Diverse bedrijven grijpen hard in en zetten uit voorzorg webapplicaties uit. Verschillende gemeenten hebben dat nu al gedaan. Ook ABN Amro bevestigt tegenover de krant een deel van zijn systemen te hebben uitgeschakeld. IT-beveiligers zeggen bij de NOS dat het slechts een kwestie van dagen zal zijn voor er ransomware-aanvallen plaatsvinden die veel systemen tegelijk kunnen grijpen.
Wat is het probleem?
Een groot beveiligingsprobleem in een vrij onbekend softwarepakket met de naam 'Log4j' leidt tot veel hoofdbrekens bij beveiligingsexperts. Het softwarepakket is alomtegenwoordig, waardoor veel bedrijven - en daarmee ook hun klanten - kwetsbaar zijn. Maar de precieze impact zal pas later duidelijk worden.
De angst is dat bedrijven slachtoffer worden van ransomware, of dat data van klanten gestolen zullen worden. Het is verleidelijk om te denken dat dat misschien meevalt, nu na vier dagen nog geen gevallen bekend zijn van gehackte bedrijven.
Maar die kans op een meevaller lijkt klein. "Nee, ik denk niet dat dit met een sisser gaat aflopen", zegt beveiligingsexpert Frank Groenewegen van Deloitte. "Aanvallers zijn momenteel druk bezig om te bedenken hoe ze het probleem het best kunnen misbruiken."
Dat denkt ook beveiligingsonderzoeker John Fokker van McAfee, wiens weekend net als dat van veel collega's in het teken stond van het nieuws over het beveiligingsprobleem. "Nu zijn aanvallers nog op zoek naar potentiële slachtoffers. Over een paar dagen of weken zul je de eerste ransomware-slachtoffers zien."
Waarom 'Log4j' kwetsbaarheid zo gevaarlijk is
Het beveiligingsprobleem zit in een softwarepakket dat massaal blijkt te worden gebruikt en is bedoeld om zogenoemde logboeken bij te houden. Veel softwarepakketten doen dat: op die manier kan de activiteit van een computersysteem worden bijgehouden en kunnen fouten worden ontdekt en zelfs 'hack aanvallen' worden geregistreerd. In dit geval kan een aanvaller eigen programmeercode uitvoeren door een fout in het softwarepakket.
Hof van Twente zet systemen preventief offline. Meer weten? Klik hier 👉 https://t.co/ZJ0isQ7o6Y (je wordt doorgelinkt naar onze Facebook pagina). pic.twitter.com/rulFMVKgqz
— Hof van Twente (@gemhofvantwente) December 13, 2021
Veel andere softwarepakketten blijken 'Log4j' te gebruiken om hun logboeken bij te houden. Dus nu er een ernstig lek in het pakket is ontdekt, zijn in één keer ook ontzettend veel bedrijven in potentie kwetsbaar. Wel verschilt de precieze impact en de manier waarop het lek kan worden misbruikt per bedrijf.
Ook grote bedrijven als Apple, Amazon en Tesla zijn nu dus ook kwetsbaar voor het vrijdag ontdekte probleem. En ook grote softwarepakketten, die op hun beurt weer door ontzettend veel bedrijven en organisaties worden gebruikt, hebben het probleem aan boord, soms ook zonder dat ze het weten.
"Ik denk dat vrij weinig mensen doorhebben hoe diep dit gaat", zegt onderzoeker Cas van Cooten, ook van Deloitte. Hij slaagde erin Apple te 'hacken' door de naam van zijn iPhone te veranderen. Door programmeercode in zijn telefoonnaam te zetten, leidde hij een Apple-server om de tuin en werd er een onschuldig signaaltje verstuurd naar een server die Van Cooten uitkoos. Een kwaadwillende zou ernstigere zaken voor elkaar kunnen krijgen.
