Nederlandse burgers, bedrijven en overheidsdiensten liepen in 2021 voortdurend het risico om getroffen te worden door cyberaanvallen. Landen als China en Rusland spelen daarin een belangrijke rol. Deze digitale dreiging vraagt om vergaande samenwerking met nationale en internationale partners. Om de goede inlichtingenpositie te houden zijn (technische) middelen nodig. Dat schrijft de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) in de nieuwste editie van het jaarverslag.
Cyberaanvallen en spionagepraktijken statelijke actoren
De veiligheidsdienst waarschuwt al jaren voor cyberaanvallen en spionagepraktijken van statelijke actoren met agressieve doeleinden. Deze digitale dreiging was vorig jaar onverminderd groot. De Nederlandse overheid en bedrijven en organisaties uit de vitale sector liepen een grotere kans om gehackt te worden. China en Rusland liepen daarin voorop, gevolgd door Noord-Korea en Iran.
Dit zijn landen met grote, offensieve cyberprogramma’s. Zij staan erom bekend duizenden hackers in te zetten om Westerse landen te bespioneren, hoogwaardige kennis te stelen of om sabotage te plegen.
De capaciteit van deze statelijke actoren is vrijwel onbegrensd en ze treden veelal op zonder restricties. Mochten ze onverhoopt betrapt worden, dan ontkennen ze iedere betrokkenheid en beschuldigen ze Westerse landen van een ‘heksenjacht’. Of ze noemen het nepnieuws. Dat is momenteel de strategie die Rusland volgt in de oorlog in Oekraïne.
Statelijke actoren vinden ieder jaar nieuwe mogelijkheden om cyberaanvallen uit te voeren. Hackers zoeken naarstig naar kwetsbaarheden in de computersystemen en netwerken van hun doelwitten. Apps en andere toepassingen die aan het internet gekoppeld zijn, worden steeds populairder. Anders gezegd, de aanvalsoppervlak van hackers neemt steeds verder toe.
Veel vaker gebruik zero day exploits
De AIVD zegt dat staatshackers afgelopen jaar veel vaker gebruikmaakten van zero day exploits. Dat zijn kwetsbaarheden in softwareprogramma’s die niet bekend zijn bij de ontwikkelaar en andere partijen, maar alleen bij kwaadwillende hackers. De veiligheidsdienst wijst op het gevaar hiervan: “Tegen onbekende kwetsbaarheden is beveiliging per definitie ontoereikend”. Daarom is het belangrijk dat organisaties beveiligingsupdates uitvoeren zodra die beschikbaar zijn.
Spionage doeleinden
De meeste cyberaanvallen worden uitgevoerd voor spionagedoeleinden. Zo wist een Iraanse inlichtingendienst vorig jaar toegang te krijgen tot meerdere netwerken van een internationale organisatie. Of en hoeveel data daarbij zijn buitgemaakt, is onbekend.
Kennisrijke bedrijven en instellingen in Nederland zijn eveneens gewild bij statelijke actoren. Afgelopen jaar probeerden staatshackers unieke kennis en innovaties uit ons land te stelen. Dat doen ze om economisch voordeel te behalen ten opzichte van andere landen, maar ook om ons land (indirect) te benadelen.
Sabotage doeleinden
De AIVD noemt sabotage “het grootste digitale risico” voor de Nederlandse samenleving. “Er is internationaal een digitale wapenwedloop gaande en er komen steeds nieuwe technieken die grote ontregeling in andere landen mogelijk maken. De kans dat zulke middelen worden ingezet is klein. Maar als het gebeurt, zijn de gevolgen ingrijpend.”
Sommige ransomware-aanvallen hadden vorig jaar dermate grote maatschappelijke gevolgen dat ze een bedreiging vormden voor de nationale veiligheid. De aanval op de Universiteit van Amsterdam(UvA) en VDL Nedcar noemt de veiligheidsdienst als voorbeeld.
Nederlandse digitale infrastructuur
Om deze cyberaanvallen uit te voeren, maken buitenlandse staatshackers vaak gebruik van de digitale infrastructuur in ons land. Dat komt omdat onze servers van goede kwaliteit zijn, en de internetverbindingen snel en betrouwbaar zijn. Zo werd er eind februari een botnet vanuit de Noord-Hollandse plaats Wormer aangestuurd om Oekraïense websites plat te leggen. Toen de eigenaar die de server verhuurde daar lucht van kreeg, haalde hij de server direct offline.
Samenwerking cruciaal
Om echt een vuist te vormen tegen cyberaanvallen en andere digitale dreigingen, is samenwerking cruciaal. Door samenwerkingsverbanden aan te gaan, kan informatie efficiënter uitgewisseld worden. Tevens kunnen de deelnemende partijen sneller, beter en gecoördineerd reageren bij cyberincidenten en -dreigingen.
Volgens de AIVD konden vorig jaar ruim 200 digitale veiligheidsincidenten bij de overheid en in de vitale sector “beter worden geduid” door “doeltreffende informatie-uitwisseling”.
Wetgeving
Tot slot laat de AIVD er geen misverstand over bestaan dat ze blij is met de Tijdelijke wet die het kabinet begin deze maand in het leven riep. Daarin staat dat veiligheidsdiensten hun bevoegdheden voor onderzoeksopdrachtgerichte interceptie (OOG-I) en hackbevoegdheid makkelijker mogen inzetten. De focus ligt niet langer op toetsing vooraf, maar op bindend toezicht tijdens en na afloop van de inzet van een specifieke bevoegdheid.
