Nederlandse burgers, bedrijven en overheidsdiensten liepen in 2021 voortdurend het risico om getroffen te worden door cyberaanvallen. Landen als China en Rusland spelen daarin een belangrijke rol. Deze digitale dreiging vraagt om vergaande samenwerking met nationale en internationale partners. Om de goede inlichtingenpositie te houden zijn (technische) middelen nodig. Dat schrijft de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) in de nieuwste editie van het jaarverslag.
Cyberaanvallen en spionagepraktijken statelijke actoren
De veiligheidsdienst waarschuwt al jaren voor cyberaanvallen en spionagepraktijken van statelijke actoren met agressieve doeleinden. Deze digitale dreiging was vorig jaar onverminderd groot. De Nederlandse overheid en bedrijven en organisaties uit de vitale sector liepen een grotere kans om gehackt te worden. China en Rusland liepen daarin voorop, gevolgd door Noord-Korea en Iran.
Dit zijn landen met grote, offensieve cyberprogramma’s. Zij staan erom bekend duizenden hackers in te zetten om Westerse landen te bespioneren, hoogwaardige kennis te stelen of om sabotage te plegen.
De capaciteit van deze statelijke actoren is vrijwel onbegrensd en ze treden veelal op zonder restricties. Mochten ze onverhoopt betrapt worden, dan ontkennen ze iedere betrokkenheid en beschuldigen ze Westerse landen van een ‘heksenjacht’. Of ze noemen het nepnieuws. Dat is momenteel de strategie die Rusland volgt in de oorlog in Oekraïne.
Statelijke actoren vinden ieder jaar nieuwe mogelijkheden om cyberaanvallen uit te voeren. Hackers zoeken naarstig naar kwetsbaarheden in de computersystemen en netwerken van hun doelwitten. Apps en andere toepassingen die aan het internet gekoppeld zijn, worden steeds populairder. Anders gezegd, de aanvalsoppervlak van hackers neemt steeds verder toe.
Veel vaker gebruik zero day exploits
De AIVD zegt dat staatshackers afgelopen jaar veel vaker gebruikmaakten van zero day exploits. Dat zijn kwetsbaarheden in softwareprogramma’s die niet bekend zijn bij de ontwikkelaar en andere partijen, maar alleen bij kwaadwillende hackers. De veiligheidsdienst wijst op het gevaar hiervan: “Tegen onbekende kwetsbaarheden is beveiliging per definitie ontoereikend”. Daarom is het belangrijk dat organisaties beveiligingsupdates uitvoeren zodra die beschikbaar zijn.
Spionage doeleinden
De meeste cyberaanvallen worden uitgevoerd voor spionagedoeleinden. Zo wist een Iraanse inlichtingendienst vorig jaar toegang te krijgen tot meerdere netwerken van een internationale organisatie. Of en hoeveel data daarbij zijn buitgemaakt, is onbekend.
Kennisrijke bedrijven en instellingen in Nederland zijn eveneens gewild bij statelijke actoren. Afgelopen jaar probeerden staatshackers unieke kennis en innovaties uit ons land te stelen. Dat doen ze om economisch voordeel te behalen ten opzichte van andere landen, maar ook om ons land (indirect) te benadelen.
Sabotage doeleinden
De AIVD noemt sabotage “het grootste digitale risico” voor de Nederlandse samenleving. “Er is internationaal een digitale wapenwedloop gaande en er komen steeds nieuwe technieken die grote ontregeling in andere landen mogelijk maken. De kans dat zulke middelen worden ingezet is klein. Maar als het gebeurt, zijn de gevolgen ingrijpend.”
Sommige ransomware-aanvallen hadden vorig jaar dermate grote maatschappelijke gevolgen dat ze een bedreiging vormden voor de nationale veiligheid. De aanval op de Universiteit van Amsterdam(UvA) en VDL Nedcar noemt de veiligheidsdienst als voorbeeld.
Nederlandse digitale infrastructuur
Om deze cyberaanvallen uit te voeren, maken buitenlandse staatshackers vaak gebruik van de digitale infrastructuur in ons land. Dat komt omdat onze servers van goede kwaliteit zijn, en de internetverbindingen snel en betrouwbaar zijn. Zo werd er eind februari een botnet vanuit de Noord-Hollandse plaats Wormer aangestuurd om Oekraïense websites plat te leggen. Toen de eigenaar die de server verhuurde daar lucht van kreeg, haalde hij de server direct offline.
Samenwerking cruciaal
Om echt een vuist te vormen tegen cyberaanvallen en andere digitale dreigingen, is samenwerking cruciaal. Door samenwerkingsverbanden aan te gaan, kan informatie efficiënter uitgewisseld worden. Tevens kunnen de deelnemende partijen sneller, beter en gecoördineerd reageren bij cyberincidenten en -dreigingen.
