Cybercriminelen spelen in op emotie oorlog Oekraïne

Gepubliceerd op 15 maart 2022 om 15:00

De oorlog in Oekraïne houdt de wereld al even in zijn greep. Er zijn een hoop hulpacties opgezet om de slachtoffers te hulp te schieten, al blijkt niet elk initiatief even betrouwbaar te zijn.

Oplichters springen graag in op de actualiteit en ook in deze situatie zijn er criminelen die misbruik proberen te maken van goede intenties. Met name online, bijvoorbeeld op social media, moet je even opletten voordat je geld overmaakt. We leggen je uit waar je op moet letten.

Meer malafide domeinen gerelateerd aan Oekraïne

Na de Russische aanval schoten de domeinnamen gerelateerd aan Oekraïne als paddestoelen uit de grond, blijkt uit een analyse van beveiligingsbedrijf Infoblox. Het aantal domeinen blijkt namelijk te zijn verdubbeld. Deze nieuwe websites zijn natuurlijk niet allemaal malafide, maar Infoblox stelt een hoop frauduleuze initiatieven te hebben gevonden.

Zo zijn er malafide websites gevonden die doen alsof ze geld inzamelen, zogenaamd om slachtoffers te voorzien van bijvoorbeeld eerste levensbehoeften als voedsel en medische zorg. De websites bieden mensen de mogelijkheid om te betalen via cryptocurrency, al is de kans nihil dat dit geld daadwerkelijk bij de slachtoffers terecht komt. Ook zouden oplichters de situatie in Oekraïne misbruiken om malware te verspreiden, bijvoorbeeld door via mails te vissen naar betaalgegevens. 

De websites en mails zijn overtuigend in elkaar gezet en blijken voor de gemiddelde consument moeilijk te onderscheiden van betrouwbare goede doelen. Infoblox geeft op zijn website een aantal voorbeelden van onbetrouwbare websites. Ook vind je hier een lijst van alle geanalyseerde websites, waar je zowel de malafide als bonafide domeinen kunt vinden. De volledige analyse van het onderzoek kunt u hier onder bekijken of downloaden.

Waar moet je opletten

'Geven blijft een kwestie van vertrouwen, maar het is goed om even wat onderzoek te doen voor je op sociale media ingaat op een geefverzoek', zegt Map van der Wilden van het CBF, de toezichthouder op goede doelen. 'Is het een bekende, dan weet je aan wie je geeft. Is het een onbekende, die zijn of haar eigen rekeningnummer gebruikt, dan is daar verder geen controle op.'

Het CBF keurt goede doelen, dus je weet dat je goed zit als je aan een CBF-Erkende organisatie doneert (deze organisaties dragen het logo van het CBF). 'Maar er zijn natuurlijk ook niet-erkende goede doelen of kerkgemeenschappen die al jarenlang contacten onderhouden met gemeenschappen in Oekraïne. Ook deze mensen hebben ervaring, en banden op lokaal niveau, zowel in Nederland als in Oekraïne.' Het is dus handig om voordat je doneert even (online) te zoeken wat je kunt vinden over desbetreffende organisatie. 

Als je iemand aan de deur krijgt, is het goed om even om legitimatie of een vergunning te vragen. 'In de meeste Nederlandse gemeenten is een collectevergunning nodig en die wordt niet afgegeven aan particulieren.'

Hier kun je veilig doneren aan Oekraïne

Oplichting door valse goede doelen voor Oekraïne lijkt volgens Van der Wilden op dit moment geen grootschalige vormen aan te nemen, al is het natuurlijk wel goed om even op te letten als iemand je om geld vraagt. Wil jij wat schenken? Op de website van het CBF vind je een lijst van Erkende Goede Doelen die geld inzamelen voor Oekraïne

Cyber Threat Advisory
PDF – 4,9 MB 168 downloads

Bron: cbf.nl, infoblox.com, opgelicht.avrotros.nl

Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.