A story in three parts 😶 #log4j pic.twitter.com/XMl02BcaJY
— Cas van Cooten (@chvancooten) December 10, 2021
'Log4j' kerstcadeau cybercriminelen
Het probleem zit hem in een logsysteem van web- en applicatieservers. Aanvallers kunnen via dit probleem ongewenste opdrachten uitvoeren op de systemen van organisaties. Ook kunnen ze met een simpele opdracht zien of systemen kwetsbaar zijn om vervolgens een aanval uit te voeren. De kerstvakantie is traditiegetrouw een periode dat aanvallers toeslaan, omdat er dan minder personeel beschikbaar is. Met deze timing in het achterhoofd, verwachten deskundigen grote problemen op zeer korte termijn.
Nu al wordt malware uitgezaaid die ervoor zorgt dat rekenkracht wordt ingepikt om cryptovaluta te minen. Dat is vooral vervelend, maar legt systemen meestal niet plat. De grotere angst is voor ransomware die via dit gat naar binnensluipt.
Uniek of niet?
Dat er in één keer zo veel bedrijven en computersystemen kwetsbaar zijn voor één probleem, is vrij uniek. Tegelijkertijd waren er in het verleden ook beveiligingsproblemen die sneller tot problemen leidden. Zo werden deze zomer in één keer veel bedrijven getroffen door ransomware, nadat een beveiligingsprobleem in het programma Kaseya was gevonden. Dat wordt veel gebruikt door ict-beheerders om op afstand computers te beheren.
Dat was een enorm krachtig lek: als een systeem kwetsbaar was, kon je als aanvaller meteen op zogenoemd beheerdersniveau ingrijpen en bijvoorbeeld ransomware uitvoeren. Dat is in dit geval niet zo.
"Het bijhouden van logboeken gebeurt op een lager niveau", legt Groenewegen uit. Daardoor kan een aanvaller in eerste instantie minder, en moet hij zoeken naar manieren om meer bevoegdheden te krijgen.
Maar iedereen in het 'cyberwereldje' is het erover eens: het is een kwestie van tijd tot mensen dat lukt. Daarom moeten bedrijven nu snel aan de slag, stelt ook het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) van de Nederlandse overheid. Fokker: "Hoe langer je wacht, hoe groter de kans dat iemand erin slaagt om dit te misbruiken."
Vaisha Bernard, mede-oprichter van beveiligingsbedrijf EYE, denkt dat de aanvallers op een bepaald moment in één keer kunnen toeslaan. "Bijvoorbeeld een paar dagen voor Kerst." Dan is er minder personeel aanwezig en veroorzaakt een aanval met bijvoorbeeld ransomware veel meer schade. Het overkwam twee jaar geleden nog de Universiteit Maastricht.
Een gevaar daarbij is dat bedrijven over het hoofd zien dat ze 'Log4j' ergens gebruiken, zonder dat ze het weten. "Het is alsof er ergens een ingrediënt van een fabrikant dat in heel veel producten zit opeens niet in orde blijkt te zijn", zegt Groenewegen.
Groot verschil met de voedselindustrie is dat daarbij beter minutieus wordt bijgehouden welk ingrediënt in welk product zit. Hoewel het NCSC samen met onderzoekers in allerijl een lijst met kwetsbare producten heeft opgesteld, is dat volledige overzicht er voor software niet.
Ook een probleem is dat veel software zoals deze - die door ontzettend veel bedrijven wordt gebruikt, van overheden tot tech-giganten - door vrijwilligers in hun vrije tijd wordt onderhouden. Groenewegen: "Miljoenenbedrijven zijn dan afhankelijk van het werk van een paar vrijwilligers. Dat is toch ook bizar?"
Dependency https://t.co/xmiOCImBUD https://t.co/r7hiO0fMm6 pic.twitter.com/6YyAu0WUwC
— XKCD Comic (@xkcdComic) August 17, 2020
Bron: @xkcdComic, github.com, @chvancooten, @gemhofvantwente, cmweb.nl, nos.nl
‘Apache Log4j’ gerelateerde artikelen 》
Actuele aanvallen overzicht per dag 》
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
Meer nieuws
Hij ontsnapte aan de grootste politie actie op het Darkweb - Deel 2: 'De geografische beveiliging'
'DeSnake' is blijkbaar ontsnapt aan de 'take down' van AlphaBay door de opsporingsdiensten. De beheerder sprak met WIRED over zijn terugkeer - en de wederopstanding van de beruchte ondergrondse marktplaats. In deze 4-delige reeks nemen we je me in het donkere brein van 'deSnake'. Elke zaterdag, 4 weken lang op Cybercrimeinfo.nl.
