Internetoplichters zoeken steeds weer nieuwe manieren om nietsvermoedende consumenten geld afhandig te maken. Zo nemen criminelen een valse identiteit aan door middel van spoofing of doen ze zich voor als een familielid via WhatsApp-fraude. Nu is er iets nieuws: pretexting. In dit artikel leggen we uit wat het is en wat je ertegen kunt doen.
Social engineering
Pretexting is een vorm van 'social engineering'. Social engineering is een techniek die cybercriminelen gebruiken om het vertrouwen van nietsvermoedende mensen voor zich te winnen. Als ze eenmaal je vertrouwen hebben gewonnen, dan proberen ze achter je privégegevens te komen. Je kunt pretexting zien als voorwerk vóór het echte oplichtingswerk: de eerste stap is het vertrouwen winnen, de tweede stap is het ontfutselen van gegevens. Pretexting hangt dan ook veel samen met spoofing en WhatsApp-fraude.
Hoe werkt pretexting?
Het belangrijkste aspect van pretexting is dat het vertrouwen gewonnen wordt. Zonder het vertrouwen komt de oplichter namelijk niet ver. De oplichter neemt dan ook een identiteit aan van iemand die je (snel) vertrouwt, bijvoorbeeld een familielid of een bankmedewerker. Om goed in die rol te kunnen komen, speurt de oplichter het internet af op zoek naar bruikbare informatie. Als het vertrouwen eenmaal is gewonnen, gaat de oplichter naar de volgende stap: zorgen dat de ander tot actie overgaat. Denk aan het invullen van persoonlijke gegevens via een link die de oplichter heeft gestuurd of het overmaken van geld naar een bankrekeningnummer.
Pretexting bij WhatsApp-fraude
Een appje van je dochter die om geld vraagt omdat haar telefoon kapot is gegaan of je zoon die dringend geld nodig heeft vanwege openstaande rekeningen… Beide verzoeken komen van een voor jou onbekend nummer, maar daar hebben ze een goede reden voor: ze hebben een nieuwe telefoon of een nieuw telefoonnummer (zoals in de onderstaande twee voorbeelden). Groot kans dat je in dit geval met een oplichter te maken hebt.
Door middel van pretexting kan WhatsApp-fraude nog geloofwaardiger worden. De criminelen zoeken op internet naar sociale media-accounts voor informatie, zoals een profielfoto en hoe sterk de band is met de familie. Verder kunnen ze het taalgebruik van de persoon overnemen. Als iemand bijvoorbeeld zonder hoofdletters typt, kan de oplichter dit gemakkelijk overnemen.
Criminelen gaan nu zo ver dat ze zelfs je WhatsApp-account kunnen overnemen. Zo vragen ze via een onbekend nummer aan jou om een verificatiecode. Daarmee kunnen ze je WhatsApp overnemen en met dat échte nummer, weer voordoen als een familielid.
Pretexting bij telefonische spoofing
Afgelopen maanden hebben we meerdere keren aandacht besteed aan spoofing. Voor wie nog niet weet wat dit is: spoofing is een term die gebruikt wordt als iemand een valse identiteit aanneemt die voor jou bekend en betrouwbaar is, zoals een bankmedewerker. Veel mensen, met name ING-klanten, werden voor duizenden euro’s opgelicht.
Een nepbankmedewerker belt nietsvermoedende consumenten op met de mededeling dat er ongebruikelijke activiteiten zijn gevonden rondom je bankrekening. Zo zeggen ze bijvoorbeeld dat iemand toegang probeerde te verschaffen om het spaargeld over te zetten naar een andere rekening. Het gemene spelletje van de oplichter: hij gebruikt een truc waarbij het echte telefoonnummer van de bank wordt getoond. Zo ben je sneller geneigd de nepbankmedewerker te geloven. Om je geld veilig te stellen, moet je het overmaken naar een zogeheten kluisrekening. Maar de kluisrekening is in handen van de oplichters en jij bent vervolgens je geld kwijt.
Wat kun je doen tegen pretexting?
Pretexting draait, zoals je hebt gelezen, om vertrouwen. Met een beetje gezond wantrouwen kom je al heel ver, maar het is goed om de volgende tips in acht te nemen en te gebruiken voor als je in een situatie terechtkomt die je niet helemaal vertrouwt.
A = alert blijven
- Deel geen codes met anderen. Geen pincodes en geen verificatiecodes.
B = bescherm jezelf
- Activeer tweestapsverificatie op WhatsApp. Dat doe je via Instellingen -> Account en vervolgens ‘verificatie in twee stappen’. Krijgt iemand alsnog je code? Dan moet er nog een tweede stap genomen worden om het account over te nemen.
