"In België en Duitsland is de verkoop van anonieme simkaarten verboden, in Nederland niet"

Gepubliceerd op 2 februari 2021 om 14:00

De verkrijgbaarheid van anonieme simkaarten hindert de aanpak van WhatsApp fraude, aldus de politie, die stelt dat een verbod zou helpen. Daarnaast ziet de politie graag dat WhatsApp het overnemen van accounts lastiger maakt. Criminelen wisten vorig jaar meer dan 13 miljoen euro via WhatsApp fraude stelen. De politie ontving vorig jaar ruim 25.000 aangiften van WhatsApp fraude, terwijl het er in 2019 nog 650 waren. In 2018 telde de politie nog 250 incidenten.

Vriend in nood fraude

Bij WhatsApp fraude doen oplichters zich via WhatsApp voor als een bekende, familielid of vriend van het slachtoffer (VIN fraude). Vervolgens wordt er om geld gevraagd, bijvoorbeeld om een zogenaamde rekening te betalen. De rekening is vaak van een katvanger. De politie wil nu gaan inzetten om via deze katvangers de verantwoordelijke criminelen op te sporen.

Alle aangiftes van WhatsApp fraude gaan in een systeem dat zoekt naar overeenkomsten. Er wordt gekeken naar patronen om zo netwerken in kaart te brengen en te verstoren, waarbij de politie de nadruk legt op katvangers. Dit moet het lastiger voor criminelen maken om het geld weg te sluizen. Daarnaast kunnen de katvangers, die eenvoudig via hun bankrekening en telefoonnummer zijn te identificeren, politie naar de verantwoordelijke criminelen leiden.

Anonieme simkaarten

Bij onderzoek naar WhatsApp fraude en de daders loopt de politie naar eigen zeggen vaak tegen anonieme simkaarten aan. "Het zou ons als politie wel helpen als het gebruik van anonieme simkaarten afneemt en dergelijke kaarten niet meer worden aangeboden, zoals in de ons omliggende landen het geval is. Die simkaarten worden vaak gewisseld. Op het moment dat een slachtoffer bij ons aangifte doet, is dat telefoonnummer al niet meer in gebruik. Ook heeft de oplichter dan misschien al een nieuwe telefoon", zegt Yoanne Spoormans van het cybercrime team van de politie Oost-Nederland.

Buurlanden

In België en Duitsland is de verkoop van anonieme simkaarten verboden. Wie een simkaart in deze landen koopt moet zich verplicht legitimeren en wordt geregistreerd. Volgens de Belgische en Duitse autoriteiten moet de maatregel helpen bij de bestrijding van terrorisme. Er gingen ook stemmen op voor een dergelijk verbod in Nederland. Minister Grapperhaus stelde in 2019 dat een verbod op anonieme simkaarten weinig meerwaarde heeft voor opsporings- en veiligheidsdiensten. Daarnaast is een dergelijk verbod eenvoudig te omzeilen, aldus de minister.

In veel gevallen maken WhatsApp fraudeurs gebruik van een telefoonnummer dat niet bij het beoogde slachtoffer bekend is. Er wordt dan gezegd dat men vanwege bijvoorbeeld een kapotte telefoon tijdelijk een nieuw nummer heeft. Het komt ook voor dat de oplichters overgenomen WhatsApp-accounts gebruiken. Om een account te bevestigen verstuurt WhatsApp via sms een zes cijferige verificatiecode. Criminelen vragen in naam van het doelwit deze verificatiecode op, waarna die de code op zijn telefoon ontvangt.

Vervolgens wordt het doelwit door de criminelen via WhatsApp of telefonisch benaderd dat hij per ongeluk een code heeft ontvangen die eigenlijk voor iemand anders was bedoeld. De crimineel vraagt dan of het doelwit de ontvangen code kan doorsturen. Met de doorgestuurde verificatiecode kunnen de criminelen het WhatsApp-account overnemen. Zodra het account is overgenomen hebben de criminelen toegang tot de contactenlijst van het doelwit die ze gebruiken om nieuwe slachtoffers te maken. Contacten worden dan benaderd met het verzoek om geld over te maken.