Volgens de AIVD konden vorig jaar ruim 200 digitale veiligheidsincidenten bij de overheid en in de vitale sector “beter worden geduid” door “doeltreffende informatie-uitwisseling”.
Wetgeving
Tot slot laat de AIVD er geen misverstand over bestaan dat ze blij is met de Tijdelijke wet die het kabinet begin deze maand in het leven riep. Daarin staat dat veiligheidsdiensten hun bevoegdheden voor onderzoeksopdrachtgerichte interceptie (OOG-I) en hackbevoegdheid makkelijker mogen inzetten. De focus ligt niet langer op toetsing vooraf, maar op bindend toezicht tijdens en na afloop van de inzet van een specifieke bevoegdheid.
"Bij aanvallen wisselen statelijke actoren vaak en veel van infrastructuur om te verhullen waar de aanval vandaan komt. De AIVD moet om toestemming vragen om hackers op die nieuwe infrastructuur te volgen. Dat kan tijdsintensief zijn omdat zo’n verzoek grondig moet worden onderbouwd. Kwaadwillende hackers kunnen uit beeld verdwijnen als de AIVD niet tijdig genoeg toestemming krijgt om ook via nieuwe infrastructuur het spoor te kunnen volgen tot de bron.”
De nieuwe Tijdelijke wet geeft de AIVD meer slagkracht in het cyberdomein. Zo kan de veiligheidsdienst sneller en assertiever reageren op cyberaanvallen. Deze wet vervalt over vier jaar. De volledige analyse van het onderzoek kunt u hier onder bekijken of downloaden.
Bron: aivd.nl, vpngids.nl
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met Cybercrimeinfo.
Meer actueel nieuws
Politie en OM halen grootste coffeeshop op darkweb offline
De politie en het Openbaar Ministerie (OM) hebben de grootste coffeeshop op het darkweb, DutchMagic, offline gehaald. Een 42-jarige man uit Limburg is opgepakt op verdenking van het verzenden van drugs naar het buitenland en witwassen. Meer aanhoudingen worden verwacht.
Ruim honderd webwinkels lekken creditcarddata via formjacking
Bij ruim honderd webwinkels, waaronder ook Nederlandse bedrijven, weten cybercriminelen via formjacking creditcardgegevens van klanten te stelen. Dat stelt securitybedrijf 360Netlab in een analyse. Criminelen hebben op de betaalpagina van de webshops kwaadaardige JavaScript-code weten te plaatsen.
Forse toename Smishing
Heeft u een sms’je ontvangen met daarin een link (smishing)? Wees dan alert. Oplichters versturen namelijk sms-berichten in grote aantallen. De Fraudehelpdesk ziet een enorme toename van meldingen.
'Deep Dot Web' offline gehaald vanwege links met Darkweb
De Amerikaanse FBI heeft samen met onder meer de Nederlandse politie 'Deep Dot Web' offline gehaald en meerdere mensen gearresteerd, schrijft TechCrunch dinsdag.
Politie pakt zes verdachten op voor betaalfraude via Whatsapp
De politie heeft zes verdachten opgepakt die in verband worden gebracht met fraude via Whatsapp (betaal app fraude). De criminelen stuurden betaalverzoeken van 1 cent, die slachtoffers naar een phishingsite leidden.
Nederland levert Oekraïense hack verdachte uit aan VS
Nederland heeft een verdachte in een grote hack zaak uitgeleverd aan de Verenigde Staten. De Oekraïner Oleksii Petrovitsj Ivanov (31) zou miljoenen computers over de hele wereld hebben besmet met schadelijke software (malware) via besmette advertenties, zogeheten malvertising. Hij zit vast in de staat New Jersey, aldus het Amerikaanse ministerie van Justitie.
Nieuwsbrief 52 (week 18-2019) - © CCINL | Cybercrimeinfo.nl
Dat kan, schrijf je HIER in, uitschrijven kan altijd met de link onderaan de nieuwsbrief.
Gegevens 117.000 werkzoekenden bij UWV gestolen
Via de website van het UWV zijn 117.000 cv's gelekt. Ze konden worden gedownload via het account van een werkgever dat in onbevoegde handen was gevallen.
OM: WhatsApp-fraudeurs lichtten ruim honderd mensen op
Een 22-jarige man uit Den Haag heeft volgens het Openbaar Ministerie (OM) ruim honderd mensen opgelicht via WhatsApp. Hij zou hulp hebben gekregen van een negentienjarige vrouw uit Voorburg.
Wall Street Market op darkweb overgenomen door Europese autoriteiten
3 mei 2019 om 12:00
Wall Street Market op darkweb overgenomen door Europese autoriteiten
3 mei 2019 om 12:00
Weer nieuwe truc met CJIB ‘verkeersboete’
Oplichters hebben het lange Paasweekend gebruikt om een nieuw foefje te bedenken. Zij versturen per sms nep-boetes (smishing) wegens te hard rijden.