"In België en Duitsland is de verkoop van anonieme simkaarten verboden, in Nederland niet"

Gepubliceerd op 2 februari 2021 om 14:00

De verkrijgbaarheid van anonieme simkaarten hindert de aanpak van WhatsApp fraude, aldus de politie, die stelt dat een verbod zou helpen. Daarnaast ziet de politie graag dat WhatsApp het overnemen van accounts lastiger maakt. Criminelen wisten vorig jaar meer dan 13 miljoen euro via WhatsApp fraude stelen. De politie ontving vorig jaar ruim 25.000 aangiften van WhatsApp fraude, terwijl het er in 2019 nog 650 waren. In 2018 telde de politie nog 250 incidenten.

Vriend in nood fraude

Bij WhatsApp fraude doen oplichters zich via WhatsApp voor als een bekende, familielid of vriend van het slachtoffer (VIN fraude). Vervolgens wordt er om geld gevraagd, bijvoorbeeld om een zogenaamde rekening te betalen. De rekening is vaak van een katvanger. De politie wil nu gaan inzetten om via deze katvangers de verantwoordelijke criminelen op te sporen.

Alle aangiftes van WhatsApp fraude gaan in een systeem dat zoekt naar overeenkomsten. Er wordt gekeken naar patronen om zo netwerken in kaart te brengen en te verstoren, waarbij de politie de nadruk legt op katvangers. Dit moet het lastiger voor criminelen maken om het geld weg te sluizen. Daarnaast kunnen de katvangers, die eenvoudig via hun bankrekening en telefoonnummer zijn te identificeren, politie naar de verantwoordelijke criminelen leiden.

Anonieme simkaarten

Bij onderzoek naar WhatsApp fraude en de daders loopt de politie naar eigen zeggen vaak tegen anonieme simkaarten aan. "Het zou ons als politie wel helpen als het gebruik van anonieme simkaarten afneemt en dergelijke kaarten niet meer worden aangeboden, zoals in de ons omliggende landen het geval is. Die simkaarten worden vaak gewisseld. Op het moment dat een slachtoffer bij ons aangifte doet, is dat telefoonnummer al niet meer in gebruik. Ook heeft de oplichter dan misschien al een nieuwe telefoon", zegt Yoanne Spoormans van het cybercrime team van de politie Oost-Nederland.

Buurlanden

In België en Duitsland is de verkoop van anonieme simkaarten verboden. Wie een simkaart in deze landen koopt moet zich verplicht legitimeren en wordt geregistreerd. Volgens de Belgische en Duitse autoriteiten moet de maatregel helpen bij de bestrijding van terrorisme. Er gingen ook stemmen op voor een dergelijk verbod in Nederland. Minister Grapperhaus stelde in 2019 dat een verbod op anonieme simkaarten weinig meerwaarde heeft voor opsporings- en veiligheidsdiensten. Daarnaast is een dergelijk verbod eenvoudig te omzeilen, aldus de minister.

In veel gevallen maken WhatsApp fraudeurs gebruik van een telefoonnummer dat niet bij het beoogde slachtoffer bekend is. Er wordt dan gezegd dat men vanwege bijvoorbeeld een kapotte telefoon tijdelijk een nieuw nummer heeft. Het komt ook voor dat de oplichters overgenomen WhatsApp-accounts gebruiken. Om een account te bevestigen verstuurt WhatsApp via sms een zes cijferige verificatiecode. Criminelen vragen in naam van het doelwit deze verificatiecode op, waarna die de code op zijn telefoon ontvangt.

Vervolgens wordt het doelwit door de criminelen via WhatsApp of telefonisch benaderd dat hij per ongeluk een code heeft ontvangen die eigenlijk voor iemand anders was bedoeld. De crimineel vraagt dan of het doelwit de ontvangen code kan doorsturen. Met de doorgestuurde verificatiecode kunnen de criminelen het WhatsApp-account overnemen. Zodra het account is overgenomen hebben de criminelen toegang tot de contactenlijst van het doelwit die ze gebruiken om nieuwe slachtoffers te maken. Contacten worden dan benaderd met het verzoek om geld over te maken.

