In deze metaoorlog vecht iedereen mee

Gepubliceerd op 8 maart 2022 om 15:00

Nu de invasie in Oekraïne is losgebarsten, zitten we in een metaoorlog. Zodra je je telefoon opent, ben je ooggetuige en zit je er middenin. Kom meevechten – op afstand. De realtime oorlog kwam er dankzij CNN en de Golfoorlog. En de online informatieoorlog woedt al sinds Russische internettrollen zich op de VS en Europa stortten.

De metaoorlog

De tijdlijnen van TikTok, Instagram, Telegram, Twitter en Facebook tonen de frontlinie van minuut tot minuut. Militairen, burgers en journalisten delen filmpjes van gevechten. De ene video toont gekeuvel tussen een gestrande Russische tank en een voorbijganger. Een andere tweet laat de conversatie horen tussen vijanden, net voordat ze elkaar de dood injagen. Gesneuvelde soldaten en burgerslachtoffers krijgen meteen een gezicht, een naam, een leven. Personificatie is een machtig wapen, al grenst het soms aan propaganda. Dat de wereld rechtstreeks getuige is van een oorlog is niet nieuw.

Russische piloot gevangen genomen

Deze beelden kunnen als schokkend ervaren worden

De Oekraïense regering zoekt bondgenoten

Maar dankzij internet kunnen we er ook meteen aan deelnemen. De Oekraïense regering zoekt bondgenoten. Huurlingen om het land te verdedigen, fysiek én digitaal. Er wordt een vrijwilligersleger samengesteld om alles wat Russisch en militair is te hacken en op afstand uit te schakelen.

Hackersgroepen werpen zich in de strijd – collectief Anonymous verklaart Poetin de oorlog, ransomwaregroepen uit Rusland scharen zich eerst achter hem, en dan weer niet. Er worden lijsten met tactische aanvalsdoelen gedeeld en allerlei successen geclaimd: een gehackt luxejacht, afgeluisterd militair radioverkeer, platgelegde treinen en wapenfabrikanten. Wat er van klopt, is onduidelijk.

Je hoeft geen ervaren hacker te zijn om mee te vechten. Iedereen met een computer of telefoon kan meedoen. Een Oekraïense cyberexpert vraagt via LinkedIn om hulp. Hij zoekt contact met YouTube om de videokanalen van Russische media te blokkeren. Die verspreiden nepnieuws, zegt hij. Google, het bedrijf achter YouTube, schakelt niet de kanalen zelf uit, maar snijdt hun de advertentie-inkomsten af.

Er is verzet: als YouTube zelf niet besluit wat echt is en wat nep, dan moet het YouTube-algoritme overtuigd worden. Als er genoeg mensen zijn die deze kanalen rapporteren als ongepast, dan blokkeert YouTube ze vanzelf. 

Stop desinformatie van het Russische regime

De ***** ronselt in zijn vrije tijd vrijwilligers op zijn site cybercrimeinfo.nl : ‘Stop desinformatie van het Russische regime, simpel, legaal en effectief!’, schrijft hij, met een gebruiksaanwijzing erbij.

In deze oorlog versmelten de fysieke en de digitale werkelijkheden met elkaar. Mark Zuckerberg hoeft zijn metaverse helemaal niet meer uit te vinden. Het is er al. Elke kijker kan met een paar muisklikken parttime partizaan worden; door te helpen zand te strooien in de motor van de propagandamachine, of door bitcoins of andere cryptovaluta over te maken naar Oekraïne. Zolang de verbindingen in de lucht blijven, zit de wereld gevangen in een bloedstollend realistische game. Telecombedrijven beloven gratis telefoonverkeer naar Oekraïne, Elon Musk stelt zijn internetsatellieten ter beschikking. Google toont geen liveverkeer meer op Google Maps in Oekraïne, om troepenbewegingen niet te verraden. In de metaoorlog kan verkeersinformatie een kwestie van leven of dood zijn.

Oekraïense president Zelensky heeft video call met Elon Musk

Bron: nrc.nl, OSINT, nieuwss.nl | Marc Hijink

Meer cyberwar nieuws

“Deze onaanvaardbare cyberaanval is het zoveelste voorbeeld van het aanhoudende patroon van onverantwoordelijk gedrag van Rusland in cyberspace”

De Europese Unie beschuldigt Rusland ervan “kwaadaardige cyberactiviteiten” tegen Oekraïne te hebben uitgevoerd. Eén specifieke aanval, die tegen het satellietnetwerk KA-SAT, wordt scherp veroordeeld. De lidstaten beraden zich om verdere stappen te nemen om Rusland een halt toe te roepen. Dat staat in een persverklaring van de Europese Raad, waar de regeringsleiders van alle 27 EU-landen zitting in hebben.

Lees meer »

‘De oorlog in Oekraïne laat zien dat cyberspace een volwaardig oorlogsdomein is geworden’

De oorlog in Oekraïne bewijst dat oorlogsvoering verandert. De digitale ruimte wordt steeds belangrijker: als vehikel voor beïnvloedingsstrategieën en als strijdtoneel van cyberaanvallen. Die ontwikkeling vraagt volgens brigadegeneraal en hoogleraar cyber warfare Paul Ducheine om nieuwe manieren van aanvallen en verdedigen. ‘De oorlog in Oekraïne laat zien dat cyberspace een volwaardig oorlogsdomein is geworden.’

