Nederlandse burgers, bedrijven en overheidsdiensten liepen in 2021 voortdurend het risico om getroffen te worden door cyberaanvallen. Landen als China en Rusland spelen daarin een belangrijke rol. Deze digitale dreiging vraagt om vergaande samenwerking met nationale en internationale partners. Om de goede inlichtingenpositie te houden zijn (technische) middelen nodig. Dat schrijft de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) in de nieuwste editie van het jaarverslag.
Cyberaanvallen en spionagepraktijken statelijke actoren
De veiligheidsdienst waarschuwt al jaren voor cyberaanvallen en spionagepraktijken van statelijke actoren met agressieve doeleinden. Deze digitale dreiging was vorig jaar onverminderd groot. De Nederlandse overheid en bedrijven en organisaties uit de vitale sector liepen een grotere kans om gehackt te worden. China en Rusland liepen daarin voorop, gevolgd door Noord-Korea en Iran.
Dit zijn landen met grote, offensieve cyberprogramma’s. Zij staan erom bekend duizenden hackers in te zetten om Westerse landen te bespioneren, hoogwaardige kennis te stelen of om sabotage te plegen.
De capaciteit van deze statelijke actoren is vrijwel onbegrensd en ze treden veelal op zonder restricties. Mochten ze onverhoopt betrapt worden, dan ontkennen ze iedere betrokkenheid en beschuldigen ze Westerse landen van een ‘heksenjacht’. Of ze noemen het nepnieuws. Dat is momenteel de strategie die Rusland volgt in de oorlog in Oekraïne.
Statelijke actoren vinden ieder jaar nieuwe mogelijkheden om cyberaanvallen uit te voeren. Hackers zoeken naarstig naar kwetsbaarheden in de computersystemen en netwerken van hun doelwitten. Apps en andere toepassingen die aan het internet gekoppeld zijn, worden steeds populairder. Anders gezegd, de aanvalsoppervlak van hackers neemt steeds verder toe.
Veel vaker gebruik zero day exploits
De AIVD zegt dat staatshackers afgelopen jaar veel vaker gebruikmaakten van zero day exploits. Dat zijn kwetsbaarheden in softwareprogramma’s die niet bekend zijn bij de ontwikkelaar en andere partijen, maar alleen bij kwaadwillende hackers. De veiligheidsdienst wijst op het gevaar hiervan: “Tegen onbekende kwetsbaarheden is beveiliging per definitie ontoereikend”. Daarom is het belangrijk dat organisaties beveiligingsupdates uitvoeren zodra die beschikbaar zijn.
Spionage doeleinden
De meeste cyberaanvallen worden uitgevoerd voor spionagedoeleinden. Zo wist een Iraanse inlichtingendienst vorig jaar toegang te krijgen tot meerdere netwerken van een internationale organisatie. Of en hoeveel data daarbij zijn buitgemaakt, is onbekend.
Kennisrijke bedrijven en instellingen in Nederland zijn eveneens gewild bij statelijke actoren. Afgelopen jaar probeerden staatshackers unieke kennis en innovaties uit ons land te stelen. Dat doen ze om economisch voordeel te behalen ten opzichte van andere landen, maar ook om ons land (indirect) te benadelen.
Sabotage doeleinden
De AIVD noemt sabotage “het grootste digitale risico” voor de Nederlandse samenleving. “Er is internationaal een digitale wapenwedloop gaande en er komen steeds nieuwe technieken die grote ontregeling in andere landen mogelijk maken. De kans dat zulke middelen worden ingezet is klein. Maar als het gebeurt, zijn de gevolgen ingrijpend.”
Sommige ransomware-aanvallen hadden vorig jaar dermate grote maatschappelijke gevolgen dat ze een bedreiging vormden voor de nationale veiligheid. De aanval op de Universiteit van Amsterdam(UvA) en VDL Nedcar noemt de veiligheidsdienst als voorbeeld.
Nederlandse digitale infrastructuur
Om deze cyberaanvallen uit te voeren, maken buitenlandse staatshackers vaak gebruik van de digitale infrastructuur in ons land. Dat komt omdat onze servers van goede kwaliteit zijn, en de internetverbindingen snel en betrouwbaar zijn. Zo werd er eind februari een botnet vanuit de Noord-Hollandse plaats Wormer aangestuurd om Oekraïense websites plat te leggen. Toen de eigenaar die de server verhuurde daar lucht van kreeg, haalde hij de server direct offline.
Samenwerking cruciaal
Om echt een vuist te vormen tegen cyberaanvallen en andere digitale dreigingen, is samenwerking cruciaal. Door samenwerkingsverbanden aan te gaan, kan informatie efficiënter uitgewisseld worden. Tevens kunnen de deelnemende partijen sneller, beter en gecoördineerd reageren bij cyberincidenten en -dreigingen.
Volgens de AIVD konden vorig jaar ruim 200 digitale veiligheidsincidenten bij de overheid en in de vitale sector “beter worden geduid” door “doeltreffende informatie-uitwisseling”.
