Internetoplichters zoeken steeds weer nieuwe manieren om nietsvermoedende consumenten geld afhandig te maken. Zo nemen criminelen een valse identiteit aan door middel van spoofing of doen ze zich voor als een familielid via WhatsApp-fraude. Nu is er iets nieuws: pretexting. In dit artikel leggen we uit wat het is en wat je ertegen kunt doen.
Social engineering
Pretexting is een vorm van 'social engineering'. Social engineering is een techniek die cybercriminelen gebruiken om het vertrouwen van nietsvermoedende mensen voor zich te winnen. Als ze eenmaal je vertrouwen hebben gewonnen, dan proberen ze achter je privégegevens te komen. Je kunt pretexting zien als voorwerk vóór het echte oplichtingswerk: de eerste stap is het vertrouwen winnen, de tweede stap is het ontfutselen van gegevens. Pretexting hangt dan ook veel samen met spoofing en WhatsApp-fraude.
Hoe werkt pretexting?
Het belangrijkste aspect van pretexting is dat het vertrouwen gewonnen wordt. Zonder het vertrouwen komt de oplichter namelijk niet ver. De oplichter neemt dan ook een identiteit aan van iemand die je (snel) vertrouwt, bijvoorbeeld een familielid of een bankmedewerker. Om goed in die rol te kunnen komen, speurt de oplichter het internet af op zoek naar bruikbare informatie. Als het vertrouwen eenmaal is gewonnen, gaat de oplichter naar de volgende stap: zorgen dat de ander tot actie overgaat. Denk aan het invullen van persoonlijke gegevens via een link die de oplichter heeft gestuurd of het overmaken van geld naar een bankrekeningnummer.
Pretexting bij WhatsApp-fraude
Een appje van je dochter die om geld vraagt omdat haar telefoon kapot is gegaan of je zoon die dringend geld nodig heeft vanwege openstaande rekeningen… Beide verzoeken komen van een voor jou onbekend nummer, maar daar hebben ze een goede reden voor: ze hebben een nieuwe telefoon of een nieuw telefoonnummer (zoals in de onderstaande twee voorbeelden). Groot kans dat je in dit geval met een oplichter te maken hebt.
Door middel van pretexting kan WhatsApp-fraude nog geloofwaardiger worden. De criminelen zoeken op internet naar sociale media-accounts voor informatie, zoals een profielfoto en hoe sterk de band is met de familie. Verder kunnen ze het taalgebruik van de persoon overnemen. Als iemand bijvoorbeeld zonder hoofdletters typt, kan de oplichter dit gemakkelijk overnemen.
Criminelen gaan nu zo ver dat ze zelfs je WhatsApp-account kunnen overnemen. Zo vragen ze via een onbekend nummer aan jou om een verificatiecode. Daarmee kunnen ze je WhatsApp overnemen en met dat échte nummer, weer voordoen als een familielid.
Pretexting bij telefonische spoofing
Afgelopen maanden hebben we meerdere keren aandacht besteed aan spoofing. Voor wie nog niet weet wat dit is: spoofing is een term die gebruikt wordt als iemand een valse identiteit aanneemt die voor jou bekend en betrouwbaar is, zoals een bankmedewerker. Veel mensen, met name ING-klanten, werden voor duizenden euro’s opgelicht.
Een nepbankmedewerker belt nietsvermoedende consumenten op met de mededeling dat er ongebruikelijke activiteiten zijn gevonden rondom je bankrekening. Zo zeggen ze bijvoorbeeld dat iemand toegang probeerde te verschaffen om het spaargeld over te zetten naar een andere rekening. Het gemene spelletje van de oplichter: hij gebruikt een truc waarbij het echte telefoonnummer van de bank wordt getoond. Zo ben je sneller geneigd de nepbankmedewerker te geloven. Om je geld veilig te stellen, moet je het overmaken naar een zogeheten kluisrekening. Maar de kluisrekening is in handen van de oplichters en jij bent vervolgens je geld kwijt.
Wat kun je doen tegen pretexting?
Pretexting draait, zoals je hebt gelezen, om vertrouwen. Met een beetje gezond wantrouwen kom je al heel ver, maar het is goed om de volgende tips in acht te nemen en te gebruiken voor als je in een situatie terechtkomt die je niet helemaal vertrouwt.
A = alert blijven
- Deel geen codes met anderen. Geen pincodes en geen verificatiecodes.
B = bescherm jezelf
- Activeer tweestapsverificatie op WhatsApp. Dat doe je via Instellingen -> Account en vervolgens ‘verificatie in twee stappen’. Krijgt iemand alsnog je code? Dan moet er nog een tweede stap genomen worden om het account over te nemen.
C = check altijd
- Vraagt een onbekend nummer om geld? Bel diegene. Pakt diegene niet op of hoor je diegene niet goed? Maak dan geen geld over. Dit geldt ook voor bekende nummers die om geld vragen. Altijd even bellen, dat scheelt al een hoop onzekerheid!
- Bespreek met de familie hoe jullie omgaan met geld overmaken als er sprake is van (geld)nood.
