Diverse bedrijven grijpen hard in en zetten uit voorzorg webapplicaties uit. Verschillende gemeenten hebben dat nu al gedaan. Ook ABN Amro bevestigt tegenover de krant een deel van zijn systemen te hebben uitgeschakeld. IT-beveiligers zeggen bij de NOS dat het slechts een kwestie van dagen zal zijn voor er ransomware-aanvallen plaatsvinden die veel systemen tegelijk kunnen grijpen.
Wat is het probleem?
Een groot beveiligingsprobleem in een vrij onbekend softwarepakket met de naam 'Log4j' leidt tot veel hoofdbrekens bij beveiligingsexperts. Het softwarepakket is alomtegenwoordig, waardoor veel bedrijven - en daarmee ook hun klanten - kwetsbaar zijn. Maar de precieze impact zal pas later duidelijk worden.
De angst is dat bedrijven slachtoffer worden van ransomware, of dat data van klanten gestolen zullen worden. Het is verleidelijk om te denken dat dat misschien meevalt, nu na vier dagen nog geen gevallen bekend zijn van gehackte bedrijven.
Maar die kans op een meevaller lijkt klein. "Nee, ik denk niet dat dit met een sisser gaat aflopen", zegt beveiligingsexpert Frank Groenewegen van Deloitte. "Aanvallers zijn momenteel druk bezig om te bedenken hoe ze het probleem het best kunnen misbruiken."
Dat denkt ook beveiligingsonderzoeker John Fokker van McAfee, wiens weekend net als dat van veel collega's in het teken stond van het nieuws over het beveiligingsprobleem. "Nu zijn aanvallers nog op zoek naar potentiële slachtoffers. Over een paar dagen of weken zul je de eerste ransomware-slachtoffers zien."
Waarom 'Log4j' kwetsbaarheid zo gevaarlijk is
Het beveiligingsprobleem zit in een softwarepakket dat massaal blijkt te worden gebruikt en is bedoeld om zogenoemde logboeken bij te houden. Veel softwarepakketten doen dat: op die manier kan de activiteit van een computersysteem worden bijgehouden en kunnen fouten worden ontdekt en zelfs 'hack aanvallen' worden geregistreerd. In dit geval kan een aanvaller eigen programmeercode uitvoeren door een fout in het softwarepakket.
Hof van Twente zet systemen preventief offline. Meer weten? Klik hier 👉 https://t.co/ZJ0isQ7o6Y (je wordt doorgelinkt naar onze Facebook pagina). pic.twitter.com/rulFMVKgqz
— Hof van Twente (@gemhofvantwente) December 13, 2021
Veel andere softwarepakketten blijken 'Log4j' te gebruiken om hun logboeken bij te houden. Dus nu er een ernstig lek in het pakket is ontdekt, zijn in één keer ook ontzettend veel bedrijven in potentie kwetsbaar. Wel verschilt de precieze impact en de manier waarop het lek kan worden misbruikt per bedrijf.
Ook grote bedrijven als Apple, Amazon en Tesla zijn nu dus ook kwetsbaar voor het vrijdag ontdekte probleem. En ook grote softwarepakketten, die op hun beurt weer door ontzettend veel bedrijven en organisaties worden gebruikt, hebben het probleem aan boord, soms ook zonder dat ze het weten.
"Ik denk dat vrij weinig mensen doorhebben hoe diep dit gaat", zegt onderzoeker Cas van Cooten, ook van Deloitte. Hij slaagde erin Apple te 'hacken' door de naam van zijn iPhone te veranderen. Door programmeercode in zijn telefoonnaam te zetten, leidde hij een Apple-server om de tuin en werd er een onschuldig signaaltje verstuurd naar een server die Van Cooten uitkoos. Een kwaadwillende zou ernstigere zaken voor elkaar kunnen krijgen.
A story in three parts 😶 #log4j pic.twitter.com/XMl02BcaJY
— Cas van Cooten (@chvancooten) December 10, 2021
'Log4j' kerstcadeau cybercriminelen
Het probleem zit hem in een logsysteem van web- en applicatieservers. Aanvallers kunnen via dit probleem ongewenste opdrachten uitvoeren op de systemen van organisaties. Ook kunnen ze met een simpele opdracht zien of systemen kwetsbaar zijn om vervolgens een aanval uit te voeren. De kerstvakantie is traditiegetrouw een periode dat aanvallers toeslaan, omdat er dan minder personeel beschikbaar is. Met deze timing in het achterhoofd, verwachten deskundigen grote problemen op zeer korte termijn.
