Internetoplichters zoeken steeds weer nieuwe manieren om nietsvermoedende consumenten geld afhandig te maken. Zo nemen criminelen een valse identiteit aan door middel van spoofing of doen ze zich voor als een familielid via WhatsApp-fraude. Nu is er iets nieuws: pretexting. In dit artikel leggen we uit wat het is en wat je ertegen kunt doen.
Social engineering
Pretexting is een vorm van 'social engineering'. Social engineering is een techniek die cybercriminelen gebruiken om het vertrouwen van nietsvermoedende mensen voor zich te winnen. Als ze eenmaal je vertrouwen hebben gewonnen, dan proberen ze achter je privégegevens te komen. Je kunt pretexting zien als voorwerk vóór het echte oplichtingswerk: de eerste stap is het vertrouwen winnen, de tweede stap is het ontfutselen van gegevens. Pretexting hangt dan ook veel samen met spoofing en WhatsApp-fraude.
Hoe werkt pretexting?
Het belangrijkste aspect van pretexting is dat het vertrouwen gewonnen wordt. Zonder het vertrouwen komt de oplichter namelijk niet ver. De oplichter neemt dan ook een identiteit aan van iemand die je (snel) vertrouwt, bijvoorbeeld een familielid of een bankmedewerker. Om goed in die rol te kunnen komen, speurt de oplichter het internet af op zoek naar bruikbare informatie. Als het vertrouwen eenmaal is gewonnen, gaat de oplichter naar de volgende stap: zorgen dat de ander tot actie overgaat. Denk aan het invullen van persoonlijke gegevens via een link die de oplichter heeft gestuurd of het overmaken van geld naar een bankrekeningnummer.
Pretexting bij WhatsApp-fraude
Een appje van je dochter die om geld vraagt omdat haar telefoon kapot is gegaan of je zoon die dringend geld nodig heeft vanwege openstaande rekeningen… Beide verzoeken komen van een voor jou onbekend nummer, maar daar hebben ze een goede reden voor: ze hebben een nieuwe telefoon of een nieuw telefoonnummer (zoals in de onderstaande twee voorbeelden). Groot kans dat je in dit geval met een oplichter te maken hebt.
Door middel van pretexting kan WhatsApp-fraude nog geloofwaardiger worden. De criminelen zoeken op internet naar sociale media-accounts voor informatie, zoals een profielfoto en hoe sterk de band is met de familie. Verder kunnen ze het taalgebruik van de persoon overnemen. Als iemand bijvoorbeeld zonder hoofdletters typt, kan de oplichter dit gemakkelijk overnemen.
Criminelen gaan nu zo ver dat ze zelfs je WhatsApp-account kunnen overnemen. Zo vragen ze via een onbekend nummer aan jou om een verificatiecode. Daarmee kunnen ze je WhatsApp overnemen en met dat échte nummer, weer voordoen als een familielid.
Pretexting bij telefonische spoofing
Afgelopen maanden hebben we meerdere keren aandacht besteed aan spoofing. Voor wie nog niet weet wat dit is: spoofing is een term die gebruikt wordt als iemand een valse identiteit aanneemt die voor jou bekend en betrouwbaar is, zoals een bankmedewerker. Veel mensen, met name ING-klanten, werden voor duizenden euro’s opgelicht.
Een nepbankmedewerker belt nietsvermoedende consumenten op met de mededeling dat er ongebruikelijke activiteiten zijn gevonden rondom je bankrekening. Zo zeggen ze bijvoorbeeld dat iemand toegang probeerde te verschaffen om het spaargeld over te zetten naar een andere rekening. Het gemene spelletje van de oplichter: hij gebruikt een truc waarbij het echte telefoonnummer van de bank wordt getoond. Zo ben je sneller geneigd de nepbankmedewerker te geloven. Om je geld veilig te stellen, moet je het overmaken naar een zogeheten kluisrekening. Maar de kluisrekening is in handen van de oplichters en jij bent vervolgens je geld kwijt.
Wat kun je doen tegen pretexting?
Pretexting draait, zoals je hebt gelezen, om vertrouwen. Met een beetje gezond wantrouwen kom je al heel ver, maar het is goed om de volgende tips in acht te nemen en te gebruiken voor als je in een situatie terechtkomt die je niet helemaal vertrouwt.
A = alert blijven
- Deel geen codes met anderen. Geen pincodes en geen verificatiecodes.
B = bescherm jezelf
- Activeer tweestapsverificatie op WhatsApp. Dat doe je via Instellingen -> Account en vervolgens ‘verificatie in twee stappen’. Krijgt iemand alsnog je code? Dan moet er nog een tweede stap genomen worden om het account over te nemen.
C = check altijd
- Vraagt een onbekend nummer om geld? Bel diegene. Pakt diegene niet op of hoor je diegene niet goed? Maak dan geen geld over. Dit geldt ook voor bekende nummers die om geld vragen. Altijd even bellen, dat scheelt al een hoop onzekerheid!
- Bespreek met de familie hoe jullie omgaan met geld overmaken als er sprake is van (geld)nood.
Bekijk alle vormen en begrippen
Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.
