De Utrechtse burgemeester Sharon Dijksma besloot afgelopen vrijdag een 17-jarige jongen die ervan wordt verdacht dat hij op sociale media opriep tot rellen (digitaal opruiing) in Utrecht een online gebiedsverbod op te leggen, maar is dit juridisch wel houdbaar en wenselijk?
Offline gebiedsverbod
Het offline gebiedsverbod kennen we: dat betekent dat je van de overheid niet op een bepaalde locatie mag zijn. Doe je dit toch, dan hangen er geldboetes en andere straffen boven het hoofd. Hetzelfde geldt voor een online gebiedsverbod, al heeft dat niet zozeer te maken met een fysieke locatie, maar met de hele online omgeving.
Het onderstaande is een prachtig voorbeeld voor de rechtspraak om dit in de toekomst vaker toe te passen. zo beschermen we de samenleving en onze collega's! #innovatieve #rechtspraak #online
— Geert-Jan Staal (@StaalGJ) November 27, 2021
https://t.co/zU9cXeV7sr
Online gebiedsverbod
Een zeventienjarige die via WhatsApp berichten verspreidde waarin hij mensen opriep om rellen te starten in Utrecht, heeft zo’n online gebiedsverbod gekregen. Hij mag niet alleen in WhatsApp geen opruiende berichten meer sturen, hij mag het ook niet op de rest van het internet. Doet hij dat toch wel? Dan kost dat hem 2.500 euro. De gemeente Utrecht wil de bron van de wanorde graag gericht aanpakken en denkt dat dat zo lukt.
Het online gebiedsverbod is vrij nieuw en kan worden opgelegd door burgemeesters. Zij zijn namelijk verantwoordelijk voor het voorkomen van openbare-ordeverstoringen. In eerste instantie kozen burgemeesters er vaak voor om van tevoren bij de organisator aan te geven dat het niet oké was wat iemand van plan was en dreigde de gemeente met straffen. Dit bleek een succesvolle interventie, maar zeker in het licht van coronamaatregelen en de felle oproer die hieruit voorkomt, kiezen gemeenten er nu dus ook voor om een online gebiedsverbod op te leggen.
Het betekent in het geval van de Utrecht-rellen dat de jongeman nog wel WhatsApp mag gebruiken en de rest van het internet en apps, maar zodra hij dit inzet om mensen te beïnvloeden om te gaan rellen, krijgt hij die boete van 2.500 euro. Een logische keuze, zo’n algeheel online gebiedsverbod: kies je er immers voor om hem WhatsApp te verbieden, dan zou hij op Telegram verder kunnen gaan met zijn door de gemeente ongewenste gedrag.
Eerste keer
Het is de eerste keer dat burgemeester Dijksma een dergelijk online gebiedsverbod oplegt. "We zien steeds vaker online oproepen die leiden tot wanordelijkheden en rellen. Met deze gerichte interventie pakken we dit gedrag bij de bron aan", zo stelt ze.
Maar volgens advocaat Boumanjal is de maatregel 'creatief' maar juridisch niet houdbaar. "Burgemeester Dijksma gaat over de openbare orde binnen haar eigen stad", laat hij tegenover het AD weten. "Maar zo’n online verbod gaat heel ver en haar jurisdictie te buiten, als je het mij vraagt. Zeker als meetelt dat je verworven grondrechten en vrijheden aan banden gaat leggen, terwijl er nog geen rechterlijke uitspraak is en de uitlatingen via het reguliere strafrecht zijn aan te pakken."
Ook heeft de advocaat vragen over hoe de gemeente het online gebiedsverbod handhaaft. "Wordt zijn ip-adres in de gaten gehouden, of wordt er gekeken op welke websites deze jongen komt? Welke platformen hij gebruikt? Dat lijkt me al snel in strijd met de privacyregels die er zijn." De gemeente laat daarop weten dat het gedrag van de jongen binnen de kaders van de wet in de gaten wordt gehouden.
Schadeclaim tot gevolg
Het kan ook veel verder gaan, zo ondervonden de makers van de game Roblox. Hierin zat YouTuber Ruben Sim juist online enorm te rellen. Denk aan racistische uitspraken, online pesterij, foto’s van Hitler en seksuele intimidatie, allemaal binnen een gameplatform waarop veel kinderen actief zijn. Het evenement Roblox Developers Conference moest zelfs stilgelegd worden door de vele dreigementen die de man online stuurde.
Love the particle effects, but the powerful, soothing tone is what really brings this together. https://t.co/qi6lLxEYh4
— Roblox (@Roblox) November 24, 2021
De politie moest eraan te pas komen en uiteindelijk heeft het grote invloed gehad op het gevoel van veiligheid van de mensen die bijdroegen aan de conferentie. Roblox klaagt Ruben Sim nu aan voor een bedrag van 1,6 miljoen dollar, omdat deze man het het leven van veel Roblox-spelers en -makers zo zuur maakt. Er is nog geen uitspraak gedaan, maar het wil wel zeggen dat online uitspraken niet minder zwaar worden aangerekend als de dingen die je offline zegt.
Online voelt anders
Hoewel voor veel mensen de online wereld soms als een ander gebied voelt, is het toch echt deel van het echte leven en wordt wangedrag dus ook echt berecht. Aan de andere kant is juist dat online leven zo groot dat zo’n online gebiedsverbod moeilijk te controleren is. Op dit moment is het nog een in ontwikkeling zijnde manier voor de overheid om relschoppers in te perken, dus het kan er over een jaar zomaar anders uitzien. Hoe, dat zal waarschijnlijk samenhangen met hoe meetbaar iemands online gedrag nu werkelijk is.