Nu al wordt malware uitgezaaid die ervoor zorgt dat rekenkracht wordt ingepikt om cryptovaluta te minen. Dat is vooral vervelend, maar legt systemen meestal niet plat. De grotere angst is voor ransomware die via dit gat naar binnensluipt.
Uniek of niet?
Dat er in één keer zo veel bedrijven en computersystemen kwetsbaar zijn voor één probleem, is vrij uniek. Tegelijkertijd waren er in het verleden ook beveiligingsproblemen die sneller tot problemen leidden. Zo werden deze zomer in één keer veel bedrijven getroffen door ransomware, nadat een beveiligingsprobleem in het programma Kaseya was gevonden. Dat wordt veel gebruikt door ict-beheerders om op afstand computers te beheren.
Dat was een enorm krachtig lek: als een systeem kwetsbaar was, kon je als aanvaller meteen op zogenoemd beheerdersniveau ingrijpen en bijvoorbeeld ransomware uitvoeren. Dat is in dit geval niet zo.
"Het bijhouden van logboeken gebeurt op een lager niveau", legt Groenewegen uit. Daardoor kan een aanvaller in eerste instantie minder, en moet hij zoeken naar manieren om meer bevoegdheden te krijgen.
Maar iedereen in het 'cyberwereldje' is het erover eens: het is een kwestie van tijd tot mensen dat lukt. Daarom moeten bedrijven nu snel aan de slag, stelt ook het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) van de Nederlandse overheid. Fokker: "Hoe langer je wacht, hoe groter de kans dat iemand erin slaagt om dit te misbruiken."
Vaisha Bernard, mede-oprichter van beveiligingsbedrijf EYE, denkt dat de aanvallers op een bepaald moment in één keer kunnen toeslaan. "Bijvoorbeeld een paar dagen voor Kerst." Dan is er minder personeel aanwezig en veroorzaakt een aanval met bijvoorbeeld ransomware veel meer schade. Het overkwam twee jaar geleden nog de Universiteit Maastricht.
Een gevaar daarbij is dat bedrijven over het hoofd zien dat ze 'Log4j' ergens gebruiken, zonder dat ze het weten. "Het is alsof er ergens een ingrediënt van een fabrikant dat in heel veel producten zit opeens niet in orde blijkt te zijn", zegt Groenewegen.
Groot verschil met de voedselindustrie is dat daarbij beter minutieus wordt bijgehouden welk ingrediënt in welk product zit. Hoewel het NCSC samen met onderzoekers in allerijl een lijst met kwetsbare producten heeft opgesteld, is dat volledige overzicht er voor software niet.
Ook een probleem is dat veel software zoals deze - die door ontzettend veel bedrijven wordt gebruikt, van overheden tot tech-giganten - door vrijwilligers in hun vrije tijd wordt onderhouden. Groenewegen: "Miljoenenbedrijven zijn dan afhankelijk van het werk van een paar vrijwilligers. Dat is toch ook bizar?"
Dependency https://t.co/xmiOCImBUD https://t.co/r7hiO0fMm6 pic.twitter.com/6YyAu0WUwC
— XKCD Comic (@xkcdComic) August 17, 2020
Bron: @xkcdComic, github.com, @chvancooten, @gemhofvantwente, cmweb.nl, nos.nl
‘Apache Log4j’ gerelateerde artikelen 》
Actuele aanvallen overzicht per dag 》
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
Meer nieuws
Rechtbank legt aanmerkelijk lagere straffen op dan het Openbaar Ministerie voor drugshandelaren op het Darkweb
De rechtbank in Rotterdam legt in een Boxtelse drugszaak aanmerkelijk lagere straffen op dan het Openbaar Ministerie had geëist. Hoofdverdachte Alex P. (33) krijgt 24 maanden cel, waarvan 14 maanden voorwaardelijk. Justitie had een straf van zeven jaar voor hem in petto.
