Duizenden bedrijven in minstens zeventien landen zijn het afgelopen weekend getroffen door een massale aanval met gijzelsoftware. Het gaat om een van de grootste ransomware-aanvallen ooit. Ook een aantal Nederlandse bedrijven is getroffen. Ze worden door de politie benaderd.
De gijzelsoftware werd verspreid via zogeheten VSA-software van een bekende Amerikaanse softwareleverancier. Bij deze aanvallen is een groot aantal digitale dienstverleners en hun klanten besmet geraakt.
Schade in Nederland beperkt
Ook Nederland ontkwam het afgelopen weekend niet aan de wereldwijde hackaanval met ransomware. Zowel grote als kleine organisaties zijn slachtoffer geworden. Toch lijkt het vooralsnog dat de impact op Nederland beperkt is. Dat is te danken aan het werk van een groep Nederlandse ethisch hackers (DIVD) die snel (potentiële) slachtoffers waarschuwden om verdere schade te voorkomen.
Aangifte doen loont
De politie zal de slachtoffers van de hackaanval proactief benaderen. Bedrijven die nog geen aangifte hebben gedaan, krijgen het verzoek om alsnog aangifte of melding te doen bij de politie-eenheid in de vestigingsplaats van het bedrijf.
Aangiftes zijn niet alleen belangrijk voor de politie, maar ook voor haar internationale partners, die wellicht breder getroffen zijn en daardoor mogelijk nader onderzoek willen doen. Door gegevens van verschillende aanvallen te verzamelen, zoals gebruikte IP-adressen en bitcoin-gegevens, wordt de modus operandi achter de hackaanvallen duidelijk. Dat helpt bij de opsporing van criminelen en draagt bij aan het verstoren van het criminele proces in de strijd tegen ransomware. We gebruiken de informatie uit de aangiftes om schade en slachtoffers in de toekomst te voorkomen.
Wat kunt u zelf doen?
‘Burgers en bedrijven maken massaal gebruik van diensten van anderen die toegankelijk zijn via de Cloud’, zegt Matthijs Jaspers, werkzaam bij een van de Cybercrimeteams van de politie. ‘Dat is superhandig. Maar wanneer zo’n dienstverlener of een toeleverancier slachtoffer wordt van een hack, kunnen ook diens klanten geraakt worden. In deze situatie waren het juist de klanten van de dienstverlener die te maken kregen met Ransomware. Daarom is het van groot belang om regelmatig back-ups te maken van je gegevens en die ergens anders, afgekoppeld, op te slaan. Dan heb je je back-ups nog om op terug te vallen.’
Betaal niet
Voor het ontsleutelen van de systemen en bestanden wordt geld gevraagd. ‘Hoewel we begrijpen dat de impact op de bedrijfsvoering enorm is, blijft ons advies om niet te betalen’, zegt Jaspers. ‘Hiermee wordt deze criminaliteit gefinancierd en in stand gehouden, sterker nog: doorontwikkeld. We zien letterlijk terug in onderzoeken dat winsten van de ene aanval deels worden geïnvesteerd in infrastructuren van nieuwe aanvallen. Deze keten moeten we zien te doorbreken.’
Het is daarnaast niet zeker of betaling leidt tot het vrijgeven van de bestanden. ‘Het blijven criminelen’, vervolgt Jaspers. ‘In onderzoeken zien we terug dat de criminele groepen in het bezit blijven van de reeds gestolen data. Het lijkt een kwestie van tijd voordat ze die voor een tweede keer gaan proberen te gelden te maken’. De politie probeert via een programmatische aanpak Nederland onaantrekkelijk te maken voor cybercriminelen. 'Niet betalen is daar een onderdeel van.’
Two-factor authentication
‘De cyberweerbaarheid is bij veel organisaties, publiek én privaat, vaak onderbelicht en niet altijd op orde. Dit maakt ons kwetsbaar’, zegt Marijn Schuurbiers van het Team High Tech Crime van de politie. ‘Maak het daarom aan de voorkant moeilijker voor de cybercrimineel om binnen te komen. Dat begint met een extra slot op de deur: het implementeren van de Two-factor authentication (2FA). We zien letterlijk in onderzoeken terug dat criminelen bedrijven met een 2FA onmiddellijk links laten liggen. Daarnaast adviseert de politie aan consumenten en bedrijven om zich te wapenen door updates altijd direct te installeren, antivirusprogramma’s te gebruiken en back-ups te maken van de gegevens op de computers. Zorg er ook voor dat iedereen in de organisatie zich bewust in van dit cyberrisico: weerbaarheid vraagt om ieders verantwoordelijkheid.’
