Digitale gijzeling en onzichtbare spionage in vitale systemen

Cyberdreigingen ontwikkelen zich in hoog tempo. Daarom houdt ons team je dagelijks op de hoogte van de belangrijkste gebeurtenissen in de digitale wereld.

Wil je snel weten wat er vandaag speelt? Bekijk dan de korte video met het overzicht van het belangrijkste nieuws.

Heb je liever een compacte uitleg voor onderweg? Luister dan naar de podcast van drie minuten.

Wil je juist meer context en duiding? Dan vind je hieronder ook de uitgebreide analyse aflevering.

Bekijk hieronder de presentatie van het nieuws. De presentatie is tevens beschikbaar via YouTube.

Luister naar "Het journaal in 3 min". Het journaal is tevens beschikbaar via Spotify of YouTube.

Luister naar "De analyse". De podcast is tevens beschikbaar via Spotify of YouTube.

De afgelopen 24 uur werden gekenmerkt door een mix van technische verstoringen en gerichte aanvallen op vitale infrastructuren en zakelijke dienstverleners. Zowel in Nederland en België als internationaal zagen we hoe kwetsbaarheden in softwareketens en hardware werden uitgebuit, variërend van ransomware incidenten bij postbedrijven tot geavanceerde spionagecampagnes. Onderstaande analyse biedt een gedetailleerd overzicht van deze recente ontwikkelingen in het cyberlandschap.

Gevoelige postdata op straat en communicatiestoringen

De impact van digitale incidenten was gisteren direct voelbaar bij grote organisaties en hun klanten, waarbij de oorzaken uiteenliepen van criminele ransomware tot interne netwerkfouten. In België heeft Bpost een cyberincident bevestigd nadat de ransomwaregroep TridentLocker 30GB aan data publiceerde. Hoewel de dagelijkse post- en pakketbezorging niet werd geraakt doordat de hack plaatsvond bij een specifieke afdeling die werkt met een extern uitwisselingsplatform, zijn er wel zakelijke en persoonlijke gegevens van een klein aantal klanten buitgemaakt. In Nederland kampte telecomprovider Odido met een grootschalige storing die spraak- en dataverkeer platlegde; het bedrijf benadrukte echter dat dit het gevolg was van een intern netwerkprobleem en er geen indicaties zijn van een externe cyberaanval. Wereldwijd ondervonden gebruikers van ChatGPT hinder door een ernstige storing waarbij conversaties verdwenen en foutmeldingen werden gegenereerd, wat de afhankelijkheid van deze AI dienst voor velen pijnlijk duidelijk maakte. Tot slot bleek dat Amerikaanse klanten van antivirusbedrijf Avast jarenlang zijn misleid; zij ontvangen nu een compensatie uit een schikking van 15,3 miljoen dollar omdat het bedrijf hun browsegegevens onrechtmatig doorverkocht.

Lekke webplugins en glurende slimme apparaten

Een golf van kritieke kwetsbaarheden bedreigt momenteel zowel webbeheerders als gebruikers van fysieke apparatuur. Binnen het WordPress ecosysteem lopen tienduizenden sites gevaar door een lek in de 'Advanced Custom Fields, Extended' plugin en een privilege escalatielek in 'King Addons for Elementor', waarmee aanvallers beheerdersrechten kunnen verkrijgen. Ook softwareontwikkelaars zijn doelwit, de populaire teksteditor Notepad++ bleek kwetsbaar via het updateproces (GUP), waardoor aanvallers via gemanipuleerd verkeer systemen konden binnendringen. Daarnaast bleek de beveiligingstool Picklescan, bedoeld om AI modellen te controleren, zelf lekken te bevatten waardoor kwaadaardige code alsnog uitgevoerd kon worden. Microsoft heeft ondertussen stilletjes een patch uitgebracht voor een Windows kwetsbaarheid waarbij aanvallers code verborgen in de witruimte van LNK snelkoppelingsbestanden. In de wereld van IoT toonde onderzoek aan dat dashcams via onveilige wifi verbindingen en standaardwachtwoorden binnen seconden overgenomen kunnen worden voor surveillance. Eveneens zorgwekkend is de onthulling over de slimme toiletcamera van Kohler Health, ondanks claims over end-to-end encryptie, blijkt de fabrikant zelf de sleutel te bezitten om intieme beelden te ontsleutelen.

