Internetoplichters zoeken steeds weer nieuwe manieren om nietsvermoedende consumenten geld afhandig te maken. Zo nemen criminelen een valse identiteit aan door middel van spoofing of doen ze zich voor als een familielid via WhatsApp-fraude. Nu is er iets nieuws: pretexting. In dit artikel leggen we uit wat het is en wat je ertegen kunt doen.
Social engineering
Pretexting is een vorm van 'social engineering'. Social engineering is een techniek die cybercriminelen gebruiken om het vertrouwen van nietsvermoedende mensen voor zich te winnen. Als ze eenmaal je vertrouwen hebben gewonnen, dan proberen ze achter je privégegevens te komen. Je kunt pretexting zien als voorwerk vóór het echte oplichtingswerk: de eerste stap is het vertrouwen winnen, de tweede stap is het ontfutselen van gegevens. Pretexting hangt dan ook veel samen met spoofing en WhatsApp-fraude.
Hoe werkt pretexting?
Het belangrijkste aspect van pretexting is dat het vertrouwen gewonnen wordt. Zonder het vertrouwen komt de oplichter namelijk niet ver. De oplichter neemt dan ook een identiteit aan van iemand die je (snel) vertrouwt, bijvoorbeeld een familielid of een bankmedewerker. Om goed in die rol te kunnen komen, speurt de oplichter het internet af op zoek naar bruikbare informatie. Als het vertrouwen eenmaal is gewonnen, gaat de oplichter naar de volgende stap: zorgen dat de ander tot actie overgaat. Denk aan het invullen van persoonlijke gegevens via een link die de oplichter heeft gestuurd of het overmaken van geld naar een bankrekeningnummer.
Pretexting bij WhatsApp-fraude
Een appje van je dochter die om geld vraagt omdat haar telefoon kapot is gegaan of je zoon die dringend geld nodig heeft vanwege openstaande rekeningen… Beide verzoeken komen van een voor jou onbekend nummer, maar daar hebben ze een goede reden voor: ze hebben een nieuwe telefoon of een nieuw telefoonnummer (zoals in de onderstaande twee voorbeelden). Groot kans dat je in dit geval met een oplichter te maken hebt.
Door middel van pretexting kan WhatsApp-fraude nog geloofwaardiger worden. De criminelen zoeken op internet naar sociale media-accounts voor informatie, zoals een profielfoto en hoe sterk de band is met de familie. Verder kunnen ze het taalgebruik van de persoon overnemen. Als iemand bijvoorbeeld zonder hoofdletters typt, kan de oplichter dit gemakkelijk overnemen.
Criminelen gaan nu zo ver dat ze zelfs je WhatsApp-account kunnen overnemen. Zo vragen ze via een onbekend nummer aan jou om een verificatiecode. Daarmee kunnen ze je WhatsApp overnemen en met dat échte nummer, weer voordoen als een familielid.
Pretexting bij telefonische spoofing
Afgelopen maanden hebben we meerdere keren aandacht besteed aan spoofing. Voor wie nog niet weet wat dit is: spoofing is een term die gebruikt wordt als iemand een valse identiteit aanneemt die voor jou bekend en betrouwbaar is, zoals een bankmedewerker. Veel mensen, met name ING-klanten, werden voor duizenden euro’s opgelicht.
Een nepbankmedewerker belt nietsvermoedende consumenten op met de mededeling dat er ongebruikelijke activiteiten zijn gevonden rondom je bankrekening. Zo zeggen ze bijvoorbeeld dat iemand toegang probeerde te verschaffen om het spaargeld over te zetten naar een andere rekening. Het gemene spelletje van de oplichter: hij gebruikt een truc waarbij het echte telefoonnummer van de bank wordt getoond. Zo ben je sneller geneigd de nepbankmedewerker te geloven. Om je geld veilig te stellen, moet je het overmaken naar een zogeheten kluisrekening. Maar de kluisrekening is in handen van de oplichters en jij bent vervolgens je geld kwijt.
Wat kun je doen tegen pretexting?
Pretexting draait, zoals je hebt gelezen, om vertrouwen. Met een beetje gezond wantrouwen kom je al heel ver, maar het is goed om de volgende tips in acht te nemen en te gebruiken voor als je in een situatie terechtkomt die je niet helemaal vertrouwt.
A = alert blijven
- Deel geen codes met anderen. Geen pincodes en geen verificatiecodes.
B = bescherm jezelf
- Activeer tweestapsverificatie op WhatsApp. Dat doe je via Instellingen -> Account en vervolgens ‘verificatie in twee stappen’. Krijgt iemand alsnog je code? Dan moet er nog een tweede stap genomen worden om het account over te nemen.
C = check altijd
- Vraagt een onbekend nummer om geld? Bel diegene. Pakt diegene niet op of hoor je diegene niet goed? Maak dan geen geld over. Dit geldt ook voor bekende nummers die om geld vragen. Altijd even bellen, dat scheelt al een hoop onzekerheid!
- Bespreek met de familie hoe jullie omgaan met geld overmaken als er sprake is van (geld)nood.