Publiek private samenwerking

"We willen het criminele proces op verschillende punten verstoren en het criminelen dus moeilijker maken. Dit kan door samenwerking met verschillende partijen, zoals banken, telecom en WhatsApp. Zo zouden we graag zien dat WhatsApp-accounts niet zomaar kunnen worden overgenomen. Bijvoorbeeld doordat WhatsApp om een extra biometrische verificatie (vinger afdruk sensoren en gezichtsherkenning in mobiele telefoons) vraagt voor gebruik van WhatsApp. Daarmee voorkomen we slachtoffers", merkt Spoormans op.

Bron: politie.nl, security.nl

Meer info over ‘vriend in nood fraude’?

Tips of verdachte activiteiten gezien? Meld het hier of anoniem.

Deze 10 kwetsbaarheden worden het meest misbruikt

Meer dan de helft van de tien populairste softwarebugs die door cybercriminelen worden misbruikt, zijn meer dan een jaar oud, in sommige gevallen zelfs meer dan vijf jaar. Veel bedrijven slagen er blijkbaar nog steeds niet in om patches tijdig uit te voeren.

Lees meer »

Enorme groei cybercrime toont aan: cybersecurity noodzaak als onderdeel bedrijfsstrategie

Het MKB moet serieus werk maken van haar digitale veiligheid. Die noodzaak blijkt uit het recente nieuws over cybercriminaliteit. De voorbeelden buitelen in de actualiteit over elkaar heen: een Arnhemmer die twaalf miljard passwords en inlognamen te koop aanbiedt op het internet, de politie die 64 procent toename van cybercrime meldt in 2019 en IT’ers die massaal vrezen dat hun eigen bedrijf kwetsbaar is voor een cyberaanval.

Lees meer »

Criminelen maken dankbaar gebruik van digitale tech

Technologie heeft ons leven op veel verschillende manieren comfortabeler en efficiënter gemaakt. Maar ook criminelen maken maar al te graag gebruik van nieuwe ontwikkelingen en hightech innovaties. Ze zijn voortdurend op zoek naar manieren om efficiënter te werk te kunnen gaan en behoren vaak tot de early adopters van opkomende technologieën.

Lees meer »

Update: Techneut? Lees dit over Citrix aanvallen

Op 17 december 2019 is een kwetsbaarheid op verschillende Citrix oplossingen (Citrix Application Delivery Controller, Citrix Gateway en Citrix SD-WAN WANOP) publiekelijk bekendgemaakt. Tot afgelopen weekend was nog geen publieke exploitcode beschikbaar om misbruik te maken van deze kwetsbaarheid. Deze is er nu dus wel. In dit bericht houden wij u op de hoogte van de ontwikkelingen rondom deze kwetsbaarheid.

Lees meer »

Techneut? Lees dit over Citrix aanvallen

Op 17 december 2019 is een kwetsbaarheid op verschillende Citrix oplossingen (Citrix Application Delivery Controller, Citrix Gateway en Citrix SD-WAN WANOP) publiekelijk bekendgemaakt. Tot afgelopen weekend was nog geen publieke exploitcode beschikbaar om misbruik te maken van deze kwetsbaarheid. Deze is er nu dus wel. In dit bericht houden wij u op de hoogte van de ontwikkelingen rondom deze kwetsbaarheid.

Lees meer »

Cyberaanvallen Citrix servers (2020)

Cybersecurity onderzoekers hebben in Nederland 713 Citrix-servers ontdekt die kwetsbaar zijn voor cyberaanvallen en cybercriminelen zoeken inmiddels actief naar kwetsbare machines. Wereldwijd gaat het om meer dan 25.000 Citrix-servers die risico lopen. De servers zijn kwetsbaar door een beveiligingslek in de 'Citrix Application Delivery Controller' (ADC) en 'Citrix Gateway' die respectievelijk bekend stonden als de 'NetScaler ADC' en 'NetScaler Gateway'.

Lees meer »