Publiek private samenwerking

"We willen het criminele proces op verschillende punten verstoren en het criminelen dus moeilijker maken. Dit kan door samenwerking met verschillende partijen, zoals banken, telecom en WhatsApp. Zo zouden we graag zien dat WhatsApp-accounts niet zomaar kunnen worden overgenomen. Bijvoorbeeld doordat WhatsApp om een extra biometrische verificatie (vinger afdruk sensoren en gezichtsherkenning in mobiele telefoons) vraagt voor gebruik van WhatsApp. Daarmee voorkomen we slachtoffers", merkt Spoormans op.

Bron: politie.nl, security.nl

Meer info over ‘vriend in nood fraude’?

Tips of verdachte activiteiten gezien? Meld het hier of anoniem.

“47% van de cyberaanvallen werd veroorzaakt omdat organisaties hun patch beheer niet goed op orde hadden”

Het aantal cyberaanvallen is afgelopen jaar met 33 procent gestegen. Maar liefst 47% van de cyberaanvallen werd veroorzaakt omdat organisaties hun patch beheer niet goed op orde hadden. Phishing is over het algemeen nog steeds de meest voorkomende oorzaak van cyberaanvallen. Maar liefst 44 procent van de ransomware aanvallen konden zo succesvol worden uitgevoerd.

Lees meer »

Neem de controle terug over je privacy zoek met DuckDuckGo!

Online anoniem blijven: het is niet makkelijk. Veel websites gebruiken je online activiteit nu eenmaal om hun producten en diensten aan je te verkopen. De meest voor de hand liggende voorbeelden zijn natuurlijk Facebook en Google, maar daarnaast zijn er talloze andere bedrijven die je online geschiedenis gebruiken om zichzelf te promoten.

Lees meer »

Cybercriminelen werken steeds vaker samen om mkb’ers te raken

Cybercriminaliteit wordt in toenemende mate geoptimaliseerd om het lokale midden- en kleinbedrijf (mkb) te targeten. Dit blijkt uit het nieuwe BlackBerry Threat Report 2022 van BlackBerry Limited. In dit rapport worden de ontwikkelingen binnen cybercriminaliteit onder de aandacht gebracht. Het Threat Report laat daarnaast zien dat een aantal beruchte ransomware-aanvallen van vorig jaar mogelijk uitbesteed waren.

Lees meer »

Inwoners praten elkaar bij over digitale weerbaarheid

Het slachtofferschap van online criminaliteit neemt toe, de schade groeit en de weerbaarheid blijft achter. Met het project Digitaal Veilig in de Wijk, zet Den Haag vrijwilligers in om slachtofferschap onder inwoners tegen te gaan. “Het zou fantastisch zijn als we niet alleen een netwerk hebben binnen de stad, maar ook tussen de steden.”

Lees meer »

Nieuw waarschuwingssysteem voor cyberdreigingen van start

Nederlandse bedrijven en organisaties kunnen sinds gisteren een beroep doen op het 'Nederlands Security Meldpunt'. Dit is een nieuw waarschuwingssysteem voor cyberdreigingen dat ontwikkeld is door het bedrijfsleven. Met het meldpunt willen de initiatiefnemers de kwetsbaarheid van Nederlandse bedrijven verminderen en cybersecurity versterken.

Lees meer »

"Waarschuwing Nederlandse bedrijven in de vitale sector"

De cyberaanval op de Duitse tak van Shell, moet een waarschuwing zijn voor Nederlandse bedrijven in de vitale sector. We mogen niet denken dat we in ons land alles voor elkaar hebben op het gebied van cybersecurity. Nederlandse bedrijven die actief zijn in de essentiële sector moeten weerbaarder worden gemaakt tegen digitale dreigingen.

Lees meer »

Insider threats met 34% gestegen in 2021

Een freelancer die per ongeluk een mailtje met gevoelige informatie naar de verkeerde persoon stuurt, een ontslagen werknemer die uit wraak belangrijke informatie doorspeelt aan een concurrent, of een cybercrimineel die toegang verkrijgt tot het e-mailaccount van iemand van de financiële afdeling. Dit zijn alle drie vormen van insider threats die grote schade kunnen betekenen voor de betrokken organisaties. Hoe groot die schade is, blijkt uit nieuw onderzoek van Proofpoint.

Lees meer »