C = check altijd
- Vraagt een onbekend nummer om geld? Bel diegene. Pakt diegene niet op of hoor je diegene niet goed? Maak dan geen geld over. Dit geldt ook voor bekende nummers die om geld vragen. Altijd even bellen, dat scheelt al een hoop onzekerheid!
- Bespreek met de familie hoe jullie omgaan met geld overmaken als er sprake is van (geld)nood.
Bekijk alle vormen en begrippen
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
Meer actueel cybercrime nieuws
De QQAAZZ-bende opende en beheerde honderden zakelijke en persoonlijke bankrekeningen bij banken wereldwijd
Bij een internationale politieactie gericht tegen personen die geld voor cybercriminelen witwassen zijn twintig mensen aangehouden. Volgens Europol zijn de verdachten lid van een crimineel netwerk genaamd 'QQAAZZ' dat geld voor de grootste cybercriminelen witwast.
Zijn Nederlandse bedrijven voldoende beschermd tegen cybercriminaliteit?
Veel Nederlandse ondernemers zijn zich bewust van de gevaren van cyberaanvallen. Samen met de overheid hebben ze de afgelopen jaren maatregelen genomen om hun digitale weerbaarheid te vergroten. Ondanks deze inzet is dat nog niet overal op orde. Deels heeft te maken met bewustzijn, anderzijds met de kosten die hiermee gemoeid zijn.
Medewerkers in Nederland maken zich relatief weinig zorgen over hun digitale veiligheid
Dat geldt met name voor werknemers die bij middelgrote (tot 199 medewerkers) en grote bedrijven (200+ medewerkers) werken. Slechts een kwart van hen maakt zich zorgen over hun digitale veiligheid. De middelgrote bedrijven ondernemen weinig actie om hun online veiligheid te waarborgen. Het gebruik van antivirussoftware ligt bij deze groep een stuk lager in vergelijking met kleine en grote bedrijven uit het MKB. Ook maken ze minder vaak back-ups van hun gegevens en voeren ze slechts af en toe software-updates uit.
Het moedige verhaal van Lissa over haar ervaring met wraakporno
Lissa (20 jaar) was verliefd en deelde naaktfoto's met haar vriend. Hij stuurde de foto's door naar zijn vrienden. Lees hier het moedige verhaal van Lissa over haar ervaring met wraakporno en hoe Joke, begeleider bij het JAC (Jongerenaanbod van het CAW), haar geholpen heeft.
Baaten ICT Security: "Duizenden persoonsgegevens toegankelijk door lek"
Door een lek in het webshop platform van mijnwebshoppartner.nl waren duizenden persoonsgegevens voor iedereen toegankelijk. "Na mijn CVD-melding op 18 september wist de leverancier het lek binnen een aantal dagen te dichten", aldus Baaten ICT Security. Het betrof een unauthenticated Insecure Direct Object Reference (IDOR) kwetsbaarheid, waardoor gegevens van ruim 7200 webshop klanten door iedereen opvraagbaar waren.
Smartphone of tablet perfecte afluisterapparatuur
Heb je vandaag of morgen een belangrijke vergadering waarin je concurrentiegevoelige zaken bespreekt? Dan kun je maar beter je smartphone en tablet opbergen en buiten de vergaderzaal houden. Hierdoor loop je onnodig het risico om bespioneerd te worden door statelijke actoren.
Pentagon voerde aanval uit op Trickbot-botnet
Het Cyber Commando van de Amerikaanse overheid heeft een aanval uitgevoerd op het 'Trickbot-botnet', zo laten bronnen tegenover The Washington Post weten. Trickbot is malware die allerlei data van systemen kan stelen en is in het verleden geregeld gebruikt voor het installeren van ransomware.
Amsterdam - Oplichting via mobiel bankieren app
Zaaknummer: 2018112794
Ransomware weekoverzicht week 41 - 2020
Afgelopen week was het alweer flink raak met Ransomware aanvallen waarbij bekende organisaties werden getroffen door massale ransomware aanvallen.
Cybercrime nieuwsbrief 127 (week 41-2020)
Alle het nieuws »
Politie: Veiligheidsweek 'digitale weerbaarheid'
In de Week van de Veiligheid richtte de politie Zeeland-West-Brabant zich op 'digitale weerbaarheid' middels een cybercrime campagne.
Datalek nieuws en overzicht week 41-2020
Een datalek kan ernstige gevolgen hebben, soms worden levens totaal verwoest door dat er identiteit fraude mee gepleegd wordt.