Aanhoudingen na fraude met testen Covid-19
Een Gelders bedrijf in medische goederen is dit jaar slachtoffer geworden van internationale fraude.
Meer gepersonaliseerde aanvallen in 2021
Nu veel digitale initiatieven in een sneltreinvaart zijn gerealiseerd, zijn ook veel trends sneller dan verwacht ontwikkeld.
Maatregelen tegen 'Spoofing' en 'Smishing'
Staatssecretaris Keijzer van Economische Zaken heeft maatregelen aangekondigd om telefoon spoofing en smishing tegen te gaan. Bij telefoon spoofing en smishing (sms-phishing) geven oplichters vaak een ander nummer door dan waarvandaan wordt gebeld of het bericht van afkomstig is. Slachtoffers kunnen daardoor denken dat het om een gesprek of bericht van de bank gaat.
Joe Biden geïnformeerd over de gevolgen van hack campagne die meerdere federale agentschappen heeft getroffen
Amerikaanse nationale veiligheidsfunctionarissen hebben het overgangsteam voor de verkozen president Joe Biden en Capitol Hill-assistenten geïnformeerd over de gevolgen van een vermoedelijke door de overheid gesteunde hack campagne die meerdere federale agentschappen heeft getroffen.
"De verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan een geraffineerde vorm van fraude"
De rechtbank Den Haag heeft twee mannen van 24 en 27 jaar wegens qr-code fraude veroordeeld tot gevangenisstraffen van respectievelijk vier en vijf maanden. De mannen maakten meerdere slachtoffers in Den Haag en Tilburg. Het duo vroeg slachtoffers om hulp, bijvoorbeeld om een klein bedrag voor te schieten, zoals het betalen van een treinkaartje.
“Als een producent software heeft aangeboden die vervolgens niet voldoet aan de digitale veiligheidseisen, is hij mogelijk aansprakelijk op grond van wanprestatie”
Gebruikers kunnen de software-ontwikkelaar aansprakelijk stellen voor de schade die een hacker heeft toegebracht als blijkt dat de cybersecurity niet op orde is. Als het product niet voldoet aan de digitale veiligheidseisen, kan de fabrikant of verkoper van de software aangeklaagd worden op grond van wanprestatie. Er zijn echter wel de nodige juridische en economische barrières die het verhalen van de schade complex maken.
Hackers zetten "achterdeurtje" open bij 'nieuwe update' van monitor en beheer software
Hackers zijn erin geslaagd om officiële software-updates van it-beheersoftware 'SolarWinds' van een backdoor te voorzien en zo overheden en bedrijven wereldwijd aan te vallen. Dat hebben SolarWinds, Microsoft, securitybedrijf FireEye en het Amerikaans CISA bekendgemaakt. De aanvallers wisten op deze manier ook bij FireEye binnen te dingen.
Ransomware weekoverzicht 50-2020
De gemeente Hof van Twente is nog steeds aan het worstelen met het opstarten van de systemen na een ransomware aanval. Ransomware aanvallen richten zich op bedrijven, het onderwijs en de gezondheidszorg en leidde tot sluitingen van scholen. Hier het overzicht van nieuwe ransomware vormen en het nieuws van dag tot dag.
Cybercrime nieuwsbrief 136 (week 50-2020)
Een cyberweerbericht, vooruitblik 2021 en stijging in het aantal geldezels. Dit en meer lees je in nieuwsbrief 136. Nog niet ingeschreven voor deze gratis nieuwsbrief over cybercrime en darkweb? Schrijf je dan hier in.
Datalek nieuws en overzicht week 50-2020
Een datalek kan ernstige gevolgen hebben, soms worden levens totaal verwoest door dat er identiteit fraude mee gepleegd wordt.
Digitale fraude en oplichting meldingen week 50-2020
Het melden van 'digitale oplichting' pogingen is belangrijk, door het melden kunnen we andere potentiële slachtoffers behoeden voor het te laat is. Heb je een phishing mail, smishing bericht of werd je gebeld en vertrouw je het niet? Laat het ons, of onze collega's van Opgelicht?!, Radar, Kassa, of Fraudehelpdesk dan weten, want Samen bestrijden we cybercrime / digitale fraude. Liever anoniem? Klik dan hier.