Nederlandse burgers, bedrijven en overheidsdiensten liepen in 2021 voortdurend het risico om getroffen te worden door cyberaanvallen. Landen als China en Rusland spelen daarin een belangrijke rol. Deze digitale dreiging vraagt om vergaande samenwerking met nationale en internationale partners. Om de goede inlichtingenpositie te houden zijn (technische) middelen nodig. Dat schrijft de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) in de nieuwste editie van het jaarverslag.
Cyberaanvallen en spionagepraktijken statelijke actoren
De veiligheidsdienst waarschuwt al jaren voor cyberaanvallen en spionagepraktijken van statelijke actoren met agressieve doeleinden. Deze digitale dreiging was vorig jaar onverminderd groot. De Nederlandse overheid en bedrijven en organisaties uit de vitale sector liepen een grotere kans om gehackt te worden. China en Rusland liepen daarin voorop, gevolgd door Noord-Korea en Iran.
Dit zijn landen met grote, offensieve cyberprogramma’s. Zij staan erom bekend duizenden hackers in te zetten om Westerse landen te bespioneren, hoogwaardige kennis te stelen of om sabotage te plegen.
De capaciteit van deze statelijke actoren is vrijwel onbegrensd en ze treden veelal op zonder restricties. Mochten ze onverhoopt betrapt worden, dan ontkennen ze iedere betrokkenheid en beschuldigen ze Westerse landen van een ‘heksenjacht’. Of ze noemen het nepnieuws. Dat is momenteel de strategie die Rusland volgt in de oorlog in Oekraïne.
Statelijke actoren vinden ieder jaar nieuwe mogelijkheden om cyberaanvallen uit te voeren. Hackers zoeken naarstig naar kwetsbaarheden in de computersystemen en netwerken van hun doelwitten. Apps en andere toepassingen die aan het internet gekoppeld zijn, worden steeds populairder. Anders gezegd, de aanvalsoppervlak van hackers neemt steeds verder toe.
Veel vaker gebruik zero day exploits
De AIVD zegt dat staatshackers afgelopen jaar veel vaker gebruikmaakten van zero day exploits. Dat zijn kwetsbaarheden in softwareprogramma’s die niet bekend zijn bij de ontwikkelaar en andere partijen, maar alleen bij kwaadwillende hackers. De veiligheidsdienst wijst op het gevaar hiervan: “Tegen onbekende kwetsbaarheden is beveiliging per definitie ontoereikend”. Daarom is het belangrijk dat organisaties beveiligingsupdates uitvoeren zodra die beschikbaar zijn.
Spionage doeleinden
De meeste cyberaanvallen worden uitgevoerd voor spionagedoeleinden. Zo wist een Iraanse inlichtingendienst vorig jaar toegang te krijgen tot meerdere netwerken van een internationale organisatie. Of en hoeveel data daarbij zijn buitgemaakt, is onbekend.
Kennisrijke bedrijven en instellingen in Nederland zijn eveneens gewild bij statelijke actoren. Afgelopen jaar probeerden staatshackers unieke kennis en innovaties uit ons land te stelen. Dat doen ze om economisch voordeel te behalen ten opzichte van andere landen, maar ook om ons land (indirect) te benadelen.
Sabotage doeleinden
De AIVD noemt sabotage “het grootste digitale risico” voor de Nederlandse samenleving. “Er is internationaal een digitale wapenwedloop gaande en er komen steeds nieuwe technieken die grote ontregeling in andere landen mogelijk maken. De kans dat zulke middelen worden ingezet is klein. Maar als het gebeurt, zijn de gevolgen ingrijpend.”
Sommige ransomware-aanvallen hadden vorig jaar dermate grote maatschappelijke gevolgen dat ze een bedreiging vormden voor de nationale veiligheid. De aanval op de Universiteit van Amsterdam(UvA) en VDL Nedcar noemt de veiligheidsdienst als voorbeeld.
Nederlandse digitale infrastructuur
Om deze cyberaanvallen uit te voeren, maken buitenlandse staatshackers vaak gebruik van de digitale infrastructuur in ons land. Dat komt omdat onze servers van goede kwaliteit zijn, en de internetverbindingen snel en betrouwbaar zijn. Zo werd er eind februari een botnet vanuit de Noord-Hollandse plaats Wormer aangestuurd om Oekraïense websites plat te leggen. Toen de eigenaar die de server verhuurde daar lucht van kreeg, haalde hij de server direct offline.
Samenwerking cruciaal
Om echt een vuist te vormen tegen cyberaanvallen en andere digitale dreigingen, is samenwerking cruciaal. Door samenwerkingsverbanden aan te gaan, kan informatie efficiënter uitgewisseld worden. Tevens kunnen de deelnemende partijen sneller, beter en gecoördineerd reageren bij cyberincidenten en -dreigingen.
Volgens de AIVD konden vorig jaar ruim 200 digitale veiligheidsincidenten bij de overheid en in de vitale sector “beter worden geduid” door “doeltreffende informatie-uitwisseling”.
Wetgeving
Tot slot laat de AIVD er geen misverstand over bestaan dat ze blij is met de Tijdelijke wet die het kabinet begin deze maand in het leven riep. Daarin staat dat veiligheidsdiensten hun bevoegdheden voor onderzoeksopdrachtgerichte interceptie (OOG-I) en hackbevoegdheid makkelijker mogen inzetten. De focus ligt niet langer op toetsing vooraf, maar op bindend toezicht tijdens en na afloop van de inzet van een specifieke bevoegdheid.
