Internetoplichters zoeken steeds weer nieuwe manieren om nietsvermoedende consumenten geld afhandig te maken. Zo nemen criminelen een valse identiteit aan door middel van spoofing of doen ze zich voor als een familielid via WhatsApp-fraude. Nu is er iets nieuws: pretexting. In dit artikel leggen we uit wat het is en wat je ertegen kunt doen.
Social engineering
Pretexting is een vorm van 'social engineering'. Social engineering is een techniek die cybercriminelen gebruiken om het vertrouwen van nietsvermoedende mensen voor zich te winnen. Als ze eenmaal je vertrouwen hebben gewonnen, dan proberen ze achter je privégegevens te komen. Je kunt pretexting zien als voorwerk vóór het echte oplichtingswerk: de eerste stap is het vertrouwen winnen, de tweede stap is het ontfutselen van gegevens. Pretexting hangt dan ook veel samen met spoofing en WhatsApp-fraude.
Hoe werkt pretexting?
Het belangrijkste aspect van pretexting is dat het vertrouwen gewonnen wordt. Zonder het vertrouwen komt de oplichter namelijk niet ver. De oplichter neemt dan ook een identiteit aan van iemand die je (snel) vertrouwt, bijvoorbeeld een familielid of een bankmedewerker. Om goed in die rol te kunnen komen, speurt de oplichter het internet af op zoek naar bruikbare informatie. Als het vertrouwen eenmaal is gewonnen, gaat de oplichter naar de volgende stap: zorgen dat de ander tot actie overgaat. Denk aan het invullen van persoonlijke gegevens via een link die de oplichter heeft gestuurd of het overmaken van geld naar een bankrekeningnummer.
Pretexting bij WhatsApp-fraude
Een appje van je dochter die om geld vraagt omdat haar telefoon kapot is gegaan of je zoon die dringend geld nodig heeft vanwege openstaande rekeningen… Beide verzoeken komen van een voor jou onbekend nummer, maar daar hebben ze een goede reden voor: ze hebben een nieuwe telefoon of een nieuw telefoonnummer (zoals in de onderstaande twee voorbeelden). Groot kans dat je in dit geval met een oplichter te maken hebt.
Door middel van pretexting kan WhatsApp-fraude nog geloofwaardiger worden. De criminelen zoeken op internet naar sociale media-accounts voor informatie, zoals een profielfoto en hoe sterk de band is met de familie. Verder kunnen ze het taalgebruik van de persoon overnemen. Als iemand bijvoorbeeld zonder hoofdletters typt, kan de oplichter dit gemakkelijk overnemen.
Criminelen gaan nu zo ver dat ze zelfs je WhatsApp-account kunnen overnemen. Zo vragen ze via een onbekend nummer aan jou om een verificatiecode. Daarmee kunnen ze je WhatsApp overnemen en met dat échte nummer, weer voordoen als een familielid.
Pretexting bij telefonische spoofing
Afgelopen maanden hebben we meerdere keren aandacht besteed aan spoofing. Voor wie nog niet weet wat dit is: spoofing is een term die gebruikt wordt als iemand een valse identiteit aanneemt die voor jou bekend en betrouwbaar is, zoals een bankmedewerker. Veel mensen, met name ING-klanten, werden voor duizenden euro’s opgelicht.
Een nepbankmedewerker belt nietsvermoedende consumenten op met de mededeling dat er ongebruikelijke activiteiten zijn gevonden rondom je bankrekening. Zo zeggen ze bijvoorbeeld dat iemand toegang probeerde te verschaffen om het spaargeld over te zetten naar een andere rekening. Het gemene spelletje van de oplichter: hij gebruikt een truc waarbij het echte telefoonnummer van de bank wordt getoond. Zo ben je sneller geneigd de nepbankmedewerker te geloven. Om je geld veilig te stellen, moet je het overmaken naar een zogeheten kluisrekening. Maar de kluisrekening is in handen van de oplichters en jij bent vervolgens je geld kwijt.
Wat kun je doen tegen pretexting?
Pretexting draait, zoals je hebt gelezen, om vertrouwen. Met een beetje gezond wantrouwen kom je al heel ver, maar het is goed om de volgende tips in acht te nemen en te gebruiken voor als je in een situatie terechtkomt die je niet helemaal vertrouwt.
A = alert blijven
- Deel geen codes met anderen. Geen pincodes en geen verificatiecodes.
B = bescherm jezelf
- Activeer tweestapsverificatie op WhatsApp. Dat doe je via Instellingen -> Account en vervolgens ‘verificatie in twee stappen’. Krijgt iemand alsnog je code? Dan moet er nog een tweede stap genomen worden om het account over te nemen.
C = check altijd
- Vraagt een onbekend nummer om geld? Bel diegene. Pakt diegene niet op of hoor je diegene niet goed? Maak dan geen geld over. Dit geldt ook voor bekende nummers die om geld vragen. Altijd even bellen, dat scheelt al een hoop onzekerheid!