"Bij aanvallen wisselen statelijke actoren vaak en veel van infrastructuur om te verhullen waar de aanval vandaan komt. De AIVD moet om toestemming vragen om hackers op die nieuwe infrastructuur te volgen. Dat kan tijdsintensief zijn omdat zo’n verzoek grondig moet worden onderbouwd. Kwaadwillende hackers kunnen uit beeld verdwijnen als de AIVD niet tijdig genoeg toestemming krijgt om ook via nieuwe infrastructuur het spoor te kunnen volgen tot de bron.”
De nieuwe Tijdelijke wet geeft de AIVD meer slagkracht in het cyberdomein. Zo kan de veiligheidsdienst sneller en assertiever reageren op cyberaanvallen. Deze wet vervalt over vier jaar. De volledige analyse van het onderzoek kunt u hier onder bekijken of downloaden.
Bron: aivd.nl, vpngids.nl
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met Cybercrimeinfo.
Meer actueel nieuws
Desastreuze gevolgen door 'Welkom2020'
Door een samenloop van omstandigheden was de beveiliging van IT-systemen en servers bij de gemeente 'Hof van Twente' niet op orde. Audits die werden uitgevoerd door externe bedrijven leverden geen signalen op dat er iets mis was met de beveiliging. Een recente penetratietest (ethische hack test) zag een zwak wachtwoord over het hoofd, waardoor de daders het netwerk van de gemeenten konden binnendringen. Maar er waren meerdere beveiligingszaken die niet goed waren geregeld.
"We zien dat bij die aanvallen vaak vier-tot vijfduizend keer in een paar uur wordt aangevallen"
Meerdere zorginstelling in Nederland, België en Frankrijk zijn de afgelopen weken slachtoffer geworden cybercrime. Secutec Nederland ziet een toename van phishing en ransomware-aanvallen in de afgelopen tijd. "En het is heel specifiek op de zorgsector gericht."
"Het is vrijwel zeker minimaal 1200 servers geïnfecteerd"
De gevolgen van de kwetsbaarheden in Microsoft Exchange Server zijn groot voor Nederlandse organisaties en bedrijven. Het NCSC constateert dat er als gevolg van deze kwetsbaarheden data wordt gestolen, malware wordt geplaatst, achterdeurtjes worden ingebouwd en mailboxen worden aangeboden op de zwarte markt. Via de Microsoft Exchange server kunnen kwaadwillenden mogelijk ook in andere systemen komen.
In Nederland zijn nog 1600 Exchange servers kwetsbaar voor aanvallen!
Het is een pittige tijd in cybersecurity land. Misschien wel de zwaarste ooit. Alleen al in de afgelopen drie maanden zijn er meer dan twaalf zero-days ontdekt waarbij talloze organisaties over de hele wereld zijn getroffen.
Ransomware weekoverzicht 10-2021
Ransomware valt nu Microsoft Exchange-servers aan met ProxyLogon-exploits, Microsoft Exchange-servers doelwit van DearCry-ransomware en politie lanceert speciale taskforce om ransomware te bestrijden. Hier het overzicht van de nieuwste ransomware vormen en het nieuws van dag tot dag.
Cybercrime nieuwsbrief 149 (week 10-2021)
Microsoft Exchange cyberaanvallen wereldwijd in opmars, politie slaagt opnieuw erin om aanbieder van cryptografische versleuteldienst te kraken en aanhouding van hoofdrolspeler in kinderporno zaak via het darkweb Dit en meer lees je in nieuwsbrief 149. Nog niet ingeschreven voor deze gratis nieuwsbrief over cybercrime en darkweb? Schrijf je dan hier in.
Datalek nieuws en overzicht week 10-2021
Een datalek kan ernstige gevolgen hebben, soms worden levens totaal verwoest door dat er identiteit fraude mee gepleegd wordt.
Digitale fraude, oplichting meldingen week 10-2021
Het melden van 'digitale oplichting' pogingen is belangrijk, door het melden kunnen we andere potentiële slachtoffers behoeden voor het te laat is. Heb je een phishing mail, smishing bericht of werd je gebeld en vertrouw je het niet? Laat het ons, of onze collega's van Opgelicht?!, Radar, Kassa, of Fraudehelpdesk dan weten, want Samen bestrijden we cybercrime / digitale fraude. Liever anoniem? Klik dan hier. Ben je slachtoffer geworden van oplichting doe dan 'altijd' aangifte bij de politie.
Aanhouding van hoofdrolspeler in kinderporno zaak via het darkweb
Een 37-jarige man uit Tilburg is maandag 8 maart thuis aangehouden en zojuist voor 14 dagen in bewaring gegaan, in een onderzoek naar kinderporno via het darkweb.
"Het wordt steeds groter en is veelkoppig"
Het Openbaar Ministerie maakt zich zorgen over de explosieve toename van cybercriminaliteit in 2020. Internetoplichting, identiteitsfraude en het aantal verdachten van cyberdelicten stegen afgelopen jaar enorm. Om burgers en organisaties beter te beschermen tegen cybercriminelen, moeten ze weerbaarder worden gemaakt. Ook moet er ingezet worden op intensieve opsporing en vervolging van daders.
Microsoft Exchange cyberaanval: "Alleen Patchen van Exchange niet voldoende"
De afgelopen dagen zijn enorm veel cyberaanvallen gesignaleerd door een opening in 'Microsoft Exchange servers'. Deze lek was al enige tijd bekend, maar de laatste dagen is zichtbaar geworden dat cybercriminelen hier massaal gebruik van willen maken of al gemaakt hebben.
Microsoft Exchange cyberaanvallen wereldwijd in opmars
De massa-uitbuiting gericht op 'Microsoft Exchange-e-mailservers' is in minder dan een week uitgebreid en omvat zowel aanvallen van statelijke actoren als cybercriminelen.