Poll
Online gebiedsverbod moet vaker ingezet worden door burgemeesters
Bron: anoniem, twitter.com, ad.nl, security.nl, dutchcowboys.nl
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
Meer nieuws
Opsporing kinderpornonetwerken op darkweb succesvoller, maar
Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid gaat gericht ICT-bedrijven aanschrijven waar kinderpornografisch materiaal op de servers is aangetroffen. Deze bedrijven zijn naar voren gekomen in een eerste monitoring die door de TU Delft is ontwikkeld om de publiek-private aanpak van online kinderporno te verbeteren. Minister Grapperhaus spreekt de bedrijven aan op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid om het internet op te schonen van (beelden van) seksueel kindermisbruik.
Coronacrime "De criminaliteit daalt, maar cybercrime stijgt fors."
Theo van der Plas, programmadirecteur Digitalisering en Cybercrime van de Nationale Politie, ziet een opvallende stijging van het aantal aangiften van WhatsApp-fraude en oplichting met phishing-mails. "De criminaliteit daalt, maar cybercrime stijgt fors."
Criminele economie profiteert van coronacrisis: flinke toename van cybercrime
Tienduizenden nepwebsites met medisch materiaal, phishing-mails en DDoS-aanvallen. Cybercriminelen spinnen garen bij de coronacrisis. "Ik ben 1240 euro kwijtgeraakt. Naar nieuwe mondkapjes zoek ik niet meer online."
Nederland steeds vaker doelwit van cyberspionage
Andere landen proberen steeds vaker invloed uit te oefenen op onze samenleving. Recente technologische ontwikkelingen spelen een grote rol bij het heimelijk vergaren van politieke en economische informatie. Uit onderzoek van de Algemene Inlichten- en Veiligheidsdienst (AIVD) blijkt dat ons land steeds vaker het doelwit is van cyberspionage.
Verdachte aangehouden voor witwassen na corona-oplichting
Agenten hielden in de nacht van donderdag 23 op vrijdag 24 april een 27-jarige Hagenaar aan die het geld inde dat via een malafide webwinkel in coronagerelateerde producten werd betaald. De man wordt verdacht van witwassen door zijn bankrekening aan de oplichters achter de nepwebwinkel ter beschikking te stellen. Via zijn rekening werd meer dan 120.000 euro weggesluisd.
Identiteitsfraude is een nachtmerrie!
Ineens krijgt u boze berichten via WhatsApp en/of social media, van mensen die beweren dat ze door u zijn opgelicht. U weet oprecht van niets! Grote kans dat u slachtoffer bent geworden van identiteitsfraude en/of dat uw account is overgenomen door een oplichter.
Enquête openbare Wi-Fi
In onze samenleving maken mensen steeds meer gebruik van het internet voor diverse doeleinden. Het internet maakt ons leven op sommige gebieden makkelijker, bijvoorbeeld doordat je bankzaken online kunt regelen en doordat je makkelijk sociale contacten kunt maken en onderhouden. Helaas zitten er ook negatieve kanten aan de ontwikkeling van de mogelijkheden van het internet. Zo kan het gebruik van internet leiden tot cybercrime en slachtofferschap van online delicten. Om cybercrime en slachtofferschap te verminderen worden vanuit verschillende hoeken maatregelen getroffen om online veiligheid van internetgebruikers te verbeteren.
Antivirussoftware kwetsbaar voor deze hack
Een nieuw onderzoek van 'RACK911 Labs' toont hoe hackers met een simpele methode de antivirussoftware van 'McAfee' en 'Windows Defender' kunnen omzeilen.
Neppe VPN-sites verspreiden malware
Cybercriminelen proberen met een nieuwe aanvalscampagne gebruikers te misleiden tot het downloaden en installeren van malware. Deze is vermomd als een legitieme VPN-client.
Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is het slachtoffer geworden van cybercriminelen
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is het slachtoffer geworden van cybercriminelen. Sinds de uitbraak van het COVID-19-virus is het aantal cyberaanvallen vervijfvoudigd. Afgelopen week lekten er duizenden e-mailadressen en wachtwoorden van de organisatie online. Alle geïnfecteerde computersystemen worden momenteel gemigreerd naar een meer beveiligde omgeving.
Malware besmet iPhones en steelt Signal- en ProtonMail-data
Onderzoekers hebben in de eerste maanden van dit jaar malware ontdekt die ongepatchte iPhones en iPads infecteert en vervolgens data van onder andere chatapplicatie Signal en maildienst ProtonMail steelt. Het gaat om een zogeheten drive-by download, zo meldt securitybedrijf Volexity. Alleen het bezoeken van een gecompromitteerde website met een toestel dat op iOS 12.3, 12.3.1 en 12.3.2 draait is voldoende om met de malware besmet te raken. Er is geen verdere interactie van gebruikers vereist.
Inkomsten 'porno afpersmail met jouw wachtwoord' als herinvesteren
Sophos heeft het rapport Follow the Money in a Massive “Sextortion” Spam Scheme gepubliceerd, dat aantoont hoe geld van slachtoffers leidde tot de onderbuik van cybercriminaliteit. Onderzoekers ontdekten de oorsprong van miljoenen sextortion-spammails die tussen september 2019 en februari 2020 werden verspreid en analyseerden vervolgens wat er met het geld gebeurde dat via slachtoffers in bitcoin-portemonnees van aanvallers terechtkwam. De afpersing bedroeg in totaal ongeveer $ 500.000. Volgens SophosLabs is dit het eerste rapport dat een bitcoin-afstand van sextortion traceert.