- Bespreek met de familie hoe jullie omgaan met geld overmaken als er sprake is van (geld)nood.
Bekijk alle vormen en begrippen
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
Meer actueel cybercrime nieuws
Cybercrime nieuwsbrief 195 week 05-2022
Afgelopen jaar werd voor bijna 47 miljoen euro aan schade door fraude gemeld bij de Fraudehelpdesk, insider threats met 34% gestegen in 2021 en aantal cyberaanvallen op onderwijs en onderzoekssector gestegen met 75%. Dit en meer lees je in nieuwsbrief 195.
Datalek nieuws en overzicht week 05-2022
Een datalek kan ernstige gevolgen hebben, soms worden levens totaal verwoest door dat er identiteit fraude mee gepleegd wordt.
Phishing, nepshop en fraude meldingen week 05-2022
Het melden van 'digitale oplichting' pogingen is belangrijk, door het melden kunnen we andere potentiële slachtoffers behoeden voor het te laat is. Heb je een phishing mail, smishing bericht of werd je gebeld en vertrouw je het niet? Laat het ons, of onze collega's van Opgelicht?!, Radar, Kassa, of Fraudehelpdesk dan weten, want Samen bestrijden we cybercrime / digitale fraude. Ben je slachtoffer geworden van oplichting doe dan 'altijd' aangifte bij de politie.
Man die wapen wilde kopen op het Darkweb hoort eis OM
Het Openbaar Ministerie eist tegen een 45-jarige Delfzijlster een half jaar celstraf, waarvan de helft voorwaardelijk. Na een tip van de Australische politie liep de verdachte tegen de lamp toen hij een illegaal wapen wilde kopen.
Spoofing: ‘Twee soorten slachtoffers, de mensen die gebeld worden, en de mensen die hun telefoonnummer misbruikt zien worden’
Hoe kunnen criminelen vanuit het echte nummer van jouw bank bellen? En, nog veel belangrijker, hoe zorg je ervoor dat je niet in hun val trapt? Dit moet je weten over spoofing, een veelvoorkomende vorm van telefonische oplichting.
"Waarschuwing Nederlandse bedrijven in de vitale sector"
De cyberaanval op de Duitse tak van Shell, moet een waarschuwing zijn voor Nederlandse bedrijven in de vitale sector. We mogen niet denken dat we in ons land alles voor elkaar hebben op het gebied van cybersecurity. Nederlandse bedrijven die actief zijn in de essentiële sector moeten weerbaarder worden gemaakt tegen digitale dreigingen.
Aantal cyberaanvallen op onderwijs en onderzoekssector gestegen met 75%
In 2021 kregen organisaties in totaal 50% meer wekelijkse cyberaanvallen te verduren dan in 2020. De onderwijs-/onderzoekssector was de meest aangevallen sector, met gemiddeld 1605 wekelijkse aanvallen, een stijging van 75%. Overheid/defensie zag een gemiddelde van 1.136 wekelijkse aanvallen (47% toename).
Zeventien jarig meisje aangehouden voor bankhelpdesk fraude - “De buit bedroeg zeker 44.000 euro”
Dank voor het delen, meisje van 17 is herkend
Insider threats met 34% gestegen in 2021
Een freelancer die per ongeluk een mailtje met gevoelige informatie naar de verkeerde persoon stuurt, een ontslagen werknemer die uit wraak belangrijke informatie doorspeelt aan een concurrent, of een cybercrimineel die toegang verkrijgt tot het e-mailaccount van iemand van de financiële afdeling. Dit zijn alle drie vormen van insider threats die grote schade kunnen betekenen voor de betrokken organisaties. Hoe groot die schade is, blijkt uit nieuw onderzoek van Proofpoint.
Ik ben opgelicht, ik wil mijn geld terug! Kan dat?
Sinds begin 2021 is er een procedure om de gegevens van een oplichter op te vragen bij je bank. Hoe werkt dat en hoe krijg je je geld terug?
Afgelopen jaar werd voor bijna 47 miljoen euro aan schade door fraude gemeld bij de Fraudehelpdesk
De Fraudehelpdesk kreeg afgelopen jaar aanzienlijk meer meldingen van cybercriminaliteit binnen. Oplichters veroorzaakten voor ruim 47 miljoen euro aan financiële schade. In totaal kreeg de instantie 530.000 meldingen binnen, een stijging van ruim 50 procent.
Overzicht cyberaanvallen week 04-2022
Ransomware cybercriminelen verhogen de inspanningen om insiders in te schakelen voor aanvallen, bijna vijfduizend mensen dupe van hack Nederlandse Rode Kruis en de geschiedenis van REvil. Hier het overzicht van afgelopen week en het nieuws van dag tot dag.