'Mailsysteem kerncentrale en veiligheidsregio kwetsbaar voor cybercriminelen'
De kerncentrale in Borssele en de Veiligheidsregio Zeeland beschermen hun e-mail onvoldoende tegen cybercriminaliteit, zoals phishing, spoofing en ransomware. Dat concludeert tv-programma Zembla, die de belangrijkste veiligheidsmaatregelen tegen misbruik van e-mails van honderd bedrijven onderzocht. De beheerder van de kerncentrale, EPZ, zegt wel goed weerstand te kunnen bieden tegen computercriminaliteit, maar heeft de beveiliging na het onderzoek toch aangescherpt.
VDL Nedcar: "Medewerkers die in de productie zitten zijn naar huis of doen werkzaamheden die wel offline kunnen"
Vanwege een cyberaanval donderdag houdt industrieconcern VDL er sterk rekening mee dat er bij het bedrijf ook nog vandaag verstoringen zullen zijn. Grote delen van het bedrijf, waaronder autofabriek VDL Nedcar in Born, zullen dan plat liggen.
Breda organiseert cyber borrel voor Brabantse ondernemers
De schade door digitale incidenten neemt toe en ook Brabantse ondernemers zijn helaas in toenemende mate doelwit. Samenwerken en kennis delen helpt om schade door cybercrime te voorkomen.
Politie zet Escaperoom in om met jongeren over sextortion te praten
"Marije, ik heb je account gehackt en nu heb ik een paar pikante foto’s van jou. In deze mail stuur ik je alvast een voorproefje. Wil je niet dat deze foto’s online komen, dan wil ik dat je mij betaalt in Bitcoins. Doe je dit niet, dan lek ik alle foto’s online en stuur ik ze naar jouw ouders en vrienden."
De drie meest voorkomende cyber-kwetsbaarheden bij het MKB
In het kader van de Europese cybersecuritymaand komt ThreadStone Cyber Security dit jaar weer met de top 3 van kwetsbaarheden binnen het MKB.
“Phishing bestaat al meer dan 25 jaar en blijft een effectieve aanvalstechniek”
Sophos presenteert zijn nieuwste onderzoek, Phishing Insights 2021, die de ervaringen met en het begrip van phishing bij bedrijven wereldwijd belicht.
Mobiele cyberrisico’s worden nog altijd flink onderschat
Uit onderzoek van G DATA, blijkt dat maar liefst 79 procent van de Nederlanders geen melding doet van valse sms-berichten. Het melding doen van valse sms-berichten en andere vormen van cybercrime is cruciaal omdat op deze manier onderzoek kan worden gedaan naar de daders. Alle aangiftes samen maken het mogelijk informatie te combineren en geven inzicht in de handelswijze van cybercriminelen. Hoe meer informatie, hoe groter de kans dat een onderzoek succesvol kan worden afgerond.
Alarmerende stijging van het aantal aanvallen met ransomware en fileless malware
"De overgrote meerderheid (91,5%) van de malware vindt zijn weg naar bedrijfsnetwerken via verbindingen met https-versleuteling."
Overzicht cyberaanvallen week 39-2021
Systeem 130 Nederlandse boekhandels platgelegd door ransomware, minister wil verplichte externe audits en SOC-aansluiting voor het onderwijs en cybercriminelen lekken gegevens uitzendbureau Beverwijk na cyberaanval. Hier het overzicht van afgelopen week en het nieuws van dag tot dag.
Cybercrime nieuwsbrief 178 week 39-2021
Traditionele criminaliteit neemt verder af cybercriminaliteit neemt verder toe, het moet anders en het kan anders, overheid te traag en cybercriminelen gingen afgelopen jaar 67% sneller te werk. Dit en meer lees je in nieuwsbrief 178. Nog niet ingeschreven voor de nieuwsbrief over cybercrime en darkweb? Schrijf je dan hier in.
Datalek nieuws en overzicht week 39-2021
Een datalek kan ernstige gevolgen hebben, soms worden levens totaal verwoest door dat er identiteit fraude mee gepleegd wordt.