Lees meer »

AIVD: Sabotage “het grootste digitale risico” voor de Nederlandse samenleving

Nederlandse burgers, bedrijven en overheidsdiensten liepen in 2021 voortdurend het risico om getroffen te worden door cyberaanvallen. Landen als China en Rusland spelen daarin een belangrijke rol. Deze digitale dreiging vraagt om vergaande samenwerking met nationale en internationale partners. Om de goede inlichtingenpositie te houden zijn (technische) middelen nodig. Dat schrijft de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) in de nieuwste editie van het jaarverslag.

Lees meer »

Hackersgroep ‘Shuckworm’ slaan opnieuw toe in Oekraïne

De Russische staatshackers voeren de ene na de ander cyberaanval uit op Oekraïense doelwitten. Daarvoor maken ze gebruik van diverse varianten van de 'Pterodo malware'. Door een intensieve en aanhoudende aanvalscampagne hopen de daders zo veel mogelijk schade toe te brengen. Dat concludeert Threat Hunter Team van cybersecuritybedrijf Symantec in een analyse.

Lees meer »

“Het is alsof we met twee handen op de rug vechten tegen digitale dreigingen van staten zoals Rusland en China”

De Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv 2017) vormt een groot knelpunt voor inlichtingendiensten. Meer dan drie jaar na de invoering van de wetgeving heeft de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) nog altijd geen toegang tot de kabel om bulkdata e verzamelen en analyseren. “Het is alsof we met twee handen op de rug vechten tegen digitale dreigingen van staten zoals Rusland en China.”

Lees meer »

Oorlog in cyberspace in volle gang omtrent situatie Rusland-Oekraïne

Bedrijven, organisaties en veiligheidsexperts zijn bezorgd over de gespannen situatie die momenteel heerst tussen Oekraïne en Rusland. In het verleden hebben spanningen tussen deze landen geleid tot digitale aanvallen in Nederland. Het is niet uit te sluiten dat we in de nabije toekomst hier opnieuw mee geconfronteerd worden.

Lees meer »

Zware cyberaanval op overheidsinstellingen Oekraïne - “Wees bang en bereid u voor op het ergste”

De websites van verschillende Oekraïense ministeries zijn gehackt, en dat net op het moment dat 100.000 Russische troepen klaarstaan aan de grens. Bezoekers van de sites van onder meer het ministerie van Onderwijs en van Buitenlandse Zaken kregen een boodschap in het Oekraïens, Russisch en Pools te zien. Daarin stond dat de persoonsgegevens van alle Oekraïense burgers zijn gewist op de computers van de instanties en dat ze openbaar zullen worden gemaakt. “Wees bang en bereid u voor op het ergste”, klonk het dreigend. Volgens de Oekraïense inlichtingendiensten (SBU) is er voorlopig echter nog geen lek ontdekt. De aanval is nog niet opgeëist.

Lees meer »

Belgisch ministerie van Defensie getroffen door zware cyberaanval

Het Belgisch ministerie van Defensie is slachtoffer geworden van een aanval waarbij er gebruik is gemaakt van de recent ontdekte kwetsbaarheid in loggingsoftware Log4j, ook bekend als Log4Shell. Door de aanval is een deel van het defensienetwerk voorlopig niet bruikbaar, zo laat een woordvoerder tegenover VRT NWS weten. Zo is het mailsysteem al enkele dagen offline.

Lees meer »

Cyberaanval na cyberaanval: hoe China wraak nam op Australië

Nadat de relatie tussen Australië en China onlangs verzuurde, kreeg het Angelsaksische land te maken met “golf na golf” van cyberaanvallen. Dat meldt een nieuw rapport van persbureau Bloomberg. Deskundigen zeggen dat zelfs de rijkste landen gevaar lopen als ze China maar genoeg irriteren.

Lees meer »

Duitsland eist dat Russische cyberaanvallen onmiddellijk ophouden

Een Russische hackersgroep genaamd 'GhostWriter' doet er alles aan om de aankomende parlementsverkiezingen in Duitsland te torpederen. Het hackerscollectief verspreidt desinformatie via sociale media, om zo de publieke opinie te beïnvloeden. Daarnaast voeren de aanvallers phishingcampagnes uit op politici, in een poging om hun accounts over te nemen.

Lees meer »

Iran wil Westerse landen en overheden destabiliseren, waaronder Nederland

De Britse zender SkyNews heeft op basis van geheime Iraanse documenten een inkijkje gekregen in de cyberoorlog die vanuit Teheran wordt gevoerd. SkyNews heeft vijf zeer vertrouwelijke Iraanse documenten in handen gekregen waaruit blijkt dat Iran plannen heeft om via cyberwarfare Westerse landen en overheden te destabiliseren. De documenten zijn geschreven door ‘Intelligence Team 13’, welke een onderdeel van de Iraanse Revolutionaire Garde is.

Lees meer »