Wetgeving
Tot slot laat de AIVD er geen misverstand over bestaan dat ze blij is met de Tijdelijke wet die het kabinet begin deze maand in het leven riep. Daarin staat dat veiligheidsdiensten hun bevoegdheden voor onderzoeksopdrachtgerichte interceptie (OOG-I) en hackbevoegdheid makkelijker mogen inzetten. De focus ligt niet langer op toetsing vooraf, maar op bindend toezicht tijdens en na afloop van de inzet van een specifieke bevoegdheid.
"Bij aanvallen wisselen statelijke actoren vaak en veel van infrastructuur om te verhullen waar de aanval vandaan komt. De AIVD moet om toestemming vragen om hackers op die nieuwe infrastructuur te volgen. Dat kan tijdsintensief zijn omdat zo’n verzoek grondig moet worden onderbouwd. Kwaadwillende hackers kunnen uit beeld verdwijnen als de AIVD niet tijdig genoeg toestemming krijgt om ook via nieuwe infrastructuur het spoor te kunnen volgen tot de bron.”
De nieuwe Tijdelijke wet geeft de AIVD meer slagkracht in het cyberdomein. Zo kan de veiligheidsdienst sneller en assertiever reageren op cyberaanvallen. Deze wet vervalt over vier jaar. De volledige analyse van het onderzoek kunt u hier onder bekijken of downloaden.
Bron: aivd.nl, vpngids.nl
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met Cybercrimeinfo.
Meer actueel nieuws
Een datalek kost een bedrijf gemiddeld 3,5 miljoen euro
Een datalek kost een bedrijf gemiddeld 3,5 miljoen euro, of 135,- euro per verloren document. Dat blijkt uit een studie van 'IBM security'
57 miljoen euro schade door Ransomware aanval
Het Noorse aluminium bedrijf 'Hydro' die op 19 maart door ransomware werd getroffen is door het incident in de eerste helft van dit jaar een bedrag van tussen de 57 en 67 miljoen euro verloren. Dat heeft het bedrijf bij de publicatie van de cijfers over het tweede kwartaal bekendgemaakt.
Nieuwsbrief 63 (week 29-2019) #CCINL | www.cybercrimeinfo.nl
#CCINL WEBSITE | www.cybercrimeinfo.nl
Phishing overzicht week 29-2019
Bron: #CCINL, Fraudehelpdesk, opgelicht.avrotros
Nieuw type Malware, creëert miljard valse Advertentie impressies
Digitale specialisten hebben een nieuw type malware ontdekt dat valse advertentie impressies creëert om frauduleuze advertentie inkomsten te genereren. In een paar maanden creëerde de malware meer dan een miljard valse impressies, weet ZDNet te vertellen.
Phishing geëvolueerd 'Lateral Phishing is nieuwste bedreiging'
Barracuda rapporteert over een nieuw onderzoek in samenwerking met de Universiteit van California (Berkeley en San Diego). Het onderzoek beschrijft een nieuwe vorm van phishing, genaamd 'Lateral Phishing'. Gehackte accounts worden hierbij gebruikt om gegevens van andere gebruikers te verkrijgen.
Update: Nieuwe truc met QR Code scanning
Vermoedelijk wordt er misbruik gemaakt van deze extra functie.
Politie pakt Utrechter op voor het ontwikkelen van Malware
De politie heeft een 20-jarige man aangehouden op verdenking van het ontwikkelen en verkopen van malware.
CBS: Ruim miljoen Nederlanders slachtoffer van Cybercrime
In 2018 gaf 8,5 procent van de internetgebruikers van 12 jaar of ouder aan in de afgelopen twaalf maanden slachtoffer te zijn geweest van digitale criminaliteit. Dat komt neer op ruim 1,2 miljoen mensen. Vooral jongeren waren slachtoffer. Vermogensdelicten kwamen het vaakst voor. Dat meldt het CBS op basis van het vandaag verschenen onderzoek 'Digitale Veiligheid en Criminaliteit'.
Zeven jaar celstraf voor drugshandel via darkweb
De rechtbank in Rotterdam heeft vandaag vier verdachten veroordeeld tot gevangenisstraffen van veertien maanden tot zeven jaar voor grootschalige handel in drugs via het darkweb. De hoogste straf was voor de ‘eigenaar’ van het internetbedrijf die ook ruim één miljoen euro aan criminele winst moet terugbetalen. De andere drie verdachten deden uitvoerende werkzaamheden in het bedrijf.
Duitse banken stoppen met tweestapsverificatie sms-codes
Verschillende Duitse banken gaan vanwege veiligheidsredenen stoppen met het gebruik van sms-codes voor internetbankieren of hebben het al uitgefaseerd. Klanten moeten straks met een TAN-generator, app of QR-code werken, zo meldt het Duitse Handelsblatt.
Waarschuwing bij onbetrouwbare link
Wie op het punt staat om via Marktplaats iets te kopen, maar daarvoor wordt door gelinkt naar een onofficiële betaalomgeving, krijgt daarvan nu een waarschuwing. Dat is het resultaat van samenwerking tussen de politie, banken en Marktplaats. Het is één van de manieren waarop de verschillende partijen ‘phishing’ proberen tegen te gaan.