt CEO Joris Leupen van IT-dienstverlener Telindus Nederland. “De overheid zou eigenlijk een DMT als vervolg op het OMT moeten oprichten en net zo regelmatig hierover communiceren en de media opzoeken. Daarmee ga je als Nederland een gigantische voorsprong in de wereld krijgen en die hebben we hard nodig als land dat bekend staat om haar kenniseconomie.”
Bron: digitaleoverheid.nl, agconnect.nl | Eveline Meijer
Bekijk alle vormen en begrippen
Actuele aanvallen overzicht per dag
Inschrijven voor wekelijkse nieuwsbrief
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
Meer actueel cybercrime nieuws
“We hebben letterlijk de stekkers eruit getrokken om alle lopende oplichtingspraktijken een halt toe te roepen”
In een lopend onderzoek van politie en Openbaar Ministerie Noord-Nederland naar grootschalige cyberfraude zijn maandag 28 september twee verdachten (een man en een vrouw, beiden 21 jaar) aangehouden in Groningen.
Dertien aanhoudingen door Cyberteam Antwerpen in een omvangrijke phishing zaak
Het cyberteam van politiezone Antwerpen heeft een phishingbende opgerold die op slechts enkele dagen tijd vele duizenden euro’s zou hebben afgetroggeld bij nietsvermoedende slachtoffers. Woensdagochtend zijn in opdracht van de onderzoeksrechter zestien huiszoekingen verricht in Antwerpen, Essen, Schelle en Sint-Jans-Molenbeek. Dertien verdachten zijn gearresteerd.
"Gemeenten moeten regie voeren over hun cyber risico management"
Niet hackers, maar medewerkers zelf zijn veelal verantwoordelijk voor een cyberaanval bij een gemeente. Dan gaat het niet zozeer om een vergissing, maar om medewerkers met verhoogde toegangsrechten en kwade bedoelingen. Dit type cyberaanval is uiterst gevaarlijk, omdat het zeer moeilijk is om deze ontdekken en er iets aan te doen.
Verdachte aangehouden na installeren keyloggers
De politie heeft woensdagmorgen een 29-jarige man uit Zuidhorn aangehouden op verdenking van cybercrime. Hij wordt er van verdacht dat hij 'keyloggers' heeft geïnstalleerd op computers van mensen met wie hij samenwerkte.
"Vannacht, 30 september, vond een cyberaanval plaats op onze hogeschool"
De AP Hogeschool is getroffen door een cyberaanval. Diverse online diensten en tools zijn hierdoor tijdelijk niet beschikbaar vanaf de hogeschool. De Belgische onderwijsinstelling roept studenten op om thuis te blijven en niet naar de campus te komen.
Zeroday malware die traditionele antivirus handtekeningen omzeilt in de lift
Maar liefst 70 procent van alle cyberaanvallen tijdens het tweede kwartaal van 2020 zetten zero-day malware in. Dat is een stijging van 12 procent ten opzichte van het eerste kwartaal, zo blijkt uit het nieuwe Internet Security Rapport over Q2 van 2020 van securityleverancier 'WatchGuard Technologies'. Deze malware omzeilt traditionele antivirus-handtekeningen en zijn hierdoor moeilijker detecteerbaar.
Darkweb kiezersdatabase-rapport werpt nieuwe twijfels op over het Russische verkiezingshack verhaal
Een nieuw rapport dat aantoont dat kiezersdatabases van Amerikaanse staten openbaar beschikbaar waren, doet twijfels rijzen over het verhaal dat de Russische inlichtingendienst in 2016 ‘hun pijlen gericht hadden’ op verkiezingswebsites van staten in Amerika.
Ransomware weekoverzicht week 39 - 2020
Afgelopen week zagen we aanhoudende aanvallen op grote organisaties, terwijl nieuwe ransomware-operaties zich haasten om deel te nemen aan een moderne ransomware-goudkoorts.
Cybercrime nieuwsbrief 125 (week 39-2020)
Alle het nieuws »
Datalek nieuws en overzicht week 39-2020
Bij een 'datalek' gaat het om ongeoorloofde of onbedoelde toegang tot persoonsgegevens bij een organisatie. Of om vernietiging, verlies, wijziging of vrijkomen van persoonsgegevens. Onder een datalek valt dus niet alleen het vrijkomen (lekken) van gegevens, maar ook onrechtmatige verwerking van gegevens en verlies van (toegang tot) persoonsgegevens.
Gedigitaliseerde oplichting / misdaad overzicht week 39-2020
Het melden van digitale oplichting pogingen is belangrijk, door het melden kunnen we andere potentiële slachtoffers behoeden voor het te laat is. Heb je een phishing mail, smishing bericht of werd je gebeld en vertrouw je het niet? Laat het ons, of onze collega's van Opgelicht?! of Fraudehelpdesk dan weten want Samen bestrijden we cybercrime. Liever anoniem? Klik dan hier.
De gaming-industrie behoort tot een van de zwaarst getroffen sectoren als het gaat om cyberaanvallen
Of het nu gaat om diamanten graven in een virtuele zandbak of de rol van een held spelen in een 'massively multiplayer online role-playing game' (MMORPG), of het zoeken naar de perfecte plek om een hinderlaag op te zetten in een 'first-person shooter (FPS)', gamen is voor velen aan het eind van de dag een beetje stoom afblazen. Of misschien midden op de dag wanneer er een lege ruimte in de agenda is, nu we allemaal vanuit huis werken. Vertel het maar niet aan mijn baas. ;-)