Meer actueel nieuws

Cyberaanval na cyberaanval: hoe China wraak nam op Australië

Nadat de relatie tussen Australië en China onlangs verzuurde, kreeg het Angelsaksische land te maken met “golf na golf” van cyberaanvallen. Dat meldt een nieuw rapport van persbureau Bloomberg. Deskundigen zeggen dat zelfs de rijkste landen gevaar lopen als ze China maar genoeg irriteren.

Lees meer »

Daders 'high impact crimes' stappen over naar cybercrime

Er is een toename van het aantal daders van 'high impact crimes', zoals woninginbraken, overvallen, straatroven en geweldsmisdrijven, dat zich met cybercrime bezighoudt. Om dit tegen te gaan is de overheid verschillende initiatieven gestart, voornamelijk gericht op jongeren. Dat stelt demissionair minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid in een voortgangsrapportage over high impact crimes.

Lees meer »

Duitsland eist dat Russische cyberaanvallen onmiddellijk ophouden

Een Russische hackersgroep genaamd 'GhostWriter' doet er alles aan om de aankomende parlementsverkiezingen in Duitsland te torpederen. Het hackerscollectief verspreidt desinformatie via sociale media, om zo de publieke opinie te beïnvloeden. Daarnaast voeren de aanvallers phishingcampagnes uit op politici, in een poging om hun accounts over te nemen.

Lees meer »

Bol.com: Antwoord en win een VanMoof S3!

De afgelopen dagen ontving we een behoorlijk aantal meldingen over een misleidende winactie uit naam van Bol.com. Ook Opgelicht?! kreeg hier veel meldingen over. De belofte is dat er een fiets van het Nederlandse fietsenmerk VanMoof wordt weggegeven, een fiets met een winkelwaarde van zo'n 2.200 euro. Er is echter wel een probleem: er wordt helemaal niks weggegeven. Wat wil de organisatie van deze 'winactie' dan wél van je?

Lees meer »

Overzicht cyberaanvallen week 35-2021

Cybercrimineel perst hogeschool van Arnhem en Nijmegen af, tweede kamer stelt vragen over "hack" bij onderwijsinstelling ROC Mondriaan en Italië gaat ransomware te lijf met giga plan en miljarden budget. Hier het overzicht van afgelopen week en het nieuws van dag tot dag.

Lees meer »

Phishing, nepshop en fraude meldingen week 35-2021

Het melden van 'digitale oplichting' pogingen is belangrijk, door het melden kunnen we andere potentiële slachtoffers behoeden voor het te laat is. Heb je een phishing mail, smishing bericht of werd je gebeld en vertrouw je het niet? Laat het ons, of onze collega's van Opgelicht?!, Radar, Kassa, of Fraudehelpdesk dan weten, want Samen bestrijden we cybercrime / digitale fraude. Ben je slachtoffer geworden van oplichting doe dan 'altijd' aangifte bij de politie.

Lees meer »

Levendige handel gestolen persoonsgegevens op het darkweb

Als een bedrijf of instantie gehackt wordt, kunnen persoonsgegevens worden gestolen. Voor slachtoffers kan dat vergaande consequenties hebben, zoals identiteitsfraude. Helaas is het voor slachtoffers nauwelijks mogelijk de schade te verhalen, aldus dr. Tim Walree, die op dit onderwerp promoveerde.

Lees meer »

Spyware in iPhone kabel

Een beveiligingsonderzoeker heeft kabeltjes gemaakt die er normaal uitzien maar via een eigen wifi-netwerk alles kunnen doorspelen wat een slachtoffer typt.

Lees meer »

Sexting onderzoek 2021

Op 4 september is het de Dag van de Seksuele Gezondheid. Hoe is het gesteld met de seksuele gezondheid van Nederlandse jongeren? En hoe speelt het risicovolle sexting hierin een rol? 

Lees meer »