"Bij aanvallen wisselen statelijke actoren vaak en veel van infrastructuur om te verhullen waar de aanval vandaan komt. De AIVD moet om toestemming vragen om hackers op die nieuwe infrastructuur te volgen. Dat kan tijdsintensief zijn omdat zo’n verzoek grondig moet worden onderbouwd. Kwaadwillende hackers kunnen uit beeld verdwijnen als de AIVD niet tijdig genoeg toestemming krijgt om ook via nieuwe infrastructuur het spoor te kunnen volgen tot de bron.”
De nieuwe Tijdelijke wet geeft de AIVD meer slagkracht in het cyberdomein. Zo kan de veiligheidsdienst sneller en assertiever reageren op cyberaanvallen. Deze wet vervalt over vier jaar. De volledige analyse van het onderzoek kunt u hier onder bekijken of downloaden.
Bron: aivd.nl, vpngids.nl
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met Cybercrimeinfo.
Meer actueel nieuws
DDoS, “In Nederland zijn we uiterst naïef”
DDoS-hoogleraar Aiko Pras betwijfelt het. “Het nieuws wordt minder vaak gehaald, dat klopt. Maar het aantal aanvallen dat dagelijks wordt gedaan, blijft ontzettend groot. Er is een soort ruis van continue aanvallen.”
Amerikaanse overheid luidt de noodklok "Malware Ransomware aanvallen"
Een schooldistrict in de Amerikaanse staat Alabama heeft de start van het nieuwe schooljaar voor de tweede keer moeten uitstellen wegens malware. De malware infecteerde een server van het schooldistrict en had vervolgens gevolgen voor allerlei computers en het telefoonsysteem
Hacker steelt data van 106 miljoen klanten van Amerikaans bankbedrijf
De Amerikaanse bank 'Capital One' is het slachtoffer geworden van een grootschalige hack. De 33-jarige software engineer 'Paige Thompson' stal de persoonlijke gegevens van ongeveer 100 miljoen Amerikanen en 6 miljoen Canadezen. Het is onbekend waarom ze de bank aanviel.
Nieuwe Android Ransomware verspreidt zich via sms'jes
Cybercrime experts hebben een nieuwe Ransomware voor het Android platform ontdekt die zich via sms'jes en links op Reddit en Android ontwikkelaars forum XDA verspreidt. De links en QR-codes die de aanvallers op Reddit en XDA plaatsen lijken naar een pornografische app te wijzen.
'NO MORE RANSOM' houdt miljoenen uit handen van Cybercriminelen
De site 'No More Ransom' bestaat drie jaar en heeft in die tijd al 200.000 slachtoffers van ransomware uit de brand geholpen. Cybercriminelen liepen daardoor zo'n 108 miljoen euro aan losgeld mis. Dat laat Europol, naast de Nederlandse politie en McAffee een van de initiatiefnemers, weten bij het driejarig bestaan van het project.
Nieuwsbrief 64 (week 30-2019) #CCINL | www.cybercrimeinfo.nl
#CCINL | www.cybercrimeinfo.nl
PSV-cybercrime Phishing Smishing Vishing overzicht week 30-2019
Bron: #CCINL, Fraudehelpdesk, opgelicht.avrotros
FBI directeur "criminelen aangetrokken tot versleuteld communiceren"
Criminelen voelen zich aangetrokken tot versleutelde communicatie en apparaten omdat ze denken dat ze hierdoor zonder consequenties en te worden ontdekt hun misdrijven kunnen plegen, zo stelt FBI-directeur Christopher Wray. Wray sprak tijdens een conferentie van de FBI over cybersecurity. Tijdens dezelfde conferentie pleitte de Amerikaanse minister van Justitie William Barr voor een einde aan end-to-end-encryptie.
Politie pakt verdachten op voor oplichting via QR-codes
Afgelopen maandag heeft de politie twee mannen van 26 jaar uit Rotterdam aangehouden. Zij worden ervan verdacht de afgelopen tijd in het centrum van Rotterdam tientallen mensen te hebben opgelicht door middel van een listige babbeltruc. De verdachten zijn gisteren voorgeleid aan de rechter-commissaris.
SMS ontvangen van je bank?
Vraag CCINL: "Ontvang je wel eens een SMS van je Bank?"
Admin van Darkweb Marktplaats 'Silk Road' krijgt 6,5 jaar cel
GARY DAVIS, alias "Libertas", is vandaag veroordeeld tot 6,5 jaar gevangenisstraf en het betalen van een bedrag van 25.000 dollar voor zijn rol als Admin op de Darkweb Market "Silk Road". Silk Road was een online Darkweb markt met een ongekende omvang. Toen de site online was van 2011 tot 2013 werd Silk Road door duizenden drugsdealers en verkopers gebruikt om voor meer dan $ 200 miljoen aan illegale drugs en andere illegale goederen en diensten te verkopen aan meer dan 115.000 kopers en miljoenen dollars wit te wassen. DAVIS pleitte eerder schuldig voor de districtsrechter Jesse M. Furman van de Verenigde Staten, die ook de huidige straf heeft opgelegd.
Afpersmails weer volop in omloop
#CCINL waarschuwde al een paar keer eerder voor een valse mail, waarin staat dat de afzender je stiekem filmde terwijl je jezelf aan het bevredigen was. Opnieuw stroomt onze inbox vol met meldingen zoals deze.