Meer actueel cybercrime nieuws
Oorlog in cyberspace in volle gang omtrent situatie Rusland-Oekraïne
Bedrijven, organisaties en veiligheidsexperts zijn bezorgd over de gespannen situatie die momenteel heerst tussen Oekraïne en Rusland. In het verleden hebben spanningen tussen deze landen geleid tot digitale aanvallen in Nederland. Het is niet uit te sluiten dat we in de nabije toekomst hier opnieuw mee geconfronteerd worden.
De politie zoekt partners ter ondersteuning van de ABC campagne
Nog elke dag zien we digitale criminaliteit toenemen. Door verschillende partners worden proactieve, preventieve maar ook repressieve activiteiten ingezet om digitaal slachtofferschap tegen te gaan.
Toename gebruik van versleutelde verbindingen voor het afleveren van zerodays en malware
Het aantal malwarebesmettingen op eindpoints oversteeg in Q3 van 2021 al het totale volume van 2020. Ook het aantal zero-day-aanvallen met malware dat binnenkomt via versleutelde verbindingen is gestegen.
Ruim 30.000 domeinnaamhouders gewaarschuwd voor malware en phishing
De Stichting Internet Domeinregistratie Nederland (SIDN), de organisatie die de domeinnamen voor het .nl-domein beheert, heeft in een jaar tijd ruim 30.000 domeinnaamhouders gewaarschuwd voor malware en phishing. Dat meldt de organisatie in een transparantierapport (pdf onderaan het artikel). Het gaat om de periode vanaf het vierde kwartaal van 2020 tot en met het derde kwartaal van 2021. Bij de meeste gevallen betrof het waarschuwingen voor phishing.
Overzicht cyberaanvallen week 03-2022
FBI verdenkt Trickbot groep van ontwikkeling Diavol ransomware, account gegevens buitgemaakt bij ransomware aanval OpenSubtitles.org en nieuwe White Rabbit ransomware gekoppeld aan FIN8 hacking groep. Hier het overzicht van afgelopen week en het nieuws van dag tot dag.
Cybercrime nieuwsbrief 193 week 03-2022
Cybergevaren in 2022 de grootste zorg voor bedrijven in Belgie en Nederland voor COVID-19, criminal-to-criminal-model met een duidelijke rolverdeling neemt verder toe in 2022 en politie roept mensen op alert te blijven middels lancering ABC-methode. Dit en meer lees je in nieuwsbrief 193.
Datalek nieuws en overzicht week 03-2022
Een datalek kan ernstige gevolgen hebben, soms worden levens totaal verwoest door dat er identiteit fraude mee gepleegd wordt.
Phishing, nepshop en fraude meldingen week 03-2022
Het melden van 'digitale oplichting' pogingen is belangrijk, door het melden kunnen we andere potentiële slachtoffers behoeden voor het te laat is. Heb je een phishing mail, smishing bericht of werd je gebeld en vertrouw je het niet? Laat het ons, of onze collega's van Opgelicht?!, Radar, Kassa, of Fraudehelpdesk dan weten, want Samen bestrijden we cybercrime / digitale fraude. Ben je slachtoffer geworden van oplichting doe dan 'altijd' aangifte bij de politie.
Hij zette bitcoins om in euro’s voor personen die op het darkweb handelden in medicijnen
Afgelopen donderdag stond een verdachte van witwassen met behulp van zogenaamde cryptocurrency kaarten voor de rechter in Rotterdam. Het Openbaar Ministerie (OM) verwijt hem voor meer dan 2,5 ton euro te hebben witgewassen. Ook wordt hem het voorhanden hebben van hard- en softdrugs verweten.
Politie roept mensen op alert te blijven middels lancering ABC-methode
De politie heeft in september en oktober 2021 meerdere verdachten aangehouden in een grote cyberzaak. De verdachten gaven zich aan de telefoon uit als medewerkers van een bank en kwamen aan de deur bij slachtoffers. Deze babbeltruc, ook wel bankhelpdesk fraude genoemd, is gebruikt bij minimaal 95 personen. De politie roept mensen dan ook op om alert te blijven bij verdachte telefoontjes of mailtjes en lanceert daarom de ABC-methode.
Criminal-to-criminal-model met een duidelijke rolverdeling neemt verder toe in 2022
Er zijn inmiddels al twee pandemie-jaren verstreken. Deze jaren hebben niet alleen veranderingen teweeggebracht in de werkcultuur, maar hebben ook gezorgd voor compleet nieuwe security-uitdagingen. Waar in het eerste coronajaar het verhuizen van medewerkers naar de thuisomgeving centraal stond, werden bedrijven het afgelopen jaar geconfronteerd met de veiligheidsrisico’s die deze, soms overhaaste, digitalisering met zich meebracht. Om de veiligheidsrisico’s het komende jaar te minimaliseren, zullen bedrijven hun IT-beveiligingsinfrastructuur moeten aanpassen aan de cloud. Nicolas Casimir, CISO EMEA bij Zscaler, gaat verder in op deze en andere trends voor het komende jaar.
Hou tv en deurbel slim, hoe veilig zijn jouw slimme apparaten?
Dat cybercriminelen via één slim apparaat (IoT) bij je kunnen binnenkomen om foto’s en andere gegevens te stelen en je apparaten te vergrendelen, is voor veel mensen bekend. Net als het feit dat software-updates helpen om (slimme) apparaten veilig te houden.