Internetoplichters zoeken steeds weer nieuwe manieren om nietsvermoedende consumenten geld afhandig te maken. Zo nemen criminelen een valse identiteit aan door middel van spoofing of doen ze zich voor als een familielid via WhatsApp-fraude. Nu is er iets nieuws: pretexting. In dit artikel leggen we uit wat het is en wat je ertegen kunt doen.
Social engineering
Pretexting is een vorm van 'social engineering'. Social engineering is een techniek die cybercriminelen gebruiken om het vertrouwen van nietsvermoedende mensen voor zich te winnen. Als ze eenmaal je vertrouwen hebben gewonnen, dan proberen ze achter je privégegevens te komen. Je kunt pretexting zien als voorwerk vóór het echte oplichtingswerk: de eerste stap is het vertrouwen winnen, de tweede stap is het ontfutselen van gegevens. Pretexting hangt dan ook veel samen met spoofing en WhatsApp-fraude.
Hoe werkt pretexting?
Het belangrijkste aspect van pretexting is dat het vertrouwen gewonnen wordt. Zonder het vertrouwen komt de oplichter namelijk niet ver. De oplichter neemt dan ook een identiteit aan van iemand die je (snel) vertrouwt, bijvoorbeeld een familielid of een bankmedewerker. Om goed in die rol te kunnen komen, speurt de oplichter het internet af op zoek naar bruikbare informatie. Als het vertrouwen eenmaal is gewonnen, gaat de oplichter naar de volgende stap: zorgen dat de ander tot actie overgaat. Denk aan het invullen van persoonlijke gegevens via een link die de oplichter heeft gestuurd of het overmaken van geld naar een bankrekeningnummer.
Pretexting bij WhatsApp-fraude
Een appje van je dochter die om geld vraagt omdat haar telefoon kapot is gegaan of je zoon die dringend geld nodig heeft vanwege openstaande rekeningen… Beide verzoeken komen van een voor jou onbekend nummer, maar daar hebben ze een goede reden voor: ze hebben een nieuwe telefoon of een nieuw telefoonnummer (zoals in de onderstaande twee voorbeelden). Groot kans dat je in dit geval met een oplichter te maken hebt.
Door middel van pretexting kan WhatsApp-fraude nog geloofwaardiger worden. De criminelen zoeken op internet naar sociale media-accounts voor informatie, zoals een profielfoto en hoe sterk de band is met de familie. Verder kunnen ze het taalgebruik van de persoon overnemen. Als iemand bijvoorbeeld zonder hoofdletters typt, kan de oplichter dit gemakkelijk overnemen.
Criminelen gaan nu zo ver dat ze zelfs je WhatsApp-account kunnen overnemen. Zo vragen ze via een onbekend nummer aan jou om een verificatiecode. Daarmee kunnen ze je WhatsApp overnemen en met dat échte nummer, weer voordoen als een familielid.
Pretexting bij telefonische spoofing
Afgelopen maanden hebben we meerdere keren aandacht besteed aan spoofing. Voor wie nog niet weet wat dit is: spoofing is een term die gebruikt wordt als iemand een valse identiteit aanneemt die voor jou bekend en betrouwbaar is, zoals een bankmedewerker. Veel mensen, met name ING-klanten, werden voor duizenden euro’s opgelicht.
Een nepbankmedewerker belt nietsvermoedende consumenten op met de mededeling dat er ongebruikelijke activiteiten zijn gevonden rondom je bankrekening. Zo zeggen ze bijvoorbeeld dat iemand toegang probeerde te verschaffen om het spaargeld over te zetten naar een andere rekening. Het gemene spelletje van de oplichter: hij gebruikt een truc waarbij het echte telefoonnummer van de bank wordt getoond. Zo ben je sneller geneigd de nepbankmedewerker te geloven. Om je geld veilig te stellen, moet je het overmaken naar een zogeheten kluisrekening. Maar de kluisrekening is in handen van de oplichters en jij bent vervolgens je geld kwijt.
Wat kun je doen tegen pretexting?
Pretexting draait, zoals je hebt gelezen, om vertrouwen. Met een beetje gezond wantrouwen kom je al heel ver, maar het is goed om de volgende tips in acht te nemen en te gebruiken voor als je in een situatie terechtkomt die je niet helemaal vertrouwt.
A = alert blijven
- Deel geen codes met anderen. Geen pincodes en geen verificatiecodes.
B = bescherm jezelf
- Activeer tweestapsverificatie op WhatsApp. Dat doe je via Instellingen -> Account en vervolgens ‘verificatie in twee stappen’. Krijgt iemand alsnog je code? Dan moet er nog een tweede stap genomen worden om het account over te nemen.
C = check altijd
- Vraagt een onbekend nummer om geld? Bel diegene. Pakt diegene niet op of hoor je diegene niet goed? Maak dan geen geld over. Dit geldt ook voor bekende nummers die om geld vragen. Altijd even bellen, dat scheelt al een hoop onzekerheid!
- Bespreek met de familie hoe jullie omgaan met geld overmaken als er sprake is van (geld)nood.