Van recordbrekende ddos aanvallen tot ai gestuurde bankfraude

De complexiteit en diversiteit van actieve dreigingen neemt toe, met een specifieke focus op de softwareketen en sociale manipulatie. Ontwikkelaars worden bestookt via het NPM register, waar de malware Shai-Hulud 2.0 honderdduizenden inloggegevens (secrets) heeft blootgelegd en waar een stortvloed aan automatisch gegenereerde 'elf-stats' spam pakketten is waargenomen. Ook Rust ontwikkelaars waren doelwit van een malafide crate die zich voordeed als crypto tool maar in werkelijkheid malware installeerde. Voor eindgebruikers is er de dreiging van 'Water Saci', een campagne die AI inzet om scripts te optimaliseren en via WhatsApp Web bankgegevens te stelen. Phishing blijft evolueren; zo waarschuwt Microsoft voor mails over parkeerboetes en bloedtesten die leiden naar malware, en gebruikt de 'Stealerium' malware een valse 'Executive Award' in combinatie met de ClickFix techniek om systemen te infecteren. Op infrastructuurniveau vestigde het Aisuru botnet een nieuw record met een DDoS aanval van bijna 30 terabit per seconde. Daarnaast blijven geavanceerde tools zoals Evilginx (voor het omzeilen van MFA via adversary-in-the-middle aanvallen) en moeilijk detecteerbare Linux rootkits zoals BPFDoor en Symbiote een aanhoudend gevaar voor netwerkbeheerders. Op hackersfora wordt bovendien de K.G.B RAT aangeboden, een tool die claimt volledig ondetecteerbaar te zijn.

Internationale arrestaties en boetes voor privacyschendingen

Handhavingsinstanties en toezichthouders treden wereldwijd hard op tegen cybercriminaliteit en privacyschendingen. In Zuid-Korea heeft de politie vier verdachten gearresteerd die toegang wisten te krijgen tot 120.000 IP camera's en de beelden verkochten aan websites voor volwassenen. Een internationale politieoperatie in Spanje en Zweden heeft een crimineel netwerk ontmanteld dat zich bezighield met gokken, drugshandel en witwassen. Dichter bij huis hield de politie in Baarn twee mannen aan die een online verkoopplatform voor tonnen zouden hebben opgelicht via retourfraude. In het Belgische Dilsen-Stokkem werd een man veroordeeld voor het verzamelen en verspreiden van kinderporno via het darkweb. Ook toezichthouders laten van zich horen, de Autoriteit Persoonsgegevens start controles op de beveiliging van patiëntgegevens bij zorginstellingen, en American Express kreeg in Frankrijk een boete van 1,5 miljoen euro voor het illegaal plaatsen van trackingcookies. Bol.com nam preventieve maatregelen door de volledige categorie sekspoppen offline te halen na een rechterlijke uitspraak die bepaalde dat sommige poppen te veel op kinderen leken.

Digitale sabotage in de defensie industrie en spionage op ngo's

Het digitale domein speelt een cruciale rol in geopolitieke conflicten, waarbij spionage en sabotage aan de orde van de dag zijn. Oekraïense hackers hebben hun operaties geïntensiveerd gericht op de Russische luchtvaart- en defensiesector; zij gebruiken op maat gemaakte malware om productieketens en logistieke zwaktes bloot te leggen. Aan de andere kant is de aan Rusland gelinkte groep Calisto (ook bekend als Star Blizzard) actief met geavanceerde phishingcampagnes tegen westerse doelwitten, waaronder de ngo Reporters Without Borders. Tegen deze achtergrond van toenemende staatsdreigingen versterkt Nederland zijn eigen digitale verdediging, Kolonel Jorrit de Gruijter is benoemd tot de nieuwe plaatsvervangend commandant van het Defensie Cyber Commando om leiding te geven aan de cyberoperaties van de krijgsmacht.

Overheidsgebruik van ai en strenge regels voor communicatie apps

Overheden worstelen met de balans tussen innovatie en veiligheid in het digitale domein. In Nederland is het gebruik van AI door de overheid explosief gestegen; in één jaar tijd nam het aantal toepassingen bij ministeries en gemeenten toe van acht naar 81, variërend van chatbots tot leeshulpen. Buiten Europa neemt India vergaande maatregelen om cyberfraude in te dammen, de overheid verplicht communicatiediensten zoals WhatsApp om gebruikerssessies strikt te koppelen aan een fysieke simkaart en dwingt periodiek uitloggen af om misbruik van accounts op afstand tegen te gaan.

Dit was het voor vandaag! Tot morgen! En als je het interessant vond, stuur het dan door naar je vrienden en collega’s.

Ontdek meer over cybercrime en het darkweb in onze uitgebreide bibliotheek. Voor een gestructureerd overzicht van relevante onderwerpen kun je terecht op onze onderwerpenpagina, waar je een alfabetisch gerangschikte lijst vindt.

Bron: Cybercrimeinfo, ondezoeksteam

Recente journaal uitzendingen

Altijd op de hoogte

Ontvang dagelijks het Cyber Journaal tussen 12:00 en 14:00 uur (behalve op zondag). Schrijf je in en ontvang het automatisch in je mailbox:

Door de drukte kan het wat langer duren voordat het inschrijfformulier wordt geladen.