Cybercriminele afpersing neemt toe
Ransomware-aanvallen op gemeenten, het publiceren van gestolen bedrijfsinformatie, DDoS-aanvallen op online dienstverleners: cybercriminele aanvallen hebben grote impact op de samenleving en gaan steeds vaker gepaard met afpersing. Ransomware voert hierbij op dit moment de boventoon. Met deze vorm van afpersing, die bestanden op computernetwerken versleutelt, verdienen criminelen inmiddels miljarden. Individuele slachtoffers moeten vaak meerdere miljoenen aan losgeld betalen. Voor het MKB geldt dat één aanval van ransomware al fataal kan zijn voor het bedrijf, bijvoorbeeld als er geen externe, afgekoppelde actuele back-up is gemaakt van de bedrijfsgegevens.
Samenwerking noodzakelijk
Jaspers: 'De aanpak rondom Cybercrime-weerbaarheid kan de politie niet alleen. Hiervoor is samenwerking nodig met andere publieke en private partijen. Ook goede internationale samenwerking is noodzakelijk. Want ook in de private sector wordt veel onderzoek gedaan naar dit fenomeen. Door ook met hen gericht informatie en kennis uit te wisselen ontstaat een steeds completer beeld van het fenomeen, inclusief de eventuele zwakke plekken van de criminelen.'
Bron: politie.nl
Meer info over cybercrime, hacking of ransomware
Tips of verdachte activiteiten gezien? Meld het hier.
Cybercrime gerelateerde berichten
NAVO waarschuwt na cyberaanvallen op ziekenhuizen en onderzoekers
De NAVO veroordeelt cyberaanvallen en -activiteiten tegen instellingen als ziekenhuizen, gezondheidsdiensten en onderzoeksinstituten die een cruciale rol spelen bij het bezweren van de coronapandemie. De militaire alliantie is vastberaden alle middelen in te zetten om zich te verdedigen en aanvallers af te schrikken, staat in een verklaring van de Noord-Atlantische Raad, het politieke bestuursorgaan van de NAVO.
Politie "Cybercrime wordt steeds geraffineerder"
De toename van het aantal digitale delicten heeft ertoe geleid dat de politie hier de laatste jaren meer aandacht aan is gaan besteden. Speciale teams zijn ingericht en er is inmiddels veel ervaring opgedaan. Wat zijn de meest voorkomende zaken en waar lopen de cybercrime-bestrijders nog tegen grenzen aan?
Land- en tuinbouwwinkels AVEVE slachtoffer van cyberaanval
In Belgie is AVEVE het slachtoffer geworden van een grote cyberaanval. Met kwaadaardige software werd het netwerk van de land- en tuinbouwwinkels onder vuur genomen. Een klein aantal van de 250 winkels in ons land moet daarom tijdelijk de deuren sluiten omdat betalen met VISA of bancontact er niet mogelijk is. “De overgrote meerderheid van de winkels is wel gewoon open”, benadrukt woordvoerder Stéphanie Deleul.
"Iedereen was betrokken, maar niemand verantwoordelijk"
In zelden aangedurfde openheid deelt Lochem haar ervaringen met een indringer die vorig jaar maandenlang het computernetwerk onveilig maakte, en vooral de daaruit getrokken lering. Want, vindt Sebastiaan van ‘t Erve, de burgemeester van de Achterhoekse gemeente, aan beveiligingsbewustzijn bestaat bij bestuurders een gevaarlijk tekort. “Iedereen was betrokken, maar niemand verantwoordelijk.”
Cyberaanval op grafische processor
De chip op je grafische kaart verwerkt extreem snel heel veel informatie. Speel een moderne game, kijk een actiefilm en de reden voor die snelheid zal duidelijk zijn. De GPU of grafische processor maakt hierbij gebruik van honderden zo niet duizenden kernen (cores). Een kern is dan weer een locatie op een chip die zelfstandig code verwerkt.
Grootste daler zakkenrollerij, grootste stijger cybercrime
Door de corona pandemie lijken de misdaad cijfers te zijn gedaald. In de maand april registreerde de politie 56.000 misdrijven. Dit is het laagste geregistreerde aantal misdrijven van afgelopen acht jaar. In 2019 waren er gemiddeld zo'n 66.000 misdrijven per maand.