Bekijk alle vormen en begrippen
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
Meer actueel cybercrime nieuws
Datalek nieuws en overzicht week 20-2020
Bij een 'datalek' gaat het om ongeoorloofde of onbedoelde toegang tot persoonsgegevens bij een organisatie. Of om vernietiging, verlies, wijziging of vrijkomen van persoonsgegevens. Onder een datalek valt dus niet alleen het vrijkomen (lekken) van gegevens, maar ook onrechtmatige verwerking van gegevens en verlies van (toegang tot) persoonsgegevens.
Oplichting / Cybercrime overzicht week 20-2020
Wat is phishing »
Twee aanhoudingen voor sextortion
Twee mannen van 21 jaar uit Enschede en Hengelo zijn aangehouden in een onderzoek naar afpersingen van slachtoffers door naaktfoto’s en/of video’s te misbruiken. Het Cyberteam van Oost-Nederland heeft meerdere aangifte vanuit het hele land onderzocht. Meer aanhoudingen worden niet uitgesloten.
Bitcoin belangrijkste cryptomunt op het darkweb
De Amerikaanse denktank genaamd 'Rand Coproration' heeft een nieuw onderzoek gepubliceerd over het gebruik van bitcoin (BTC) op het darkweb. Niet geheel verrassend, maar ook op de afgesloten plek van het internet is BTC de belangrijkste cryptomunt.
Online gamers aantrekkelijk doelwit voor cybercriminelen
In de afgelopen maanden hebben Nederlanders zich in de quarantaineperiode massaal gestort op het oppakken van oude hobby’s in en rondom het huis: van koken tot het spelen van traditionele (bord)spellen en ander vermaak. Een groot deel van de Nederlanders heeft er echter voor gekozen zich te storten op een virtuele ontsnapping aan de werkelijkheid: online gamen.
Cybercriminelen hacken mailverkeer Wehkamp
Webwinkel 'Wehkamp' en de curatoren van modewinkelketen 'Didi' zijn slachtoffer geworden van een hack. Als gevolg daarvan is 144.000 euro verdwenen. Dat blijkt uit onderzoek van RTL Z.
Ransomware kosten "verdubbelen" bij betaling aan cybercriminelen
Als een organisatie losgeld betaalt na een aanval met gijzelsoftware (ransomware), dan bedragen de herstelkosten gemiddeld 1,3 miljoen euro. Wordt er niet betaald, dan kost de aanval een bedrijf 'slechts' 675.000 euro. Dit blijkt uit een internationaal onderzoek van cybersecurity-specialist 'Sophos'.
Help! Ik ben opgelicht !!
De politie neemt elke dag aangiften op van veel zaken als vernieling, diefstal of mishandeling en oplichting. Bij oplichting wordt op een slinkse manier het vertrouwen gewonnen van veel mensen "we zien als politie dat er op deze manier veel geld wordt overgemaakt naar oplichters. Veel mensen maken tegenwoordig gebruik van sociale media zoals Facebook, Instagram en Snapchat. En ook handelen we bijna allemaal wel via Marktplaats of E-bay. Bij al deze online activiteiten laten we (meestal onbewust) informatie achter, die bruikbaar is voor oplichters. Hieronder enkele voorbeelden." aldus de politie
Sexting met minderjarige strafbaar, maar niet voor jongeren zelf
De wetgeving over seksueel grensoverschrijdend gedrag moet volgens minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid meer bij de tijd worden gebracht. Seksuele en seksueel getinte misdrijven kennen tegenwoordig vele verschijningsvormen en komen zowel offline als online voor. In een voorontwerp voor een wetsvoorstel dat per 12 mei in consultatie gaat, worden de strafbaarstellingen van seksuele misdrijven aangescherpt en uitgebreid om slachtoffers beter te beschermen.
Thuiswerken maakt bedrijven kwetsbaar voor CEO fraude
Het massale thuiswerken maakt bedrijven kwetsbaar voor zogeheten CEO-fraude. Oplichters doen zich voor als bestuursvoorzitter en dragen de financiële administratie op om geld weg te sluizen.
FBI bereikte op 12 maart '5 miljoen aangiftes'
In 20 jaar tijd heeft de FBI maar liefst 5 miljoen aangiftes ontvangen van Amerikanen die het slachtoffer zijn van cybercrime. Als de Amerikaanse veiligheidsdienst iets heeft geleerd in deze periode, is dat de online omgeving continu verandert en dat cybercriminelen met de tijd meegaan. Nu het coronavirus de gemoederen bezighoudt, maken hackers overuren.
Schade door ransomware bij it-dienstverlener tussen 50 tot 70 miljoen dollar
De Amerikaanse it-dienstverlener Cognizant die in april door de Maze-ransomware werd getroffen schat dat de schade door de aanval 50 tot 70 miljoen dollar zal bedragen. Dat liet het bedrijf bij de presentatie van de cijfers over het eerste kwartaal van dit jaar weten (zie hier onder). Waar de schade precies uit bestaat is nog niet bekendgemaakt. Mogelijk wordt dit in de cijfers over het tweede kwartaal vermeld.