"Er kan niet worden gewacht met het delen van incident informatie"

Gepubliceerd op 25 februari 2021 om 07:00

De 'Cyber Security Raad (CSR)' wil versneld incidentinformatie met het bedrijfsleven en burgers delen. In de ogen van de raad is dit ‘een van de belangrijkste instrumenten’ om de cyberweerbaarheid van de samenleving te verhogen. De CSR adviseert minister Grapperhaus om te onderzoeken of het Landelijk Dekkend Stelsel (LDS) van informatieknooppunten via een ‘spoedreparatie’ sneller kan worden doorgevoerd.

Delen informatie cyberdreigingen

Begin februari schreef minister Grapperhaus een brief aan de Tweede Kamer (bijlage 2)  over het delen van informatie bij cyberdreigingen. Daarin schreef hij dat een optimale uitwisseling van informatie over digitale dreigingen, kwetsbaarheden en incidenten tussen de overheid, vitale en niet-vitale organisaties van groot belang is.

Om dit doel te bereiken, werkt de minister aan een Landelijk Dekkend Stelsel (LDS). Dit is een platform waar informatie over cyberdreigingen kan worden uitgewisseld tussen de Rijksoverheid, commerciële bedrijven en organisaties die in de vitale infrastructuur werkzaam zijn. Omdat het LDS een relatief jong onderdeel van de Nederlandse cybersecurityaanpak is, is het stelsel nog volop in aanbouw.

Minister Grapperhaus heeft de Tweede Kamer toegezegd te onderzoeken of ‘de ingezette koers’ de juiste is, of dat er ‘gerichte aanpassingen’ nodig zijn.

Actie ondernemen op korte termijn

De Cyber Security Raad ondersteunt het voorstel van de minister, maar vindt dat er ook op korte termijn actie ondernomen moet worden. De raad vermoedt dat het zeker twee jaar duurt voordat de wetswijziging die de bewindsman voor ogen heeft geïmplementeerd kan worden. Dat vindt de CSR te lang duren.

In plaats van enkele jaren te wachten totdat het wetgevingsproces helemaal doorlopen is, verstrekt de CSR een advies aan minister Grapperhaus. De raad komt met het voorstel om te onderzoeken of de beoogde wetswijziging via een ‘spoedreparatie’ sneller kan worden ingevoerd. “Gezien de urgentie van de vorming van het LDS is de raad verder van oordeel dat niet kan worden gewacht met het delen van de incident informatie met de OKTT’s totdat de gehele wetswijzigingsprocedure doorlopen is. Er is alle aanleiding de Wbni [Wet beveiliging netwerk- en informatiesystemen, red.] toe te passen zoals deze is bedoeld.”

‘OKTT’ staat voor Organisaties die Kenbaar Tot Taak. Dat zijn schakelorganisaties die andere partijen kunnen waarschuwen als er sprake is van een cyberdreiging of -incident. Je kunt OKTT’s beschouwen als een soort van tussenpersoon of stapping stone.

De CSR wil dat minister Grapperhaus nu al toestemming verleent om incidentinformatie met deze instanties te delen. “Dit komt ten goede aan de bescherming van de belangen van de duizenden bedrijven, organisaties en burgers die nu niet geïnformeerd worden, terwijl de overheid wel informatie heeft dat zij slachtoffer of kwetsbaar zijn”, aldus de raad.

Bug VPN-software

De inspanningen van minister Grapperhaus om de cyberweerbaarheid en informatiepositie van de Rijksoverheid, de markt en het maatschappelijk middenveld te vergroten, begonnen afgelopen jaar. Door een bug in de VPN-software van Pulse Secure wist een hacker de gebruikersnamen en wachtwoorden van meer dan 900 Nederlandse bedrijven te achterhalen. Deze plaatste hij online, waardoor cybercriminelen volledige toegang kregen tot servers en bedrijfsnetwerken.

Beveiligingsdeskundige Matthijs Koot ontdekte dit en meldde het bij het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC). Die kon op zijn beurt niets doen vanwege de Wet beveiliging netwerk- en informatiesystemen, of kortweg Wbni. Deze wet bepaalt dat het NCSC alleen de Rijksoverheid en bedrijven uit de vitale sector (zoals financiële instellingen en telecombedrijven) over ransomware-aanvallen en andere cyberdreigingen mag informeren.

“Er liggen nu allerlei wachtwoorden van medewerkers op straat, terwijl dat voorkomen had kunnen worden”, aldus Koot vorig jaar augustus. “Als hackers bijvoorbeeld gijzelsoftware installeren, kan dat ook een niet-vitaal bedrijf grote schade toebrengen. Niet-vitale bedrijven leveren geregeld diensten aan de vitale sector en kunnen zo alsnog vitale bedrijven besmetten.”

Adviesbrief Versneld Delen Incidentinformatie NED DEF Tcm 107 491223
PDF – 198,9 KB 339 downloads

Bijlage 2

Sten Verkenning Wettelijke Bevoegdheden Digitale Weerbaarheid En Beleidsreacties WODC Rapporten
Word – 88,0 KB 334 downloads

Bron: tweedekamer.nl, cybersecurityraad.nl, vpngids.nl

Meer info over ‘cybercriminaliteit’?

Tips of verdachte activiteiten gezien? Meld het hier of anoniem.

Cybercriminaliteit gerelateerde berichten

Hybride cyberaanvallen: de vervagende lijnen tussen staten en criminelen

In deze podcast bespreken we de toenemende samenwerking tussen cybercriminelen en overheden, waarbij ze hun middelen en technieken combineren om zowel financiële als geopolitieke doelen te bereiken. We benadrukken dat ransomware een ernstige bedreiging blijft, met name voor de gezondheidszorg, en dat het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) door zowel cybercriminelen als overheden aanvallen complexer en moeilijker te stoppen maakt. Daarnaast bespreken we het belang van samenwerking tussen de publieke en private sector om cyberdreigingen effectief te bestrijden. De noodzaak voor strengere internationale normen en sancties voor cyberaanvallen komt ook aan bod, evenals de rol van geavanceerde technologieën zoals AI en internationale samenwerkingen voor de toekomst van cyberbeveiliging.

Lees meer »