Bekijk alle vormen en begrippen
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
Meer actueel cybercrime nieuws
De ketting van EU-instellingen is zo sterk als de zwakste schakel
Het paraatheidsniveau op het gebied van cybersecurity binnen de EU verschilt sterk per instantie. Omdat de uiteenlopende bestuursorganen nauw met elkaar verweven zijn, vormen de tekortkomingen bij de ene instantie een beveiligingsrisico voor de ander. Om hier iets aan te doen zijn algemeen geldende en bindende regels nodig.
Jongeren vaker slachtoffer dan ouderen
Zestien procent van de Nederlandse bevolking kwam in 2020 in aanraking met fraude. Dit blijkt uit een eerste, uitgebreide slachtofferstudie naar fraude in Nederland, uitgevoerd onder leiding van prof. dr. Marianne Junger van de Universiteit Twente. ‘Op basis van de gemelde schade in het onderzoek schatten we de totale schade jaarlijks op € 2,75 miljard’, aldus Junger.
De onzichtbare oorlog in het conflict Oekraïne en Rusland
Na jaren van cyberdreiging lijkt de oorlog in Oekraïne behoorlijk analoog te verlopen. Rusland valt aan met raketten, tanks en soldaten, terwijl de digitale infrastructuur grotendeels intact blijft. Loopt het conflict anders dan verwacht? Of is er meer aan de hand?
Overzicht cyberaanvallen week 12-2022
Conti-ransomware gebruikt dertig bekende kwetsbaarheden bij aanvallen, systeem Italiaanse spoorwegen plat door Russische hackers en ransomware versleutelt 100.000 bestanden in gemiddeld 42 minuten. Hier het overzicht van afgelopen week en het nieuws van dag tot dag.
Cybercrime nieuwsbrief 202 week 12-2022
De oorlog in Oekraïne en de pandemie maken het belang van een goede cybersecurity nog eens duidelijk, we hebben een ongebruikelijke aanmeld poging opgemerkt op een apparaat of locatie die je normaal gesproken niet gebruikt en de hacks van Lapsus$. Dit en meer lees je in nieuwsbrief 202.
De cyberoorlog: ‘Wees waakzaam voor cyberaanvallen’
Ondanks de oorlog in Oekraïne zijn er op dit moment geen geavanceerde cyberaanvallen die gevolgen hebben voor de Nederlandse infrastructuur. Dat betekent niet dat het risico daarop weg is. Het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) monitort daarom voortdurend de situatie en staat in nauw contact met nationale en internationale partners over mogelijke incidenten, dreigingen en maatregelen. Het bedrijfsleven krijgt het advies om alert te zijn voor eventuele digitale aanvallen en andere bedreigingen.
Hacks van Lapsus$
Cybersecurity-onderzoekers van Microsoft en Nvidia hebben de recente hacks van Lapsus$ op deze bedrijven herleid naar een tiener in Oxford. De zestienjarige zou nog bij zijn moeder wonen, maar wel het mastermind achter de aanvallen zijn. Dit meldt Bloomberg.
We hebben een ongebruikelijke aanmeldpoging opgemerkt op een apparaat of locatie die je normaal gesproken niet gebruikt. Was jij dit?
De meeste online diensten hebben een ingebouwd beveiligingssysteem dat u waarschuwt wanneer er “ongewone” activiteit op uw account wordt gedetecteerd. Zo sturen diensten bijvoorbeeld meldingen over pogingen tot het opnieuw instellen van het telefoonnummer en e-mailadres die aan de account zijn gekoppeld, of het wachtwoord. Toen dit soort berichten gemeengoed werd, probeerden ondernemende cybercriminelen natuurlijk dit mechanisme na te bootsen om gebruikers aan te vallen.
Minister: “Het internet is hier van hoge kwaliteit, snel en goedkoop”
Het komt helaas regelmatig voor dat hackers en cybercriminelen de Nederlandse digitale infrastructuur misbruiken. Dat is niet goed voor het internationale imago van ons land, bondgenootschappelijke belangen en integriteit van de Nederlandse ICT-infrastructuur. Om misbruik te voorkomen en bijstand te verlenen, werken tal van instanties dag en nacht hieraan.
Vijf verdachten van crimineel netwerk rondom bankhelpdeskfraude aangehouden
Op dinsdagochtend 22 maart 2022 heeft de politie vijf personen aangehouden op verdenking van betrokkenheid bij bankhelpdeskfraude en witwassen. De verdachten hebben door het hele land slachtoffers gemaakt.
De oorlog in Oekraïne en de pandemie maken het belang van een goede cybersecurity nog eens duidelijk
Hoog tijd voor overheid en bedrijfsleven in Nederland om daar écht werk van te maken. ‘Cybersecurity wordt steeds meer bepalend voor de continuïteit van bedrijven.’
Overzicht cyberaanvallen week 11-2022
Toyota leverancier Denso geraakt door cyberaanval, cyberaanval op Duitse dochter Russisch olieconcern Rosneft en cyberaanval op geldautomaten. Hier het overzicht van afgelopen week en het nieuws van dag tot dag.