Bekijk alle vormen en begrippen
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
Meer actueel cybercrime nieuws
700 aangiften per week "In eerste vier maanden 2020 al meer dan geheel 2019"
De afgelopen maanden is het aantal meldingen en slachtoffers van 'hulpvraagoplichting' sterk toegenomen. Vooral sinds we sociale media als gevolg van de corona-lockdown veel intensiever gebruiken om met vrienden en familie in contact te blijven, slaan oplichters grootschalig toe. De Fraudehelpdesk heeft in de eerste vier maanden van 2020 al meer meldingen over hulpvraagoplichting ontvangen dan in heel 2019. Sinds het eind april mogelijk werd om online aangifte te doen van 'vriend-in-noodoplichting', is het aantal aangiften toegenomen van 300 naar 700 per week. Nederlandse banken hebben in de lockdown-maanden maart, april en mei van dit jaar ruwweg drie keer zoveel meldingen van oplichting via sociale media ontvangen als in de laatste drie maanden van 2019. In mei ontvingen de banken naar schatting zo’n 70 meldingen per dag.
Verkeerslichtsysteem door ernstige kwetsbaarheid te hacken in meer dan 70 landen
Een ernstig beveiligingslek in een verkeerslicht controle systeem van fabrikant Swarco maakt het mogelijk om het systeem over te nemen en de werking van verkeerslichten te beïnvloeden. Op een schaal van 1 tot en met 10 wat betreft de impact van de kwetsbaarheid is die met een 10 beoordeeld.
Politie betrekt Tweakers bij opsporing
Onder de naam ‘Blueweb’ start de politie vanaf 8 juni 2020 een samenwerking met het grootste technologieplatform van Nederland: Tweakers. ‘We vragen communityleden van technologieplatform Tweakers mee te denken in cybercrime-onderzoeken. Daarmee willen we misdrijven proberen op te lossen,’ zegt Franki Klarenbeek, coördinator van het Landelijk Team Opsporingscommunicatie van de politie.
Ransomware legt autoproductie Honda wereldwijd plat
Autofabrikant Honda heeft wereldwijd verschillende producties stilgezet. Het bedrijf lijkt getroffen te zijn door een cyberaanval. De aard daarvan is niet duidelijk; er zijn geruchten dat het om ransomware gaat.
72 procent Nederlandse bedrijven minstens één cyberaanval afgelopen 12 maanden
Cyberaanvallen zijn steeds vaker gericht op mensen in plaats van op infrastructuur, bijna twee derde (61 procent) van de CSO's en CISO's noemt menselijke fouten en gebrek aan veiligheidsbewustzijn de grootste IT-beveiligingsrisico's. Dat zijn de voornaamste bevindingen van een actueel onderzoek van cybersecuritybedrijf Proofpoint.
IT bedrijf moet ransomware schade door zwakke beveiliging betalen
Een it-bedrijf dat netwerkbeheer voor een Hilversums administratiekantoor uitvoerde moet de schade door een ransomware-infectie grotendeels vergoeden, zo heeft de rechtbank Amsterdam bepaald. Het gaat om een bedrag van ruim 10.000 euro, alsmede de proceskosten van 3.100 euro. Tevens hoeft het administratiekantoor de herstelwerkzaamheden die het it-bedrijf verrichtte niet te betalen.
WhatsApp telefoonnummers met profielfoto lekken uit op Google
WhatsApp wie gebruikt het niet? Maar het gebruik is niet geheel zonder risico. De dienst eigendom van Facebook komt wel eens vaker negatief in het nieuws, hoewel de dienst de laatste tijd regelmatig problemen oplost, is dit toch wel een ernstig lek.
2020 Data Breach Investigations Report
Ieder jaar kijk ik uit naar het databreach rapport van Verizon, wat mij betreft een van de betere cyber security rapporten in de industrie. Sinds dit jaar heeft het team de CIS and MITRE ATT&CK controls gebruikt voor de mapping en ook dit jaar is het weer een waar feest om te lezen. Is het een book full of FUD? Wél als je maling hebt aan fatsoenlijke omgang met persoonsgegevens of als je niet van plan bent een euro uit te geven aan het voorkomen van cyber attacks. Níet als je al jarenlang met je poten in de klei loopt en op dagdagelijkse basis ziet wat er mis blijft gaan. Daar gaan we..
Cybercriminelen stelen ruim 4 miljoen euro van ouderen
In een omvangrijk onderzoek naar cybercriminaliteit met meer dan 200 aangiften door – veelal oudere – slachtoffers en diefstal van ruim vier miljoen euro, zijn de afgelopen weken vijf personen aangehouden. Zij worden verdacht van oplichting, computervredebreuk en witwassen. De verdachten zitten in voorarrest en zullen zich naar verwachting eind van dit jaar voor de rechter moeten verantwoorden.
Cybercrime nieuwsbrief 109 (week 23-2020)
Datalek nieuws en overzicht week 23-2020
Bij een 'datalek' gaat het om ongeoorloofde of onbedoelde toegang tot persoonsgegevens bij een organisatie. Of om vernietiging, verlies, wijziging of vrijkomen van persoonsgegevens. Onder een datalek valt dus niet alleen het vrijkomen (lekken) van gegevens, maar ook onrechtmatige verwerking van gegevens en verlies van (toegang tot) persoonsgegevens.
Oplichting / Cybercrime overzicht week 23-2020
Wat is phishing »